Tenreks

Tenreks Tenrecidae
[[Bestand: |250px]]
		Ernstig bedreigd
Leefgebied	Madagaskar
Leefomgeving	bossen
Behoort tot de	Afrotheria
[[Bestand: |250px]]
Portaal Dieren

Een tenrek is elke zoogdier soort binnen de afrotheria familie Tenrecidae, die alleen voorkomt in Madagaskar. Tenreks zijn enorm divers; als gevolg van onafhankelijke evolutie lijken sommigen op egels, spitsmuizen, opossums, ratten en muizen. Ze leven in vochtige bossen. Sommige van deze soorten, waaronder de grotere egel-tenrek, zijn te vinden in de droge loofbossen van Madagaskar. Het percentage in deze groep is echter hoger in vochtige bossen.

Aangenomen wordt dat alle tenreks afstammen van een gemeenschappelijke voorouder die 29-37 miljoen jaar geleden leefde nadat het vanuit Afrika was overgevaren (?). De splitsing van hun naaste verwanten, Afrikaanse otterspitsmuizen, wordt geschat op ongeveer 47-53 miljoen jaar geleden.

Herkomst en de naam tenrek

Het woord tenrek is afkomstig via het Frans, van het Malagassische woord tandraka (variant van trandraka), dat verwijst naar de staartloze tenrek (Tenrec ecaudatus ); er is gesuggereerd dat het Malagassische woord verwant is aan het Maleis: landak , lit. ' stekelvarken '.

De vraag hoe deze familie Madagaskar heeft bereikt, is nog steeds onduidelijk, maar de leidende hypothese suggereert dat een klein aantal individuen zich mogelijk op drijvende vegetatie heeft bevonden en het Kanaal van Mozambique is overgestoken, dat Madagaskar scheidt van Zuidoost-Afrika. Daar heeft het zich in vier families geëvalueerd.

Kenmerken

Tenreks zijn kleine zoogdieren met een variabele lichaamsvorm. De kleinste soorten zijn zo groot als spitsmuizen, met een lichaamslengte van ongeveer 4,5 cm en een gewicht van slechts 5 gram, terwijl de grootste, de gewone of staartloze tenrek, 25 tot 39 cm lang is en kan meer dan 1 kilogram wegen.  Hoewel ze kunnen lijken op spitsmuizen, egels of opossums, zijn ze niet nauw verwant aan een van deze groepen, hun naaste verwanten zijn de otterspitsmuizen en daarna andere Afrikaanse insectenetende zoogdieren, waaronder gouden mollen en olifantspitsmuizen. De gemeenschappelijke afstamming van deze dieren, die in de groep Afrotheria zit, werd pas eind jaren negentig van de twintigste eeuw erkend. Voortdurend werk aan de moleculaire en morfologische diversiteit (DNA onderzoek) van afrotherische zoogdieren heeft steeds meer steun gegeven voor hun gemeenschappelijke afkomst.

Ongebruikelijk onder placentale zoogdieren delen de anus en plasopening van tenreks een gemeenschappelijke opening, of cloaca, wat vaker voorkomt bij vogels, reptielen en amfibieën. Ze hebben een lage lichaamstemperatuur, voldoende laag dat ze geen scrotum (balzak) nodig hebben om hun sperma af te koelen zoals de meeste andere zoogdieren.

Het zijn voornamelijk omnivoren, waarbij ze bijvoorbeeld fruit en ongewervelde dieren eten.

De meeste soorten zijn nachtdieren en hebben een slecht gezichtsvermogen. Hun andere zintuigen zijn echter goed ontwikkeld en ze hebben bijzonder gevoelige snorharen. Ongebruikelijk voor zoogdieren, heeft het permanente gebit in tenreks de neiging om pas volledig door te komen lang nadat de volwassen lichaamsgrootte is bereikt.  Dit is een van de vele anatomische kenmerken die worden gedeeld door olifanten, klipdassen, sengi's en gouden mollen (maar blijkbaar geen aardvarkens), in overeenstemming met hun afstamming van een gemeenschappelijke voorouder.

Tenreks hebben een draagtijd van 50 tot 64 dagen en brengen een aantal relatief onontwikkelde jongen ter wereld. Terwijl de otterspitsmuizen slechts twee jongen per worp hebben, kan de staartloze tenrek er wel 32 hebben, en vrouwtjes hebben tot 29 spenen, meer dan enig ander zoogdier. Sommige tenrek-soorten zijn sociaal en leven in familiegroepen van meerdere generaties met meer dan 12 individuen per familiegroep.

Soorten

FAMILIE TENRECIDAE

• Onderfamilie Geogalinae
  • Geslacht Geogale
    • Tenrec met grote oren ( Geogale aurita )
• Onderfamilie Oryzorictinae
  • Geslacht Microgale
    • Kortstaartspitsmuis tenrec ( Microgale brevicaudata )
    • Cowan's spitsmuis tenrec ( Microgale cowani )
    • Drouhards spitsmuis tenrec ( Microgale drouhardi )
    • Dryade spitsmuis tenrec ( Microgale dryas )
    • Bleke spitsmuis tenrec ( Microgale fotsifotsy )
    • Gracile spitsmuis tenrec ( Microgale gracilis )
    • Grandidier's spitsmuis tenrec (Microgale grandidieri)
    • Naaktspitsmuis tenrec ( Microgale gymnorhyncha )
    • Jenkins spitsmuis tenrec ( Microgale jenkinsae )
    • Noordelijke spitsmuis tenrec ( Microgale jobihely )
    • Kleine langstaartspitsmuis tenrec ( Microgale longicaudata )
    • Microgale macpheei (uitgestorven)
    • Major's tenrec met lange staart ( Microgale majori )
    • Tenrec met zwemvliezen ( Microgale mergulus )
    • Montane spitsmuis tenrec ( Microgale monticola )
    • Nasolo's spitsmuis tenrec ( Microgale nasoloi )
    • Dwergspitsmuis tenrec ( Microgale parvula )
    • Grotere langstaartspitsmuis tenrec ( Microgale principula )
    • Minste spitsmuis tenrec ( Microgale pusilla )
    • Spitsmuis tenrec ( Microgale soricoides )
    • Taiva spitsmuis tenrec ( Microgale taiva )
    • Thomas' spitsmuis tenrec ( Microgale thomasi )
  • Geslacht Nesogale
    • Dobsons spitsmuis tenrec ( Nesogale dobsoni )
    • Talazacs spitsmuis tenrec ( Nesogale talazaci )
  • Geslacht Oryzorictes
    • Mol-achtige rijst tenrec ( Oryzorictes hova )
    • Viertenige rijst tenrec ( Oryzorictes tetradactylus )
• Onderfamilie Tenrecinae
  • Geslacht Echinops
    • Kleine egel tenrec ( Echinops telfairi )
  • Geslacht hemicentetes
    • Highland gestreepte tenrec ( Hemicentetes nigriceps )
    • Laagland gestreepte tenrec ( Hemicentetes semispinosus )
  • Geslacht Setifer
    • Grote egel tenrec ( Setifer setosus )
  • geslacht Tenrec
    • Gewone tenrec ( Tenrec ecaudatus )