Ziekte van Alzheimer: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
 
(26 tussenliggende versies door 3 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
 
[[Bestand:Alzheimer's disease brain comparison.jpg|right|300px|thumb|Het verschil tussen de hersenen van een normaal persoon (links) en een Alzheimer-patiënt (rechts).]]
  
[[Bestand:Alzheimer's disease brain comparison.jpg|right|300px|thumb|Het verschil tussen de hersenen van een normaal persoon (links) en een Alzheimer-patiënt (rechts).]]
−
De '''ziekte van Alzheimer''' (vaak kortweg '''alzheimer''' genoemd) is de meest voorkomende vorm van [[dementie]], 65% van de mensen met dementie heeft deze vorm van dementie. De aandoening is vernoemd naar [[Alois Alzheimer]], een Duitse [[psychiater]] en [[neuroloog]] (iemand die veel weet over de [[hersenen]] en het heeft bestudeerd). De aandoening komt vooral voor bij mensen ouder dan 65 jaar.
 +
De '''ziekte van Alzheimer''' (vaak kortweg '''alzheimer''' genoemd) is de meest voorkomende vorm van [[dementie]], 65% van de mensen met dementie heeft deze vorm van dementie. De aandoening is vernoemd naar [[Alois Alzheimer]], een Duitse [[psychiater]] en [[neuroloog]] (iemand die veel wist over de [[hersenen]] en ze heeft bestudeerd). De aandoening komt vooral voor bij mensen ouder dan 65 jaar.
  +
  +
== Wat is de ziekte van Alzheimer ==
  +
De ziekte van Alzheimer is de meest bekende vorm van dementie. En begint vaak met [[Geheugen (mens)|geheugenproblemen]]. Mensen met ziekte van Alzheimer gaan langzaam achteruit. En het ziekteproces duurt gemiddeld 8 jaar.
  +
  +
Kenmerken van de ziekte van Alzheimer zijn:
  +
  +
* Geheugenproblemen
  +
* Taalproblemen
  +
* Moeite met inschatten en overzien van situaties
  +
* Desoriëntatie in tijd, later ook in plaats en persoon.
   
 
==Geschiedenis==
  
==Geschiedenis==
 
[[Bestand:Auguste D aus Marktbreit.jpg|thumb|right|200px|Een schilderij van Aguste Deter.]]
  
[[Bestand:Auguste D aus Marktbreit.jpg|thumb|right|200px|Een schilderij van Aguste Deter.]]
−
In [[1901]] beschreef Alois Alzheimer voor het eerst de ziekte. De ziekte werd later naar hem vernoemd. Hij had een vrouwelijke [[patiënt]] van 50 jaar genaamd [[Auguste Deter]] die in dat jaar opgenomen was in de [[psychiatrische inrichting]] in [[Frankfurt am Main]]. Alois Alzheimer begeleidde haar tijdens de ziekenhuisopnames. Zij verbleef in deze inrichting tot aan haar [[dood]] in [[1906]].
 +
In [[1901]] beschreef Alois Alzheimer voor het eerst deze ziekte. Die werd later naar hem vernoemd. Hij had een vrouwelijke [[patiënt]] van 50 jaar genaamd [[Auguste Deter]] die in dat jaar opgenomen was in de [[psychiatrische inrichting]] in [[Frankfurt am Main]]. Alois Alzheimer begeleidde haar tijdens de ziekenhuisopnames. Zij verbleef in deze inrichting tot aan haar [[dood]] in [[1906]].
   
 
==De ziekte==
  
==De ziekte==
−
De ziekte van Alzheimer wordt door een neuroloog of (neuro)psycholoog vastgesteld door middel van [[geheugentest]]s, het geheugen wordt dan getest op verschillende vlakken. Er is geen vast [[tempo]] hoe snel iemand achteruit gaat. Eerst wordt het [[kortetermijngeheugen]] aangetast. Hierdoor kan er niet of nauwelijks nieuwe dingen worden geleerd, ook kunnen alzheimer-patiënten tijdens het [[communiceren]] (praten) soms vergeten over welk onderwerp het gesprek gaat. Later wordt het [[langetermijngeheugen]] aangetast, hierdoor kan een alzheimer-patiënt belangrijke gebeurtenissen uit zijn leven vergeten of zelfs personen.
+
De ziekte van Alzheimer wordt door een [[neuroloog]] of (neuro)psycholoog vastgesteld door middel van [[geheugentest]]s, het geheugen wordt dan getest op verschillende vlakken. Er is geen vast [[tempo]] hoe snel iemand achteruit gaat.
  +
  +
Eerst wordt het [[kortetermijngeheugen]] aangetast. Hierdoor kunnen alzheimer-patiënten niet of nauwelijks nieuwe dingen meer leren. Ook kunnen zij tijdens het [[communiceren]] (praten) soms vergeten over welk onderwerp het gesprek gaat.
  +
  +
Later wordt ook nog het [[langetermijngeheugen]] aangetast. En dan kunnen zij belangrijke gebeurtenissen uit hun leven vergeten of zelfs personen.
 
