Hans Holbein

https://rkd.nl/nl/explore/artists/39109
Hans Holbein

Zelfportret, 1542-1543, Uffizi, Florence
Persoonlijke informatie
Volledige naam	Hans Holbein de Jonge
Bijnaam
Land	Heilige Roomse Rijk, nu Duitsland/Zwitserland
Geboortedatum	1497/98
Geboorteplaats	Ausburg
Overleden	1543
Overleden te	Londen (stad
Gehuwd met / relatie	(1519-1543, ovl 1549) Elsbeth Binzenstock
Carrière
Beroep	kunstschilder, hofschilder, miniatuurschilder, tekenaar
Bekend van	Noordelijke renaissance
Actief	1515-1543
Genre(s)	portret, christelijk religieuze voorstelling
Label
Website
Portaal Kunst & Cultuur

Hans Holbein de Jonge. Geboren in Augsburg, ergens in 1497 of 1498. Overleden aan de pest in Londen, in oktober/november 1543. Hij was een kunstschilder die werkte in de stijl van de Noordelijke renaissance. Augsburg in Beieren, maakte toen deel uit van het Heilige Roomse Rijk. Hij groeide op in een familie van kunstschilders, onder wie zijn vader, Hans Holbein de Oude (circa 1465-1524) en zijn oom Sigismund Holbein (overleden in 1540), van wie hij les kreeg.

Levensverhaal

Hans Holbein werkte als jonge kunstenaar voornamelijk in Basel. Aanvankelijk schilderde hij muurschilderingen en religieuze werken, ontwierp hij glas-in-loodramen en drukte hij boeken. Ook schilderde hij af en toe een portret, waarmee hij internationaal zijn geld en roem verdiende met portretten als van de humanist Desiderius Erasmus van Rotterdam.

Erasmus (1532)

Toen de Reformatie Bazel bereikte, werkte Holbein voor hervormingsgezinde klanten terwijl hij de traditionele religieuze beschermheren bleef dienen. Zijn laat-gotische stijl werd verrijkt door artistieke vernieuwingen in Italië, Frankrijk en Nederland, evenals door het humanisme uit de renaissance. Het resultaat was een gecombineerde esthetiek die uniek was voor hemzelf.

Holbein reisde in 1526 naar Engeland op zoek naar werk met een aanbeveling van Erasmus. Hij werd welkom geheten in de humanistische kring van Thomas More, waar hij al snel een hoge reputatie opbouwde.

Portret door Holbein van Hendrik VIII

Hij keerde voor vier jaar terug naar Bazel en hervatte zijn carrière in 1532 in Engeland onder het beschermheerschap van Anne Boleyn en Thomas Cromwell. In 1535 was hij koningsschilder van Hendrik VIII van Engeland. In deze rol maakte hij portretten en feestelijke decoraties, maar ook ontwerpen voor sieraden, borden en andere kostbare voorwerpen. Zijn portretten van de koninklijke familie en edelen zijn een verslag van het hof in de jaren dat Henry zijn gezag over de Kerk van Engeland deed gelden.

De kunst van Holbein werd vanaf het begin van zijn carrière gewaardeerd. De Franse dichter en hervormer Nicholas Bourbon (de oudste) noemde hem 'de Apelles van onze tijd', een typisch eerbetoon in die tijd. Holbein is ook beschreven als een grote "one-off" (op zichzelf werkend) in de kunstgeschiedenis, aangezien hij geen school heeft gesticht. Een deel van zijn werk ging verloren na zijn dood, maar er werd veel verzameld en tegen de 19e eeuw werd hij erkend als een van de grote portretmeesters. Recente tentoonstellingen hebben ook zijn veelzijdigheid benadrukt. Hij maakte ontwerpen variërend van ingewikkelde sieraden tot monumentale fresco's.

Holbeins kunst wordt wel eens realistisch genoemd, omdat hij met een zeldzame precisie tekende en schilderde. Zijn portretten waren in hun tijd beroemd om hun gelijkenis, en het is door zijn ogen dat veel beroemde figuren van zijn tijd tegenwoordig worden afgebeeld, zoals Erasmus en More. Hij was echter nooit tevreden met het uiterlijk; hij verwerkte lagen van symboliek, toespeling en paradox (tegenstelling) in zijn kunst, tot de blijvende fascinatie van geleerden.

Werk

In zijn werk is de invloed te zien van Leonardo da Vinci. Van de Italianen leerde Holbein de kunst van het eenpunts-perspectief en het gebruik van antieke motieven en architecturale vormen. Hierin kan hij zijn beïnvloed door Andrea Mantegna. Ondanks de toepassing van Italiaanse technieken en de theologie van de Reformatie, breidde Holbeins kunst in veel opzichten de gotische traditie uit.

Holbein schilderde tussen 1520 en 1526 veel grote religieuze werken, waaronder het Oberried-altaarstuk, de Madonna van Solothurn en de Passie. Pas toen de hervormers van Basel in de late jaren 1520 tot beeldenstorm overgingen, leden zijn vrijheid en inkomen als religieus kunstenaar eronder.

Later ontwierp hij satirische religieuze houtsneden in Engeland. Tijdens de periode van het uiteen vallen van de kloosters maakte hij een reeks kleine houtsneden waarin bijbelse schurken als monnik verkleed waren.

Voor Holbein "begon alles met een tekening". Hij was een begenadigd tekenaar en erfgenaam van een Duitse traditie van lijntekening en nauwkeurig voorbereidend ontwerp. Holbein schilderde de meeste van zijn portretten tijdens zijn twee perioden in Engeland. Holbeins geschilderde portretten waren nauw gebaseerd op tekenen. Holbein bracht elke getekende portretstudie met behulp van meetkundige instrumenten over op het paneel. Hij schilderde in tempera (pigmenten opgelost in eigeel) en olie.