Oorlog van de Drievoudige Alliantie
| Oorlog van de Drievoudige Alliantie | ||
|
| ||
|---|---|---|
| Datum | 13 november 1864 - 1 maart 1870 | |
| Locatie | Paraguay, Brazilië en Argentinië | |
| Overwinning voor | Drievoudige Alliantie | |
| Resultaat | Paraguay verliest grondgebied aan Brazilië en Argentinië | |
| Strijdende partijen | ||
 Paraguay
|
Drievoudige Alliantie:  Argentinië  Uruguay .svg){kind=small} Brazilië
|
|
Portaal  Geschiedenis
| ||
De Oorlog van de Drievoudige Alliantie (Spaans: Guerra de la Triple Alianza) was een oorlog tussen 1864 en 1870. De oorlog ging tussen Paraguay en de zogeheten "Drievoudige Alliantie". De Drievoudige Alliantie bestond uit Uruguay, Argentinië en het keizerrijk Brazilië. De oorlog van de Drievoudige Alliantie is de ergste oorlog die ooit in Zuid-Amerika in gevoerd. In totaal stierven ergens tussen 150.000 en 500.000 doden. De oorlog wordt ook wel de Paraguayaanse Oorlog genoemd.
De oorlog ontstond door een conflict tussen Paraguay en Brazilië in 1864 over grondgebied. Paraguay had namelijk geen havens aan zee. Hierdoor was het land afhankelijk van zijn omliggende landen. De Paraguayaanse president Francisco Solano López had daarom het idee om stukken land van buurlanden te veroveren, waardoor Paraguay rechtstreeks toegang tot de zee had. Paraguay kwam in conflict met Brazilië. Hoewel Argentinië en Uruguay eerst neutraal wilden blijven, werden zij in de oorlog meegesleurd en stonden aan de kant van Brazilië. Hoewel Paraguay het modernste leger had in Zuid-Amerika, kon het niet op tegen de drie landen samen.
Aan het einde van de oorlog raakten wapens en voorraden in Paraguay op. Toch ging de oorlog door en Paraguay stortte volledig in. 69% van de Paraguayaanse bevolking stierf tijdens de oorlog, waarvan ook 90% van de mannelijke bevolking. Dit kwam niet alleen door oorlogsgeweld, maar ook door honger en ziektes. Hoewel Uruguay, Argentinië en Brazilië ook veel slachtoffers hadden, waren dit voornamelijk soldaten.
Voorgeschiedenis
Situatie in Paraguay
De economie van Paraguay groeide erg tijdens de 19e eeuw. Het land werd steeds rijker. Hierdoor werden er telegraaflijnen, spoorwegen en andere infrastructuur gebouwd. Paraguay was een dictatuur waarin één persoon de macht had. In 1862 werd Francisco Solano López dictator van het land. Hij wilde Paraguay zelfvoorzienend maken. Zo mochten er nauwelijks producten uit het buitenland gekocht worden. Ook wilde Paraguay niet afhankelijk zijn van haar buurlanden. Er was alleen één probleempje; Paraguay lag niet aan de zee. Hierdoor moesten schepen altijd door buurlanden heen varen om op zee te komen. López wilde daarom een zeehaven voor Paraguay maken.
Hij gaf veel geld uit om het Paraguayaanse leger sterker en groter te maken. Paraguay had hierdoor het modernste leger in Zuid-Amerika op dat moment. Ook droomde López ervan om het grondgebied van Paraguay uit te breiden. Volgens hem behoorden regio's van buurlanden ook tot Paraguay. López wilde het leger ook gebruiken om Paraguay een stuk grond aan de Río de la Plata te geven. Hierdoor had het land eindelijk een zeehaven.
Argentinië, Brazilië en Uruguay
Argentinië en Brazilië hadden in de 19e eeuw een ruzie over de Río de la Plata. Beide landen wilden de macht over de riviermonding hebben. Paraguay wist hier handig gebruik van te maken. Het land wist geldsteun van Brazilië te krijgen voor het opbouwen van het leger. Paraguay en Brazilië waren dus vrij goede vrienden, maar niet voor lang.
Aan de Río de la Plata ligt namelijk ook een klein land genaamd Uruguay. De Brazilianen en Argentijnen probeerden Uruguay in hun invloedsfeer te krijgen. Op deze manier wilden zij de macht over de Río de la Plata krijgen. De Brazilianen en Argentijnen steunden hierdoor allebei bepaalde groepen in Uruguay. In 1864 wilde Brazilië geld hebben voor deze steun. De Uruguayaanse president Aguirre zat hier niet op te wachten. López wilde daarom als bemiddelaar inspringen, maar de Brazilianen wezen dit af. López voelde zich daarom in zijn ego getroffen. Hij was zo erg boos dat hij de banden met Brazilië verbrak. Ook sprak hij zich uit tegen een Braziliaanse inval in Uruguay.