 
 
===Symptomen===
  
===Symptomen===
Regel 19: Regel 33:
 
* Zichzelf niet goed verzorgen.
  
* Zichzelf niet goed verzorgen.
   
−
''Opmerking: Als iemand een paar of alle symptomen vertoont, betekent dat niet gelijk dat diegene de ziekte van Alzheimer heeft. Raadpleeg een arts of specialist bij twijfel. ''
 +
''Opmerking: Als iemand een paar of alle symptomen vertoont, betekent dat niet meteen dat diegene de ziekte van Alzheimer heeft. Raadpleeg een arts of specialist bij twijfel. ''
   
 
==Oorzaken==
  
==Oorzaken==
Regel 29: Regel 43:
 
===Erfelijk===
  
===Erfelijk===
 
[[Bestand:PiB PET Images AD.jpg|250px|right|thumb|Een PET-scan tussen een alzheimer-patiënt (AD) en een normaal gezond proefpersoon (Control).]]
  
[[Bestand:PiB PET Images AD.jpg|250px|right|thumb|Een PET-scan tussen een alzheimer-patiënt (AD) en een normaal gezond proefpersoon (Control).]]
−
Een groot deel wordt ook genetisch (erfelijk) bepaald. Als iemand van de familie de ziekte heeft (gehad), dan is het mogelijk dat jij of iemand anders uit je familie deze ziekte ook zal krijgen.
 +
Voor een groot deel is het ook genetisch (erfelijk) bepaald. Als iemand van de familie de ziekte heeft (gehad), dan is het mogelijk dat jij of iemand anders uit je familie deze ziekte ook zal krijgen.
   
 
===Andere mogelijkheden===
  
===Andere mogelijkheden===
−
Er is een mogelijkheid dat [[diabetes]] (suikerziekte) ook een rol kan spelen. Hierbij zorgt de resistentie van insuline (tegen insuline kunnen, het heeft geen effect) ervoor dat de hersencellen geen [[glucose]] (vorm van suiker) kunnen opnemen. Zonder deze stof sterven de hersencellen langzamerhand af.
 +
Er is een mogelijkheid dat [[diabetes]] (suikerziekte) ook een rol kan spelen. Hierbij zorgt de [[resistentie]] tegen insuline (tegen insuline kunnen, het heeft geen effect) ervoor dat de hersencellen geen [[glucose]] (vorm van suiker) kunnen opnemen. Zonder deze stof sterven de hersencellen langzamerhand af.
   
 
==Opleiding==
  
==Opleiding==
−
Onderzoeken hebben aangetoond dat mensen met een hoog opleidingsniveau een kleinere kans hebben om de ziekte van Alzheimer te krijgen. Dit is niet altijd, en het is niet dat de hersenen beter beschermd worden als je slimmer bent. Mogelijk heeft dit te maken met een grotere 'cognitieve reserve' (de sterkte van alle verbindingen in je hersenen) of een groter hersengewicht bij mensen met een hoger opleidingsniveau. Hierdoor worden mogelijk de kwalen verminderd of vertraagd.
 +
Onderzoeken hebben aangetoond dat mensen met een hoog opleidingsniveau een kleinere kans hebben om de ziekte van Alzheimer te krijgen. Dit is niet altijd, en het is niet dat de hersenen beter beschermd worden als je slimmer bent. Mogelijk heeft dit te maken met een grotere 'cognitieve reserve' (de sterkte van alle verbindingen in je hersenen) of een groter hersengewicht bij mensen met een hoger opleidingsniveau. Hierdoor worden mogelijk de verschijnselen verminderd of vertraagd.
   
 
==Cijfers==
  
==Cijfers==
−
Volgens het [[Centraal Bureau voor de Statistiek]] (CBS) is het aantal mensen in Nederland, dat aan de ziekte van Alzheimer overlijdt, vanaf [[1996]] met ongeveer 320% gestegen. In [[Vlaanderen]] is het ongeveer hetzelfde.
 +
Volgens het [[Centraal Bureau voor de Statistiek]] (CBS) overleden ten opzichte van 1996 in 2022 bijna 6,7 keer zoveel mensen aan de Ziekte van Alzheimer in Nederland.
  +
  +
Het kunnen er zelfs nog meer zijn, want bij 65% van de mensen die als gevolg van dementie in 2022 in Nederland overleden, is de vorm van dementie waaraan men overleed niet gespecificeerd. Slechts bij een kwart van de totale groep van mensen die aan dementie overleden stond als doodsoorzaak de Ziekte van Alzheimer ''echt'' vast.[https://www.vzinfo.nl/dementie/sterfte]
   
