Flexitarisme

Flexitarisme of demitarisme is een dieet waarbij men één of meerdere dagen per week geen vlees of vis eet. Op de andere dagen van de week eet die persoon wel vlees of vis. Een persoon die een flexitarisch dieet volgt, wordt een flexitariër genoemd. Dat is een samenvoeging van de woorden flexibel en vegetariër.

Om flexitariër te zijn, bestaan er verschillende definities. Natuur & Milieu hanteert een minimum van één dag per week waarop men geen vis, vlees of vleeswaren eet. Volgens het Voedingscentrum geldt een minimum van drie vleesloze dagen, waarop men wel vis mag eten. Alle definities verbieden geen andere dierlijke voeding (zoals eieren, melk of kaas). Het gaat enkel om producten waarvoor dieren moeten sterven.

Redenen

Flexitariërs hebben verschillende redenen om zo'n dieet te volgen:

• Milieuoverwegingen: sommige flexitariërs kiezen ervoor om één dag of meerdere dagen in de week geen vlees of vis te eten. Het eten van vlees heeft namelijk een grote impact op het milieu en het eten van vis heeft een invloed op overbevissing. Met vleesloze dagen willen zij hun steentje bijdragen aan milieubewust gedrag. Voor sommige van hen is een flexitarisch dieet een opstap naar een vegetarisch of veganistisch dieet. Anderen houden het bij een flexitarisch dieet omdat zij nog vis en vlees willen blijven eten.
• Financiële redenen: vlees en vis zijn over het algemeen duurder dan vleesvervangers of andere alternatieven. Tot het einde van de 20e eeuw was het daarom vrij gebruikelijk om een of meerdere dagen per week geen vlees te eten. Voor huishoudens met een laag inkomen wordt dat nog steeds vaak gedaan.
• Religieuze redenen: in bepaalde religies is het gebruikelijk om op bepaalde dagen van de week geen vlees en/of vis te eten. In de Rooms-Katholieke Kerk is vrijdag de "dag van volledige onthouding". Op die dag mochten geen luxe producten (zoals vlees van landdieren) genuttigd worden. Vis viel niet onder die onthouding, maar was niet overal beschikbaar. Sommige katholieken aten daarom op vrijdag geen vis of vlees.

Aantal

Het aantal mensen dat flexitariër is, is onduidelijk. Dat komt vooral door de verschillende definities. Volgens het Voedingscentrum is 55% van de Nederlanders flexitariër. Volgens het Voedingscentrum is een flexitariër iemand die drie of meer dagen per week geen vlees is. Vis is volgens het Voedingscentrum wel toegestaan op die dagen.

In 2020 berichtte het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) dat 45% van de Nederlanders één tot vier vleesloze dagen per week had. Volgens het CBS bestaan er verschillen per opleidingsniveau en per regio. Zo eten hogeropgeleiden en stedelingen minder vaak vlees dan mensen met een lagere opleiding of die op het platteland wonen. Als belangrijkste redenen voor een flexitarisch eetpatroon worden dierenwelzijn, klimaatverandering, gezondheid en de smaak genoemd.

De VRT berichtte in 2024 dat 43% van de Vlamingen flexitariër was. De VRT beschreef een flexitariër als iemand die minstens één keer per week geen vlees of vis at.

Bronnen

• Boukhalfa, Inès (13 februari 2024). "Omschakeling naar meer veggie gaat traag in Vlaanderen: "Vleescultuur zit nog diep verankerd in ons voedingspatroon"". VRT NWS.
• CBS (9 juli 2021). "Vlees geen dagelijkse kost voor 8 op de 10 Nederlanders".
• Voedingscentrum (n.d.). "Meer dan de helft van de Nederlanders is 'flexitariër'".