Hart- en vaatziekte

Gezondheidsklachten? Ga naar een dokter of huisarts! Volg geen adviezen over gezondheidsklachten van het internet op.

"Hartziekte spook"

Hart- en vaatziekten (HVZ) is een klasse van ziekten waarbij er iets aan de hand is met het hart of de bloedvaten (hart en vaatstelsel). HVZ omvat coronaire hartziekten (CAD, ziekten aan de hartspieren) zoals angina en myocardinfarct (algemeen bekend als een hartaanval, vaak met een beklemmend gevoel).  Andere HVZ's zijn beroerte, hartfalen, hypertensieve hartziekte, reumatische hartziekte, cardiomyopathie (vergroting van een hartkamer, ziekte aan de hartspier), abnormale hartritmes (hartritmestoornis), aangeboren hartziekte, hartklepziekte, carditis (hartontsteking), aorta-aneurysma's (lichaamsslagaderbreuk), perifere vaatziekte (ziekten aan de buitenkant van de vaten), trombo-embolische ziekte en veneuze trombose (stollingen in de wand van de aders).

De onderliggende mechanismen (oorzaken) variëren afhankelijk van de ziekte. Naar schatting is een slechte voeding (voedingspatroon) voor zeker 53% van de sterfte aan hart- en vaatziekten verantwoordelijk. Coronaire hartziekte, beroerte en perifere hartziekte hebben betrekking op atherosclerose (ophopingen van verkeerde stoffen in de slagaders). Dit kan worden veroorzaakt door hoge bloeddruk, roken, diabetes mellitus, gebrek aan lichaamsbeweging, obesitas, hoog cholesterol-gehalte in het bloed, slechte voeding, overmatig alcohol gebruik, en slecht slapen, onder andere. Hoge bloeddruk is naar schatting verantwoordelijk voor ongeveer 13% van de sterfgevallen door hart- en vaatziekten, terwijl tabak verantwoordelijk is voor 9%, diabetes 6%, gebrek aan lichaamsbeweging 6% en obesitas 5%. Reumatische hartziekte kan volgen op onbehandelde keelontsteking.

Geschat wordt dat tot 90% van de HVZ te voorkomen is. Voorkomen van HVZ kan door het verbeteren van risicofactoren door: gezond eten, lichaamsbeweging, het vermijden van tabaksrook en het beperken van alcoholgebruik. Het behandelen van risicofactoren, zoals hoge bloeddruk, bloedlipiden (vetachtige stoffen) en diabetes is ook gunstig. Het behandelen van mensen met keelontsteking met antibiotica kan het risico op reumatische hartziekte verminderen. Het gebruik van aspirine bij mensen, die verder gezond zijn, heeft een onduidelijk voordeel.

Hart- en vaatziekten zijn wereldwijd de belangrijkste doodsoorzaak, behalve in Afrika. Samen leidden HVZ tot 17,9 miljoen sterfgevallen (32,1%) in 2015, tegenover 12,3 miljoen (25,8%) in 1990. Sterfgevallen, op een bepaalde leeftijd, door HVZ komen vaker voor en nemen toe in een groot deel van de derde wereld, terwijl de tarieven (onkosten) in het grootste deel van de ontwikkelde wereld sinds de jaren zeventig zijn gedaald. Coronaire hartziekte en beroerte zijn verantwoordelijk voor 80% van de HVZ-sterfgevallen bij mannen en 75% van de HVZ-sterfgevallen bij vrouwen. De meeste hart- en vaatziekten treffen oudere volwassenen. In de Verenigde Staten heeft 11% van de mensen tussen 20 en 40 HVZ, terwijl 37% tussen 40 en 60, 71% van de mensen tussen 60 en 80 en 85% van de 80-plussers HVZ heeft. De gemiddelde leeftijd van overlijden aan coronaire hartziekte in de ontwikkelde wereld is rond de 80, terwijl het in de derde wereld rond de 68 ligt. Diagnose van de ziekte komt meestal zeven tot tien jaar eerder voor bij mannen dan bij vrouwen.

In sommige gevallen kan de HVZ zo erg zijn, dat de de nog werkende patiënt arbeidsongeschikt wordt (ook na behandeling), door gebrek aan energie en vermoeidheid. Het allerergst is dat de patiënt overlijd als er te laat wordt ingegrepen.

Symptomen en hulpverlening

Veel voorkomende symptomen bij Hart- en vaatziekten zijn pijn op de borst, kortademigheid, vermoeidheid, bewustzijnsverlies.

Bij een hartaanval is het van belang dat omstanders weten hoe ze moeten reanimeren. Dit kun je leren op een EHBO-cursus. Ook volgen werknemers in scholen en bedrijven vaak een BHV-cursus. Tegenwoordig zie je steeds vaker AED-kasten in de wijk hangen. Bij genoemde cursussen wordt je geleerd hoe je met een Automatische externe defibrillator moet omgaan.

Het is voor hartpatiënten belangrijk dat ze op tijd hun medicijnen innemen en regelmatig een cardioloog bezoeken voor controle. Ook kunnen ze zelf hun bloeddruk in de gate houden met een bloeddrukmeter en kijken naar het zuurstofgehalte met een saturatiemeter.

• 

  Automated External Defibrillator (AED)

• 

  Bloeddrukmeter

• 

  Saturatiemeter (zuurstof en hartritme meter)

• 

  Reanimatie oefening

Links

• Nederlandse Hartstichting
• Hart- en Vaatziekten