 
===Nederland===
  
===Nederland===
Regel 122: Regel 138:
 
| 1349
  
| 1349
 
| 1868
  
| 1868
  +
|-
  +
|2022
  +
|1239
  +
|2661
  +
|3900
 
|}
  
|}
 
[https://nl.wikipedia.org/wiki/Ziekte_van_Alzheimer#Nederland]
  
[https://nl.wikipedia.org/wiki/Ziekte_van_Alzheimer#Nederland]
Regel 216: Regel 237:
   
 
===Wonen===
  
===Wonen===
−
Het is belangrijk dat alzheimer-patiënten dezelfde woonsituatie behouden voor de aandoening, dit is beter voor hem of haar en ook de omgeving, die wordt vaak minder ontlast.
+
Het is belangrijk dat alzheimer-patiënten dezelfde woonsituatie behouden voor de aandoening, dit is beter voor hem of haar en ook de omgeving, die wordt vaak minder belast.
   
 
====Gevaarlijke plekken====
  
====Gevaarlijke plekken====
−
Er moet wel rekening worden gehouden met gevaarlijke plaatsen, zoals een gevaarlijke trap, een balkon, deuren en ramen.
 +
Er moet wel rekening worden gehouden met gevaarlijke plaatsen, zoals een gevaarlijke trap, een balkon, deuren en ramen. Als een patiënt vergeet het gasfornuis uit te zetten na gebruik, is er eventueel het gevaar van brand of verstikking.
   
 
===Lichaamsverzorging===
  
===Lichaamsverzorging===
−
Een alzheimer-patiënt zal zichzelf minder goed verzorgen of is er niet in staat. Het is belangrijk dat de taak niet direct helemaal wordt overgenomen, tenzij het echt niet anders kan. Als de alzheimer-patiënt zichzelf voor een (groot) deel verzorgt, dan vertraagt dat het proces.
+
Een alzheimer-patiënt zal zichzelf minder goed verzorgen of is er niet toe in staat. Het is belangrijk dat die taak niet direct helemaal wordt overgenomen, tenzij het echt niet anders kan. Als de alzheimer-patiënt zichzelf voor een (groot) deel verzorgt, dan vertraagt dat het proces.
   
−
Bij het eten en drinken moet meestal veel aandacht aan worden besteed, de alzheimer-patiënt kan bijvoorbeeld zomaar te hete thee opdrinken. Het komt ook soms voor dat mensen met de ziekte van Alzheimer schrokkerig eten en onvoldoende kauwen.
 +
Aan het eten en drinken moet meestal veel aandacht aan worden besteed, de alzheimer-patiënt kan bijvoorbeeld zomaar te hete thee opdrinken. Het komt ook soms voor dat mensen met de ziekte van Alzheimer schrokkerig eten en onvoldoende kauwen.
   
−
== Tips in de omgang met iemand met Alzheimer ==
 +
== Omgang met een Alzheimerpatiënt ==
  +
De omgang met een Alzheimerpatiënt kan soms erg moeilijk zijn. Daardoor moeten verzorgers en familieleden goed weten hoe ze met de patiënt omgaan. Hierbij letten ze op het volgende:
−
Hoe ga je om met iemand die alzheimer heeft en wat kan je beste doen ik zet wat tips op een rij
  
  +
* Mensen met Alzheimer moeten serieus genomen worden. Verzorgers moeten belangstellend zijn en zo veel mogelijk in hun beleving meegaan, ook al kent de bezoeker het verhaal al. Ook praten bezoekers vaak in korte, duidelijke zinnen en stellen zichzelf voor (ook al kennen ze elkaar al). Het is belangrijk om vriendelijk en rustig te blijven.
−
* '''Neem iemand met Alzheimer serieus''':
  
  +
* Mensen met Alzheimer moeten gerustgesteld worden. Dit betekent dat oogcontact belangrijk is. Ook moet je toestemming vragen voordat je wat doet en complimenten geven.
−
* 1. laat mensen met Alzheimer in hun waarde en neem hun serieus. wees belangstellend en ga zo veel mogelijk mee in hun beleving. Toon betrokkenheid en belangstelling ook al ken je zijn verhaal al en zorg ook dat het oprecht is want mensen laten zich niet voor de gek houden.
  