De Brazilianen trokken zich hier weinig van aan. Het Braziliaanse leger viel op 12 oktober 1864 Uruguay binnen. Dit was de start van de Uruguayaanse Oorlog. Het leger werkte samen met de tegenstanders van Aguirre (de Coloradopartij). Deze partij had op dat moment ook goede banden met de Argentijnen. López besloot de tegenstanders van de Coloradopartij te steunen; de Blancopartij. López wilde laten zien dat Paraguay een militaire grootmacht was. Ook wilde invloed over Uruguay om zo Paraguay toegang tot de zee te geven.
Een maand na de invasie verklaarde López de oorlog aan Brazilië. Argentinië wilde eerst neutraal blijven, maar de Paraguayaanse troepen moesten over Argentijns grondgebied heen. Hierdoor werd Argentinië ook de oorlog verklaard na drie maanden.
Verloop
Mato Grosso-campagne
Op 14 december 1864 viel Paraguay de Braziliaanse deelstaat Mato Grosso en later de deelstaat Rio Grande do Sul binnen. Mato Grosso was toen een stuk groter dan het tegenwoordig is. Ook gebieden in het zuiden van de deelstaat behoorden daar toen bij. Beide deelstaten grensden aan Paraguay en Paraguay vond dat het grondgebied van hen was. Het Paraguayaanse leger was eerst erg succesvol. Het hield controle over gebieden van deze deelstaten, maar wist niet de gehele deelstaat te veroveren. Toch hadden de Paraguayanen veel mijngebieden in handen, waardoor ze daar naar goud en diamanten konden graven.
Brazilië reageerde door hun leger naar Mato Grosso te sturen om het Paraguayaanse leger terug te dringen. De Brazilianen wisten een gedeelte van Mato Grosso terug te krijgen tegen 1867. Toch bleef het meeste onder controle van de Paraguayanen. In 1868 besloot Brazilië zich daarom terug te trekken uit het gebied. Toen verplaatste de oorlog zich meer naar het zuiden van Paraguay.
Ondertussen was Paraguay ook de Argentijnse provincie Corrientes binnengevallen. Paraguay moest namelijk zijn leger verplaatsen naar Uruguay om daar de Blancopartij te steunen. Om in Uruguay te komen moest het leger over Argentijns grondgebied heen. Paraguay vroeg eerst toestemming voor aan Argentinië. Argentinië weigerde dit te doen, waardoor Paraguay Argentinië de oorlog verklaarde op 29 maart 1865. In Paraguay werd ondertussen de noodtoestand uitgeroepen, aangezien het land in oorlog was. In april viel Paraguay de provincie Corrientes binnen en werd direct aangevallen door het Argentijnse leger.
Op 1 mei 1865 tekenden Brazilië, Argentinië en Uruguay een geheim verdrag om samen te vechten tegen Paraguay. Hierdoor ontstond de Drievoudige Alliantie. Na het veroveren van Corrientes viel de opmars van het Paraguayaanse leger stil. Paraguay probeerde nog om de Braziliaanse deelstaat Río Grande do Sul verder te veroveren, maar dit ging erg moeilijk. Ondertussen bereidde de Drievoudige Alliantie een tegenaanval voor!
Invasie van Paraguay
De Drievoudige Alliantie besloot op 16 april 1866 Paraguay binnen te vallen. Uruguay, Brazilië en Argentinië hadden toen hun drie legers verenigd en werkten erg nauw samen. Toch geloofde López nog steeds dat Paraguay kon winnen en besloot de Drievoudige Alliantie aan te vallen. Op 24 mei 1866 vond de slag bij Tuyutí plaats. Dit is de bloederigste slag in de geschiedenis van Zuid-Amerika. Tijdens de slag stierven meer dan 17.000 soldaten; waaronder 13.000 Paraguayanen. De slag werd gewonnen door de Drievoudige Alliantie.
Toch besloten de Paraguayanen door te gaan met de oorlog. Zij wonnen enkele veldslagen, maar verloren de belangrijk slag bij Curuzú. López realiseerde zich dat Paraguay de oorlog zou verliezen. Hij wilde vrede sluiten met de Drievoudige Alliantie, maar hier kwam niets van terecht. De Drievoudige Alliantie had namelijk afgesproken met elkaar om geen vrede met Paraguay te sluiten zolang López aan de macht was. Hierdoor ging de oorlog gewoon door. De Drievoudige Alliantie wist meer grondgebied te veroveren, maar de opmars stopte na de slag bij Curupayty op 22 september 1866.
De strijd viel vervolgens stil voor 10 maanden en werd pas in juli 1867 weer opgepakt. Ondertussen had het Braziliaanse leger zich beter voorbereid op de oorlog. Er kwam een nieuwe generaal en de troepen werden opnieuw getraind. Hierdoor waren ze een stuk beter uitgerust. De Brazilianen vielen het Paraguayaanse fort Humaitá aan. Ze gebruikten hiervoor luchtballonen om de vijand te bekijken. Op 26 juli viel het fort in Braziliaanse handen. Het fort was erg belangrijk voor de Paraguayanen. De Drievoudige Alliantie trok hierdoor verder door het noorden van Paraguay.
