Koken
Koken is eten bereiden met kruiden, vlees, groente, soms fruit en dergelijke. Hierbij gaat het niet alleen om het koken van bijvoorbeeld water, maar het met warmte (van bijvoorbeeld vuur) bereiden van voedsel in het algemeen. Bakken en braden hoort daar ook bij.
Koken wordt ook toegepast in de scheikunde. Wanneer je zout water in een klein pannetje net zolang kookt tot alle water verdampt is, houdt je een dun laagje zout over onder in het pannetje. Dit heet indampen. Je zou het ook droogkoken kunnen noemen. Je hebt het in water opgeloste zout van het water gescheiden. Ook bij het bakken of barbecueen verandert er iets: laat je een te maken gerecht te lang op het vuur staan, dan brand het eten aan. Er ontstaat een zwarte laag koolstof.
Koken in de keuken is eigenlijk dus ook scheikunde, want met de inhoud van de pan verandert er van alles tijdens het kookproces. Smaken en geuren komen vrij en de structuur van bijvoorbeeld aardappelen of spaghetti verandert van hard naar zacht of slap. Als je een ei kookt of bakt, dan verandert het zachte eiwit en eigeel in hard eiwit en eigeel. Hierdoor kun je het als mens makkelijker eten. Wat er tijdens het koken allemaal precies verandert en hoe dat komt leer je bij scheikunde.
Geschiedenis van het koken
Koken bestaat al lang, maar niet zoals wij dat nu kennen. Vroeger was er wel vuur, maar het moest nog ontdekt worden hoe je het kon gebruiken en nog belangrijker, hoe je het zelf kon maken of meenemen. We weten niet wie het zelf maken van vuur ontdekte, dus we weten niet precies hoe lang de mens dat al kan. Vuur als gevolg van blikseminslag of afkomstig van vulkanen was er al eerder. Misschien zag de vroege mens al kokend water in natuurlijke geisers zoals die er nog zijn op IJsland. Dat je eten kon bereiden in kokend water zal wel bij toeval zijn ontdekt. Een stuk vlees zal wel per ongeluk in het kampvuur terecht zijn gekomen. Toen men het vlees uit het vuur haalde kwam men erachter dat het dan makkelijker te eten was en het lekkerder smaakte. Precies weten doen we het niet, hoe die ontdekkingen gegaan zijn. Natuurlijk zijn er wel schattingen hoe lang geleden dat moet zijn gebeurd. Aan de hand van opgravingen heeft de wetenschap daar wel bewijzen voor. Vuur speelt dus een grote rol in het koken!
Koken als hobby
Steeds vaker kookt men niet alleen maaltijden om zich te kunnen voeden, maar ook om het koken zelf als vrijetijdsbesteding. Hierbij wil de amateurkok dingen uitproberen op gebied van smaak en de beleving van het eten zelf. Wellicht wordt dit aangemoedigd door de vele kookprogramma's op TV. Ook heeft men de mogelijkheid om kookcursussen te doen waarbij vaak professionele koks de kneepjes van het vak bijbrengen. Ook zijn er kookwinkels ontstaan waar de amateurkok terecht kan voor het juiste gereedschap en zijn er daar vele kookboeken te vinden om vrijwel alle kookstijlen uit de wereld toe te kunnen passen.