  +
* Het is belangrijk om te kijken wat de patiënt nog wel kan. De patiënt kan zich snel opgejaagd voelen en soms ook erg emotioneel worden. Het is daarom belangrijk dat je rustig met de patiënt omgaat en ook rustmomenten inplant. Ook het beleven is belangrijk, zoals ruiken of voelen. Soms is het ook belangrijk om iets mee te brengen waar de patiënt rustig van wordt.
−
* 2. stel je zelf voor en vertel wat je komt doen. een naambordje kan helpen. iemand met dementie herkent je mogelijk niet meer let op je gezichtsuitdrukking blijf vriendelijk kijken ook als die je niet begrijpt .
  
−
* 3. praat in korte zinnen. stel 1 vraag per keer. wacht even totdat je reactie krijgt zo weet je ook of iemand jou begrijpt. doe 1 ding tegelijk en onderwerp tegelijk en hou het tempo laag.
  
−
* 4. ieder mens is uniek: iedereen heeft zijn eigen behoeftes en voorkeuren en wil op eigen manier benaderde worden dus benader hem niet uit de diagnose maar uit zijn persoonlijkheid daarom spreken we niet van de dementerende maar van de gene met dementie.
  
   
  +
Er zijn ook dingen die je beter niet kunt doen, zoals:
−
* '''Stel iemand met Alzheimer gerust''':
 
  ⚫
* Probeer niet te veel te verbeteren of tegen te spreken.
−
* 1. maak oogcontact of leg voorzichtig even je hand op de arm van de persoon met Alzheimer voor dat je iets zegt.
  
  ⚫
* Praat niet te hard en ook niet te snel. Ga ook zeker niet fluisteren. Zorg dat je rustig en verstaanbaar spreekt.
−
* 2. vraag toestemming [vindt u het goed als ] voordat je handelt. Dat stelt de persoon met Alzheimer gerust en zo laat je de regie bij de persoon met Alzheimer.
  
−
* 3. Geef complimentjes zo krijgt iemand het gevoel [nog] goed te kunnen en daardoor groeit zijn eigenwaarde.
  
−
* 4. ken iemand persoonlijk: als je vaker met iemand met alzheimer omgaat is belangrijk dat hem beter leert kennen. wat is zijn levensloop? hoe is zijn persoonlijkheid? en wie zijn belangrijke sociale contacten voor hem ? zo weet je op een persoonlijke manier hoe je hem moet benaderen en weet je waar over in gesprek kan gaan met hem.
  
−
* '''Kijk wat iemand met alzheimer nog wel kan''':
  
−
* 1. Mensen met Alzheimer huilen snel of voelen zich opgejaagd. Die emoties mogen er gewoon zijn. Benoem gevoelens die je ziet of hoort [ ik zie dat u verdrietig bent ]
  
−
* 2. Bekijk samen een fotoboek of luister naar liedjes van vroeger. het langer termijn geheugen is vaak nog goed
  
−
* 3. Geef ruimte voor een rustmoment. Zo kan iemand met alzheimer even tot rust komen en de prikkels en informatie verwerken.
  
−
* 4. Samen bewegen? kijk wat iemand met Alzheimer prettig vindt en leuk vindt bijvoorbeeld hij kan nog goed lopen en houd van wandelen ga dan wandelen.
  
−
* 5, laat iemand met Alzheimer dingen ruiken of voelen als je het ergens over hebt. Dan begrijpt hij of zij beter wat je bedoelt.
  
−
* 6. Een kalender en een klok kunnen duidelijkheid geven. Er zijn verschillende soorten geschikte modellen voor mensen met Alzheimer in de handel.
  
−
* 7. Hou rekening dat iemand nog goede moment heeft: ook als is die dement of ver gevorderd iemand met dementie heeft soms goede moment dus als je niet vaak komt of iets niet goed heb gedaan dan beseffen dat soms dus wees eerlijk tegen persoon met dementie als bijvoorbeeld je hebt geld voor je rapport gehad van je demente oma en ze weet niet meer dat je hebt gegeven wees dan eerlijk en zeg oma u heeft mij al gegeven het kan misschien vervelend overkomen maar als je niet op dat moment eerlijk bent dan kan ze later als nog opeens beseffen en dat is niet leuk en niet goed voor je band met je oma en je stelt haar teleur in haar vertrouwen en eerlijkheid in jou geheugen. nogmaals soms is wel belangrijk om mee te gaan in hun belevenis bijvoorbeeld als ze iets zien wat jij niet bijvoorbeeld een spin dan kun je zeggen als ze bang zijn o ga ik hem even naar buiten brengen en worden ze weer rustig kort samengevat je moet goed na denken hoe wanneer je ergens in mee gaat en met het besef dat iemand ook goede momenten heeft.
  
−
* Geef iemand met Alzheimer waar die rustiger van wordt bijvoorbeeld een pop of een loly als je merkt dat hij dat wilt wat maakt dat nou uit als daardoor rustig wordt is dat alleen maar fijn .
  