Tekorten in Paraguay
Paraguay verloor enorm veel soldaten tijdens de invasie. In 1867 ontstond hierdoor een tekort aan soldaten. López besloot toen om slaven en kinderen het leger in te sturen. Ook vrouwen kregen functies in het leger, maar vochten niet zelf. Er was een tekort aan materiaal. Soldaten vochten zelfs zonder uniformen en schoenen. Desondanks werden zij door López gedwongen om te vechten. Weigeraars werden namelijk opgesloten en ter dood veroordeeld.
Ook veel gewone burgers verloren het leven. Dit kwam deels door het oorlogsgeweld, aangezien veel burgers gedood werden en steden beschoten werden. Daarnaast waren er ook tekorten aan drinkwater, voedsel en medicijnen. Hierdoor ontstonden hongersnoden en uitbraken van ziekten. Veel burgers overleden dan hier ook aan.
Einde van de oorlog
Ondertussen trok de Drievoudige Alliantie naar de hoofdstad Asunción. De hoofdstad moest ontruimd worden en werd door de Drievoudige Alliantie ingenomen. De Brazilianen besloten echter om eerst het Paraguayaanse leger aan te vallen. Na de slag van Avay werd het Paraguayaanse leger vernietigd. Op 1 januari 1869 werd Asunción ingenomen. López was ondertussen op de vlucht. Hierdoor was er geen regering, waardoor op 20 februari 1869 een tijdelijke regering werd opgericht. Deze regering zou uiteindelijk vrede stichten met de Drievoudige Alliantie.
López wilde echter vanuit het noorden Paraguay heroveren. Dit lukte niet, aangezien er vrijwel geen wapens en soldaten meer waren. López werd echter steeds gewelddadiger. Hij dreigde ermee om alle soldaten en generaals te vermoorden die overliepen naar de vijand. Uiteindelijk had López nog maar 200 man over. Op 1 maart 1870 kwam hij per toeval een Braziliaans kamp tegen. Hierna volgde de slag bij Cerro Corá. López raakte tijdens de slag gewond en werd gevangen genomen. Niet veel later werd vermoord, wat het definitieve einde was van de oorlog.
Gevolgen
Voor Paraguay
Voor Paraguay had de oorlog de meeste gevolgen. 69% van de bevolking van Paraguay stierf tijdens de oorlog. Er zijn overigens meerdere cijfers over het precieze aantal doden. Dit is moeilijk vast te stellen, aangezien het Paraguayaanse leger dit niet bijhield. De meeste historici denken dat rond de 69% van de bevolking stierf tijdens de oorlog. Sommige historici denken dat dit lager ligt (50%) of juist hoger. De meeste doden waren ook mannen. 90% van de mannelijke bevolking stierf tijdens de oorlog. Dit leverde veel economische problemen op, aangezien alleen mannen mochten werken.
Een groot deel van Paraguay werd verwoest tijdens de oorlog. De oorlog maakte dan ook een einde aan de sterke economie van het land. Het duurde tientallen jaren voordat het land weer was opgebouwd. In vergelijking met de buurlanden is Paraguay nog altijd een stuk armer. Paraguay moest ook hoge herstelbetalingen doen aan Brazilië, Argentinië en Uruguay. Deze herstelbetalingen zijn nooit helemaal betaald. In 1943 schold Brazilië de laatste schulden kwijt. Ook kwam Paraguay onder een pro-Braziliaans bestuur. Paraguay werd gezien als bufferstaat tussen Argentinië en Brazilië.
Ook verloor Paraguay grondgebied in de oorlog aan Brazilië en Argentinië. Argentinië wilde oorspronkelijk ook het oosten van Paraguay (de Chaco-regio) innemen. Hierdoor zou Paraguay de helft kleiner zijn dan tegenwoordig. Brazilië wilde dit liever niet, aangezien het vreesde dat dit tot nieuwe spanningen zou leiden. Uiteindelijk greep de Amerikaanse president Rutherford B. Hayes daarom in. Hayes werd voorzitter van een commissie die het vredesbesprekingen deed na de oorlog. Hij oordeelde dat Chaco onderdeel moest blijven van Paraguay. Zijn oordeel werd ook opgevolgd. In Paraguay wordt Hayes daarom nog steeds als nationale held gezien. Zo is er een departement en een feestdag naar hem vernoemd. In de Verenigde Staten zelf is Hayes inmiddels een vergeten president.
Voor andere landen
Voor andere landen had de oorlog weinig gevolgen. Na de oorlog werd het duidelijk dat Brazilië het machtigste land op het continent was. Brazilië was toentertijd nog een keizerrijk. Door de oorlog werd besloten om de slavernij in Brazilië af te schaffen. De keizer nam zelf dit besluit, maar hij verloor hierdoor de steun van grootgrondbezitters. De grootgrondbezitters kwamen in opstand tegen de keizer en zetten hem af. Hierdoor werd Brazilië in 1889 een republiek.
Voor Argentinië en Uruguay betekende oorlog vrij weinig.