Iers: verschil tussen versies
k (Categorie:Taal verwijderd; Categorie:Keltische talen toegevoegd met HotCat) |
|||
| (5 tussenliggende versies door 3 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| − | [[ |
+ | [[Bestand:Gaeltacht.svg|300px|miniatuur|De [[Gaeltacht]], de gebieden waar het Iers nog actief in het dagelijks leven gebruikt wordt]] |
'''Iers''' (''Gaeilge'') is een [[Keltische taal]]. Het wordt gesproken op het eiland [[Ierland (eiland)|Ierland]]. |
'''Iers''' (''Gaeilge'') is een [[Keltische taal]]. Het wordt gesproken op het eiland [[Ierland (eiland)|Ierland]]. |
||
| − | ==In de [[ |
+ | ==In de [[Republiek Ierland]]== |
| − | [[ |
+ | [[Bestand:Gaeltacht Donegal.jpg|left|250px|miniatuur|Een Iers bord in de [[Gaeltacht]]]] |
Vroeger was het Iers de belangrijkste taal van Ierland, maar de afgelopen eeuwen is die taak overgenomen door het [[Engels]]. |
Vroeger was het Iers de belangrijkste taal van Ierland, maar de afgelopen eeuwen is die taak overgenomen door het [[Engels]]. |
||
| − | Volgens de Ierse [[grondwet]] is |
+ | Volgens de Ierse [[grondwet]] is Iers de nationale taal van Ierland. Op school leert iedereen Iers. 39% van de Ieren zegt dan ook zonder moeite Iers te kunnen spreken. Maar het gebruik van het Iers blijft meestal binnen de schoolmuren. In het dagelijkse leven spreken de Ieren [[Engels]]: met vrienden, familie, collega's, in de winkel, noem maar op. Dat is niet zo gek. Het Engels is namelijk gewoon hun moedertaal. Alleen in een paar dorpen aan de ruige westkust van Ierland is het Iers nog de moedertaal van de bevolking. Deze dorpen noemt men de [[Gaeltacht]]. |
| − | Van al de 4.609.600 Ieren is het Iers maar de moedertaal van 70.000 tot maximaal 260.000 mensen |
+ | Van al de 4.609.600 Ieren is het Iers maar de moedertaal van 70.000 tot maximaal 260.000 mensen. |
De meeste verkeersborden in Ierland zijn tweetalig Engels/Iers. Ook is er een Ierstalige televisiezender en een Ierstalige radiozender. Iedere Ier heeft het recht om de overheid zowel in het Engels als in het Iers aan te spreken. Maar daar houdt het dan ook wel bij op: Kranten, boeken, radio en tv blijft voor het overgrote deel in het Engels. Sinds de onafhankelijkheid van Ierland van het [[Verenigd Koninkrijk]] in de jaren '20, wordt het Iers wel gepromoot door de overheid. Vandaar de status als nationale taal en de verplichting om de taal te leren op school. |
De meeste verkeersborden in Ierland zijn tweetalig Engels/Iers. Ook is er een Ierstalige televisiezender en een Ierstalige radiozender. Iedere Ier heeft het recht om de overheid zowel in het Engels als in het Iers aan te spreken. Maar daar houdt het dan ook wel bij op: Kranten, boeken, radio en tv blijft voor het overgrote deel in het Engels. Sinds de onafhankelijkheid van Ierland van het [[Verenigd Koninkrijk]] in de jaren '20, wordt het Iers wel gepromoot door de overheid. Vandaar de status als nationale taal en de verplichting om de taal te leren op school. |
||
| Regel 18: | Regel 18: | ||
Het Iers is één van de 24 officiële talen van de Europese Unie. In het [[Europees Parlement]] mag dus Iers gesproken worden. Er zijn [[tolk]]en aanwezig om het te vertalen voor de Europeanen die geen Iers spreken. Ook worden alle EU-wetten vertaald in het Iers. |
Het Iers is één van de 24 officiële talen van de Europese Unie. In het [[Europees Parlement]] mag dus Iers gesproken worden. Er zijn [[tolk]]en aanwezig om het te vertalen voor de Europeanen die geen Iers spreken. Ook worden alle EU-wetten vertaald in het Iers. |
||
| − | [[Categorie: |
+ | [[Categorie:Keltische talen]] |
[[Categorie:Ierland]] |
[[Categorie:Ierland]] |
||
[[Categorie:Noord-Ierland]] |
[[Categorie:Noord-Ierland]] |
||
| + | |||
| + | [[en:Irish language]] |
||
Huidige versie van 29 sep 2022 om 17:02
Iers (Gaeilge) is een Keltische taal. Het wordt gesproken op het eiland Ierland.
In de Republiek Ierland
Vroeger was het Iers de belangrijkste taal van Ierland, maar de afgelopen eeuwen is die taak overgenomen door het Engels.
Volgens de Ierse grondwet is Iers de nationale taal van Ierland. Op school leert iedereen Iers. 39% van de Ieren zegt dan ook zonder moeite Iers te kunnen spreken. Maar het gebruik van het Iers blijft meestal binnen de schoolmuren. In het dagelijkse leven spreken de Ieren Engels: met vrienden, familie, collega's, in de winkel, noem maar op. Dat is niet zo gek. Het Engels is namelijk gewoon hun moedertaal. Alleen in een paar dorpen aan de ruige westkust van Ierland is het Iers nog de moedertaal van de bevolking. Deze dorpen noemt men de Gaeltacht.
Van al de 4.609.600 Ieren is het Iers maar de moedertaal van 70.000 tot maximaal 260.000 mensen.
De meeste verkeersborden in Ierland zijn tweetalig Engels/Iers. Ook is er een Ierstalige televisiezender en een Ierstalige radiozender. Iedere Ier heeft het recht om de overheid zowel in het Engels als in het Iers aan te spreken. Maar daar houdt het dan ook wel bij op: Kranten, boeken, radio en tv blijft voor het overgrote deel in het Engels. Sinds de onafhankelijkheid van Ierland van het Verenigd Koninkrijk in de jaren '20, wordt het Iers wel gepromoot door de overheid. Vandaar de status als nationale taal en de verplichting om de taal te leren op school.
In Noord-Ierland
Noord-Ierland hoort nog steeds bij het Verenigd Koninkrijk. Het Iers werd hier jarenlang onderdrukt. Tegenwoordig is de taal erkend als minderheidstaal. Ongeveer 4000 kinderen hebben nu Iers onderwijs. Zo'n 10% van de bevolking zegt Iers te kunnen spreken.
In de Europese Unie
Het Iers is één van de 24 officiële talen van de Europese Unie. In het Europees Parlement mag dus Iers gesproken worden. Er zijn tolken aanwezig om het te vertalen voor de Europeanen die geen Iers spreken. Ook worden alle EU-wetten vertaald in het Iers.