−  
−
== Tips wat je beter niet kan doen in de omgang met alzheimer ==
  
−
Hieronder volgen wat tips wat je beter niet kan doen in de omgang met iemand die Alzheimer heeft:
  
⚫
* Probeer niet te veel te verbeteren [corrigeren] of tegen te spreken. Ze leg je de nadruk op wat iemand met Alzheimer niet meer kan of weet.
  
⚫
* Praat niet te hard en ook niet te snel en ga ook zeker niet fluisteren. Zorg dat je rustig en verstaanbaar spreekt.
  
 
* Gedraag je niet vrolijker dan je je voelt. Iemand met Alzheimer merkt meteen dat je niet echt vrolijk bent.
  
* Gedraag je niet vrolijker dan je je voelt. Iemand met Alzheimer merkt meteen dat je niet echt vrolijk bent.
−
* Vraag niet te veel van een persoon met Alzheimer. Bekijk wat nog wel lukt en wat u niet meer van u naaste kunt verwachten.
 +
* Vraag niet te veel van een persoon met Alzheimer. Bekijk wat de patiënt nog wel kan.
−
* Test iemand met Alzheimer niet door veel vragen te stellen of door bijvoorbeeld de namen van de kinderen op te laten noemen.
 +
* Test iemand met Alzheimer niet door veel vragen te stellen.
  +
* Vraag niet te veel naar feiten en gebeurtenissen van vandaag of gisteren.
−
* Vraag niet te veel naar feiten en gebeurtenissen van vandaag of gisteren: Het kan erg confronterend zijn om vragen te stellen waarin iemand feitelijke antwoorden moet geven vraag bijvoorbeeld niet: wat heeft u gisteren allemaal gedaan ? maar bijvoorbeeld ; hoe was u dag ?of heeft u prettige dag gehad. want vragen waar het geheugen rol speelt kunnen voor waring zorgen als ze het antwoord niet weten.
  
−
* Mensen met dementie niet uitlachen of belachelijk maken . Behandel hun hoe jij zelf ook behandeld wilt worden als je de ziekte van Alzheimer krijgt.
 +
* Mensen met dementie niet uitlachen of belachelijk maken.
−
* Niet gaan schreeuwen of terug slaan bij argressie dus rustig blijven en ook niet gaan lachen.
+
* Niet gaan schreeuwen of terugslaan bij agressie. Bij agressie moet je rustig blijven.
−
* Je mag wel lachen maar niet om hem alleen als hij er zelf ook om kan lachen anders geeft het gevoel van uitlachen en dat is niet leuk. Als je het grappig vindt loop dan even weg om ergens anders te lachen en kom pas terug als niet meer lacht .
 +
* Je mag wel lachen, maar alleen als de patiënt hier ook om kan lachen.
−
* Praat niet over de gene met Alzheimer waar die bij staat als hij het niet mag horen loop dan even weg en als die het mag horen betrek hem bij het gesprek .
 +
* Praat niet over degene met Alzheimer waar die bijzit.
−
* Geef andere bewoners in verzorgingshuis ook niet te veel aandacht mag wel maar niet te veel anders kan die gene met alzheimer jarloes worden .
 +
* Geef andere bewoners in verzorgingshuis ook niet te veel aandacht.
  +
* confronteer mensen net dementie zo min mogelijk met het recente of verleden, omdat herinneringen vaak verdwenen zijn. Vragen zoals was het concert gisteren leuk? Kunnen onzeker maken.
  +
* Geef in plaats daarvan duidelijker aanwijzingen die hun helpen om de situatie te begrijpen. Vertel bijvoorbeeld welke tijd van de dag het is , waar belangrijke plekken zoals hun kamer of het toilet zijn en wie jij bent en wat je komt doen als de huiskamer binnenkomt . Leg dan uit dat als er mensen zijn wat die aan het doen zijn.
   
 
== Video links over Alzheimer ==
  
== Video links over Alzheimer ==
Regel 267: Regel 272:
 
