Landkaart: verschil tussen versies
k (clean up, replaced: o.a. → onder anderen) |
|||
| Regel 2: | Regel 2: | ||
== Geschiedenis == |
== Geschiedenis == |
||
| − | [[Bestand:Surveyor's instruments, early 18th century.jpg|miniatuur|Landmeten in de 18e eeuw, |
+ | [[Bestand:Surveyor's instruments, early 18th century.jpg|miniatuur|Landmeten in de 18e eeuw, onder anderen met meetketting]] |
| − | De eerste kaart stamt al uit de tijd van de [[Babylonië |
+ | De eerste kaart stamt al uit de tijd van de [[Babylonië]]rs met hun [[spijkerschrift]]. Het geeft een dal weer tussen twee heuvels. |
Een andere bekende kaart die niet op schaal is, is de Romeinse Peutinger kaart, ofwel de ''[[Romeinse Rijk#Tabula Peutingeriana .28Peutinger kaart.29|Tabula Peutingeriana]].'' |
Een andere bekende kaart die niet op schaal is, is de Romeinse Peutinger kaart, ofwel de ''[[Romeinse Rijk#Tabula Peutingeriana .28Peutinger kaart.29|Tabula Peutingeriana]].'' |
||
| Regel 9: | Regel 9: | ||
Kaarten werden vooral belangrijk in de tijd van de eerste ontdekkingsreizigers. Door de omgeving met herkenbare punten weer te geven in een plat vlak (alsof je het vanuit de lucht bekijkt) ontstond er de zogeheten geografische weergave. Na verloop van tijd werden deze kaarten steeds nauwkeuriger omdat de afstanden ook daadwerkelijk gemeten werden en op schaal weergegeven. Daarbij waren de [[sextant]] en de [[meetketting]] belangrijke hulpmiddelen. Iemand die metingen doet voor kaarten is een [[landmeter]]. Degene die de kaarten tekent is een [[cartograaf]]. |
Kaarten werden vooral belangrijk in de tijd van de eerste ontdekkingsreizigers. Door de omgeving met herkenbare punten weer te geven in een plat vlak (alsof je het vanuit de lucht bekijkt) ontstond er de zogeheten geografische weergave. Na verloop van tijd werden deze kaarten steeds nauwkeuriger omdat de afstanden ook daadwerkelijk gemeten werden en op schaal weergegeven. Daarbij waren de [[sextant]] en de [[meetketting]] belangrijke hulpmiddelen. Iemand die metingen doet voor kaarten is een [[landmeter]]. Degene die de kaarten tekent is een [[cartograaf]]. |
||
| − | Al vanaf dat de mens kon vliegen ([[luchtballon]], [[vliegtuig]]) maakte men gebruik van [[luchtfotografie]]. Met de komst van [[ |
+ | Al vanaf dat de mens kon vliegen ([[luchtballon]], [[vliegtuig]]) maakte men gebruik van [[luchtfotografie]]. Met de komst van [[satelliet]]en werd het kijken op de aarde vanuit de lucht steeds makkelijker ([[satellietfoto]]). Toch zal men nog altijd op de grond zelf de situatie bekijken en de gegevens toevoegen. |
== Legenda == |
== Legenda == |
||
| Regel 17: | Regel 17: | ||
== Thematische kaarten == |
== Thematische kaarten == |
||
| − | Als je alles tegelijk op een kaart zou aangeven wat er in die omgeving te vinden of aanwezig is, dan wordt het wel erg vol met tekentjes. Vandaar dat ze [[ |
+ | Als je alles tegelijk op een kaart zou aangeven wat er in die omgeving te vinden of aanwezig is, dan wordt het wel erg vol met tekentjes. Vandaar dat ze [[thematische kaart]]en maken. Bijvoorbeeld de [[bodemkaart]], [[grondstof]]fen-kaart, een kaart voor bewoningsdichtheid, [[postcode]]s enzovoorts. De [[waterkaart]] is bijvoorbeeld speciaal gemaakt voor de [[binnenvaart]] en waterrecreatie. Een zeekaart is hiermee vergelijkbaar. |
== App == |
== App == |
||
