Besturingssysteem

Werk in uitvoering Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Werk in uitvoering Aan dit artikel wordt nog hard gewerkt.

Een besturingssysteem is software die ervoor zorgt dat de computer z'n werk kan doen. Een besturingssysteem regelt het geluid, de muis en het scherm. Voorbeelden van besturingssystemen zijn Windows, macOS en Linux. Verder heb je besturingssystemen als: Android, FreeBSD, Google Chrome OS, iOS, MS-DOS, Sailfish OS, Ubuntu en Windows Phone.

Omdat een CPU (de centrale processor) maar een ding tegelijk kan berekenen, moet iedere handeling die de computer doet op z'n beurt wachten. Dit heet time-sharing (tijd verdeling). Maar omdat dit heel snel achter elkaar gaat, merk je daar nauwelijk iets van. Met de handelingen moet je denken aan verwerken van input (bijvoorbeeld dat wat je typt), output (dat wat verschijnt op het scherm of naar de printer moet) en opslag (dat wat je wilt bewaren op de harde schijf). Ook het werkgeheugen (RAM) speelt hierbij een belangrijke rol. Hier worden de in- en uitgaande taken voor de CPU als het ware even geparkeerd. Voor hardwarefuncties zoals invoer en uitvoer en geheugentoewijzing fungeert het besturingssysteem als 'tussenpersoon' tussen programma's en de computerhardware. Vergelijk het met een verkeersregelaar op een druk kruispunt.

Besturingssystemen zijn te vinden op veel apparaten die een computer bevatten - van mobiele telefoons en videogameconsoles tot webservers en supercomputers.

Microsoft Windows is met een marktaandeel van ongeveer 74,99% koploper in 2017. MacOS van Apple Inc. staat op de tweede plaats (14,84%) en de varianten van Linux staan ​​gezamenlijk op de derde plaats (2,81%). In de mobiele sector (inclusief smartphones en tablets) is het aandeel van Android 70,82% in het jaar 2020.

Meestal vereisen besturingssystemen een installatie of kunnen vooraf zijn al geïnstalleerd als je de computers aanschaft (OEM -installatie). Het installeren kan direct vanaf data-dragers zoals een CD of DVD of vanaf een flashgeheugen (bijv. USB- stick) worden uitgevoerd. Op scholen en bedrijven kunnen besturingssystemen van de werkstations die via het ethernet zijn aangesloten vanaf de centrale server worden bijgewerkt.

Op een enkele (thuis)computer kun je meerdere taken tegelijk laten plaatsvinden. Ook dat gebeurd met time-sharing. Het besturingsprogramme beheert dan de beschikbare CPU tijd. Een centrale server waaraan meerdere werkstations zijn gekoppeld moet ook die taken nog eens verdelen verdelen. Dat vraagt dus om meer rekencapaciteit en werkgeheugen.

Kernel

De rol van de kernel in de computer

Een belangrijk onderdeel van het besturingssysteem is de kernel.