* https://youtu.be/zjfiIATfetM
  
* https://youtu.be/zjfiIATfetM
 
* https://youtu.be/l9ITSqarfVo
  
* https://youtu.be/l9ITSqarfVo
  +
* https://youtu.be/94mJpSxFmOs
  +
* https://www.alzheimer-nederland.nl/geheugentest
  +
* https://www.youtube.com/watch?v=cu4aX6omrUc
  +
* https://www.youtube.com/watch?v=h2BhZlrWGI0
  +
* https://www.youtube.com/watch?v=W2r7SLExRbM
  +
* https://youtu.be/opv-wTeD4-Y
  +
* https://youtu.be/wNICdq6eQmA?si=kEhAbUhZzuq_1bIg
  +
* https://youtu.be/nb5YiqJtkIU?si=7SfXzAK8xoLK3kjb
  +
* https://youtu.be/MF9MiO0q9q0?si=qMlGKIE0Lkw4Cv2z
  +
* https://youtu.be/ZcekW_p6WtM?si=zYhm6731ZAXYiPt0
  +
* https://youtu.be/zjfiIATfetM?si=baLGFrAaOzGzsO82
  +
* https://youtu.be/cwXxlXchCdk?si=MWQNTs11-ByVJ7eE
  +
* https://youtu.be/h2BhZlrWGI0?si=SvwWE5OIkK7wV7S9
  +
* https://www.alzheimer-nederland.nl/dementie/soorten-vormen
   
−
== Zie ook: ==
  
−
* [[Korsakov]] vorm
  
−  
−
* [[Dementie]] wat is het
  
−  
−
* [[Vasculaire dementie]] vorm
 
−  
−
* [[Frontotemporale dementie]] vorm
 
−  
−
* [[Lewy-body-dementie]] vorm
 
−  
−
* [[Ziekte van Pick]] vorm
 
−  
−
* [[Ziekte van Creutzfeldt-Jakob]] vorm
 
−  
−
* [[Ziekte van MCI]] vorm
 
−  
−
* [[Ziekte van PCA]] vorm
  
−  
−
* [[Pg afdeling]] demente afdeling
 
−  
−
* [[Kleinschalig wonen]] voor dementie
  
−
* [[De vier fases van dementie]]
  
−
* [[Activiteiten dementie]]
 
 
[[Categorie:Basiswoordenlijstgroep8]]
  
[[Categorie:Basiswoordenlijstgroep8]]
 
[[Categorie:Woordenschat]]
  
[[Categorie:Woordenschat]]
 
[[Categorie:Psychische aandoening]]
  
[[Categorie:Psychische aandoening]]
 
[[Categorie:Neurologische aandoening]]
  
[[Categorie:Neurologische aandoening]]
  +
[[Categorie:Ouderdomsaandoening]]

Huidige versie van 28 okt 2024 om 22:27

Het verschil tussen de hersenen van een normaal persoon (links) en een Alzheimer-patiënt (rechts).

De ziekte van Alzheimer (vaak kortweg alzheimer genoemd) is de meest voorkomende vorm van dementie, 65% van de mensen met dementie heeft deze vorm van dementie. De aandoening is vernoemd naar Alois Alzheimer, een Duitse psychiater en neuroloog (iemand die veel wist over de hersenen en ze heeft bestudeerd). De aandoening komt vooral voor bij mensen ouder dan 65 jaar.

Wat is de ziekte van Alzheimer

De ziekte van Alzheimer is de meest bekende vorm van dementie. En begint vaak met geheugenproblemen. Mensen met ziekte van Alzheimer gaan langzaam achteruit. En het ziekteproces duurt gemiddeld 8 jaar.

Kenmerken van de ziekte van Alzheimer zijn:

  • Geheugenproblemen
  • Taalproblemen
  • Moeite met inschatten en overzien van situaties
  • Desoriëntatie in tijd, later ook in plaats en persoon.

Geschiedenis

Een schilderij van Aguste Deter.

In 1901 beschreef Alois Alzheimer voor het eerst deze ziekte. Die werd later naar hem vernoemd. Hij had een vrouwelijke patiënt van 50 jaar genaamd Auguste Deter die in dat jaar opgenomen was in de psychiatrische inrichting in Frankfurt am Main. Alois Alzheimer begeleidde haar tijdens de ziekenhuisopnames. Zij verbleef in deze inrichting tot aan haar dood in 1906.

De ziekte

De ziekte van Alzheimer wordt door een neuroloog of (neuro)psycholoog vastgesteld door middel van geheugentests, het geheugen wordt dan getest op verschillende vlakken. Er is geen vast tempo hoe snel iemand achteruit gaat.

Eerst wordt het kortetermijngeheugen aangetast. Hierdoor kunnen alzheimer-patiënten niet of nauwelijks nieuwe dingen meer leren. Ook kunnen zij tijdens het communiceren (praten) soms vergeten over welk onderwerp het gesprek gaat.

Later wordt ook nog het langetermijngeheugen aangetast. En dan kunnen zij belangrijke gebeurtenissen uit hun leven vergeten of zelfs personen.