| − | Tegenwoordig zijn er apps voor op je [[Mobiele telefoon|mobiel]] waarbij zelfs wordt aangegeven waar je bent. De kaart beweegt als het ware met je mee. Dit kan door de komst van [[Global positioning system|GPS]]. Een bekende app met kaarten is [[ |
+ | Tegenwoordig zijn er apps voor op je [[Mobiele telefoon|mobiel]] waarbij zelfs wordt aangegeven waar je bent. De kaart beweegt als het ware met je mee. Dit kan door de komst van [[Global positioning system|GPS]]. Een bekende app met kaarten is [[Google Earth]] en [[Google Maps]], maar er zijn er veel meer. |
Ook kun je tegenwoordig oude met nieuwe kaarten vergelijken van dezelfde omgeving in [https://www.topotijdreis.nl/ Topotijdreis]. |
Ook kun je tegenwoordig oude met nieuwe kaarten vergelijken van dezelfde omgeving in [https://www.topotijdreis.nl/ Topotijdreis]. |
||
Versie van 6 feb 2024 18:00
Een landkaart is een kaart of plattegrond met onder andere plaatjes van de aarde of delen daarvan (een bepaalde omgeving). Het maken van kaarten behoort tot de topografie en geografie.
Geschiedenis
De eerste kaart stamt al uit de tijd van de Babyloniërs met hun spijkerschrift. Het geeft een dal weer tussen twee heuvels.
Een andere bekende kaart die niet op schaal is, is de Romeinse Peutinger kaart, ofwel de Tabula Peutingeriana.
Kaarten werden vooral belangrijk in de tijd van de eerste ontdekkingsreizigers. Door de omgeving met herkenbare punten weer te geven in een plat vlak (alsof je het vanuit de lucht bekijkt) ontstond er de zogeheten geografische weergave. Na verloop van tijd werden deze kaarten steeds nauwkeuriger omdat de afstanden ook daadwerkelijk gemeten werden en op schaal weergegeven. Daarbij waren de sextant en de meetketting belangrijke hulpmiddelen. Iemand die metingen doet voor kaarten is een landmeter. Degene die de kaarten tekent is een cartograaf.
Al vanaf dat de mens kon vliegen (luchtballon, vliegtuig) maakte men gebruik van luchtfotografie. Met de komst van satellieten werd het kijken op de aarde vanuit de lucht steeds makkelijker (satellietfoto). Toch zal men nog altijd op de grond zelf de situatie bekijken en de gegevens toevoegen.
Legenda
Om te weten wat er allemaal op de kaart staat en wat de tekentjes en kleuren betekenen heb je een legenda nodig. Zeg maar een verklarende woordenlijst. Ook is er vaak een lijnenraster waaraan je de schaal kunt aflezen.
Verder kun je teksten in kaarten verwerken zoals plaatsnamen, streeknamen en namen van rivieren en dergelijke. Vroeger maakten de cartograven ook tekeningen van de opvallende gebouwen als kastelen. Deze werden ook wel in de rand van de kaart toegevoegd. Je zou het de voorloper van Google streetview kunnen noemen.
Thematische kaarten
Als je alles tegelijk op een kaart zou aangeven wat er in die omgeving te vinden of aanwezig is, dan wordt het wel erg vol met tekentjes. Vandaar dat ze thematische kaarten maken. Bijvoorbeeld de bodemkaart, grondstoffen-kaart, een kaart voor bewoningsdichtheid, postcodes enzovoorts. De waterkaart is bijvoorbeeld speciaal gemaakt voor de binnenvaart en waterrecreatie. Een zeekaart is hiermee vergelijkbaar.
App
Tegenwoordig zijn er apps voor op je mobiel waarbij zelfs wordt aangegeven waar je bent. De kaart beweegt als het ware met je mee. Dit kan door de komst van GPS. Een bekende app met kaarten is Google Earth en Google Maps, maar er zijn er veel meer.
Ook kun je tegenwoordig oude met nieuwe kaarten vergelijken van dezelfde omgeving in Topotijdreis.