Symptomen

Er zijn een paar algemeen bekende symptomen van iemand die korte tijd de ziekte van Alzheimer heeft:

  • Het steeds stellen van dezelfde vragen.
  • Hetzelfde verhaal woord voor woord herhalen.
  • Eenvoudige taken die hij of zij vroeger makkelijk aankon niet meer kunnen uitvoeren, zoals koken, kaartspelen en dingen repareren.
  • Problemen met betalen van rekeningen of bijhouden van de administratie (terwijl hij of zij dat vroeger wel kon).
  • In een bekende omgeving de weg kwijtraken, of gedesoriënteerd raken (in de war zijn).
  • Zichzelf niet goed verzorgen.

Opmerking: Als iemand een paar of alle symptomen vertoont, betekent dat niet meteen dat diegene de ziekte van Alzheimer heeft. Raadpleeg een arts of specialist bij twijfel.

Oorzaken

Rol van eiwitten

De ziekte wordt mogelijk onder andere veroorzaakt door het abnormaal (niet gewoonlijk, raar) afbreken van bepaalde eiwitten. Hierdoor vormen zich ook klonten buiten de hersencellen.


Erfelijk

Een PET-scan tussen een alzheimer-patiënt (AD) en een normaal gezond proefpersoon (Control).

Voor een groot deel is het ook genetisch (erfelijk) bepaald. Als iemand van de familie de ziekte heeft (gehad), dan is het mogelijk dat jij of iemand anders uit je familie deze ziekte ook zal krijgen.

Andere mogelijkheden

Er is een mogelijkheid dat diabetes (suikerziekte) ook een rol kan spelen. Hierbij zorgt de resistentie tegen insuline (tegen insuline kunnen, het heeft geen effect) ervoor dat de hersencellen geen glucose (vorm van suiker) kunnen opnemen. Zonder deze stof sterven de hersencellen langzamerhand af.

Opleiding

Onderzoeken hebben aangetoond dat mensen met een hoog opleidingsniveau een kleinere kans hebben om de ziekte van Alzheimer te krijgen. Dit is niet altijd, en het is niet dat de hersenen beter beschermd worden als je slimmer bent. Mogelijk heeft dit te maken met een grotere 'cognitieve reserve' (de sterkte van alle verbindingen in je hersenen) of een groter hersengewicht bij mensen met een hoger opleidingsniveau. Hierdoor worden mogelijk de verschijnselen verminderd of vertraagd.

Cijfers

Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) overleden ten opzichte van 1996 in 2022 bijna 6,7 keer zoveel mensen aan de Ziekte van Alzheimer in Nederland.

Het kunnen er zelfs nog meer zijn, want bij 65% van de mensen die als gevolg van dementie in 2022 in Nederland overleden, is de vorm van dementie waaraan men overleed niet gespecificeerd. Slechts bij een kwart van de totale groep van mensen die aan dementie overleden stond als doodsoorzaak de Ziekte van Alzheimer echt vast.[1]

Nederland

[2]

België

[3]

Genezing

Tegenwoordig

Het is tot nu toe niet mogelijk om een alzheimer-patiënt te genezen. Wel zijn er kleine hulpmiddelen, maar die genezen niet echt goed.

Wel is het mogelijk om de aandoening tijdelijk af te remmen bij 'jonge' alzheimer-patiënten met het innemen van vitamine B6, B12 en foliumzuur.

Toekomst

Bexaroteen geneest alzheimer bij muizen. Bij een onderzoek van Case Western Reserve School of Medicine in Cleveland (Ohio) bleek bij proeven met muizen die aan de ziekte Alzheimer leden dat het toedienen van bexaroteen de plaques (klonten) in de muizenhersenen binnen drie dagen al voor ongeveer 50% deed verdwijnen, ook veel symptomen verdwenen bij de muizen, zoals het geheugenverlies dat sterk verminderde.

Bexaroteen is een kankermedicijn dat bij sommige vormen van kanker wordt toegediend, zoals bij een bepaald type van lymfeklierkanker. Het is nu nog niet bekend of het ook zo effectief bij mensen is als bij muizen.

Hulp bieden

Als je iemand wilt helpen met de ziekte van Alzheimer, dan is het vaak noodzakelijk om te letten op een paar punten.

In studies wordt vaak gezegd dat het hebben van sociale contacten, puzzelen en schaken kunnen helpen om de cognitieve achteruitgang (de achteruitgang van de sterkte van verbindingen in je hersenen) tegen te gaan. Dit is echter tot nu toe niet duidelijk aangetoond.
  • De leefgewoonten voordat de dementie begon, dat vertraagt meestal het proces omdat de alzheimer-patiënt zich dan vaak gemakkelijker voelt.
  • Eisen voor de woonsituatie, is het huis goed genoeg aangepast?
  • Begeleiden, bij bijvoorbeeld lopen naar de kamer.
  • Lichamelijke verzorging, douchen, schone kleding etc..
  • Medicijnen, het op tijd toebrengen van medicijnen, de alzheimer-patiënt is er mogelijk niet in staat.

Feiten

Dieet

Volgens onderzoekers kan een goed dieet beschermen tegen aandoeningen aan de hersenen op latere leeftijd. Mensen die ouder zijn dan 65 jaar en die regelmatig gezonde voedingstoffen innemen, zoals bladgroenten, tomaten, noten en vis blijken een kleinere kans te hebben om de ziekte van Alzheimer op te lopen dan mensen die veel vette melkproducten, rood- en orgaanvlees opeten.

Wonen

Het is belangrijk dat alzheimer-patiënten dezelfde woonsituatie behouden voor de aandoening, dit is beter voor hem of haar en ook de omgeving, die wordt vaak minder belast.

Gevaarlijke plekken

Er moet wel rekening worden gehouden met gevaarlijke plaatsen, zoals een gevaarlijke trap, een balkon, deuren en ramen. Als een patiënt vergeet het gasfornuis uit te zetten na gebruik, is er eventueel het gevaar van brand of verstikking.

Lichaamsverzorging

Een alzheimer-patiënt zal zichzelf minder goed verzorgen of is er niet toe in staat. Het is belangrijk dat die taak niet direct helemaal wordt overgenomen, tenzij het echt niet anders kan. Als de alzheimer-patiënt zichzelf voor een (groot) deel verzorgt, dan vertraagt dat het proces.

Aan het eten en drinken moet meestal veel aandacht aan worden besteed, de alzheimer-patiënt kan bijvoorbeeld zomaar te hete thee opdrinken. Het komt ook soms voor dat mensen met de ziekte van Alzheimer schrokkerig eten en onvoldoende kauwen.

Omgang met een Alzheimerpatiënt

De omgang met een Alzheimerpatiënt kan soms erg moeilijk zijn. Daardoor moeten verzorgers en familieleden goed weten hoe ze met de patiënt omgaan. Hierbij letten ze op het volgende:

  • Mensen met Alzheimer moeten serieus genomen worden. Verzorgers moeten belangstellend zijn en zo veel mogelijk in hun beleving meegaan, ook al kent de bezoeker het verhaal al. Ook praten bezoekers vaak in korte, duidelijke zinnen en stellen zichzelf voor (ook al kennen ze elkaar al). Het is belangrijk om vriendelijk en rustig te blijven.
  • Mensen met Alzheimer moeten gerustgesteld worden. Dit betekent dat oogcontact belangrijk is. Ook moet je toestemming vragen voordat je wat doet en complimenten geven.
  • Het is belangrijk om te kijken wat de patiënt nog wel kan. De patiënt kan zich snel opgejaagd voelen en soms ook erg emotioneel worden. Het is daarom belangrijk dat je rustig met de patiënt omgaat en ook rustmomenten inplant. Ook het beleven is belangrijk, zoals ruiken of voelen. Soms is het ook belangrijk om iets mee te brengen waar de patiënt rustig van wordt.

Er zijn ook dingen die je beter niet kunt doen, zoals:

  • Probeer niet te veel te verbeteren of tegen te spreken.
  • Praat niet te hard en ook niet te snel. Ga ook zeker niet fluisteren. Zorg dat je rustig en verstaanbaar spreekt.
  • Gedraag je niet vrolijker dan je je voelt. Iemand met Alzheimer merkt meteen dat je niet echt vrolijk bent.
  • Vraag niet te veel van een persoon met Alzheimer. Bekijk wat de patiënt nog wel kan.
  • Test iemand met Alzheimer niet door veel vragen te stellen.
  • Vraag niet te veel naar feiten en gebeurtenissen van vandaag of gisteren.
  • Mensen met dementie niet uitlachen of belachelijk maken.
  • Niet gaan schreeuwen of terugslaan bij agressie. Bij agressie moet je rustig blijven.
  • Je mag wel lachen, maar alleen als de patiënt hier ook om kan lachen.
  • Praat niet over degene met Alzheimer waar die bijzit.
  • Geef andere bewoners in verzorgingshuis ook niet te veel aandacht.
  • confronteer mensen net dementie zo min mogelijk met het recente of verleden, omdat herinneringen vaak verdwenen zijn. Vragen zoals was het concert gisteren leuk? Kunnen onzeker maken.
  • Geef in plaats daarvan duidelijker aanwijzingen die hun helpen om de situatie te begrijpen. Vertel bijvoorbeeld welke tijd van de dag het is , waar belangrijke plekken zoals hun kamer of het toilet zijn en wie jij bent en wat je komt doen als de huiskamer binnenkomt . Leg dan uit dat als er mensen zijn wat die aan het doen zijn.

Video links over Alzheimer

Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Ziekte_van_Alzheimer&oldid=892845"