|
|
| (11 tussenliggende versies door 9 gebruikers niet weergegeven) |
| Regel 1: |
Regel 1: |
| − | {|class="toccolours" border=1 cellpadding=1 cellspacing="0" rules="all" style="float: right; background: #eee; font-size: 90%; margin: 0 0 1em 2em;"
| + | Een '''molecuul''' is het kleinste stukje van een materiaal dat nog alle eigenschappen heeft van dat materiaal. [[Water]] bestaat bijvoorbeeld uit watermoleculen. Moleculen bestaan weer uit [[atoom|atomen]]. |
| − | |- | + | Moleculen zijn heel klein. Die kun je met het blote oog niet zien. Als je moleculen naast elkaar zou leggen dan passen er ongeveer 1 [[miljoen]] moleculen naast elkaar in een [[millimeter]]. |
| − | |{{periodiek systeem}}
| + | Moleculen zijn opgebouwd uit atomen. Zo is water opgebouwd uit twee atomen [[Waterstof (element)|waterstof]] en één atoom [[Zuurstof (element)|zuurstof]]. De twee atomen waterstof en de ene atoom zuurstof bij elkaar vormen water. Als je de atomen uit elkaar haalt dan is het geen water meer. |
| − | |} | |
| | | | |
| − | Een '''molecuul''' is een verzameling van deeltjes uit het [[periodiek systeem]]. Deze deeltjes, ook wel [[atomen]] genoemd, gaan dan bindingen aan. Moleculen worden voornamelijk gebruikt in de [[scheikunde]]. Er wordt dan gekeken hoe bepaalde stoffen (dit zijn heel veel dezelfde moleculen) met elkaar zullen reageren. Ook komen moleculen terug in de [[natuurkunde]]. Hier gaat het meer om het uiteenvallen van [[radioactief|radioactieve moleculen]] en de deeltjes die daarbij ontstaan.
| + | Belangrijkste molecuul in alle levende wezens (mensen, dieren, planten) is de molecuul [[DNA]]. |
| − | | |
| − | ==Geschiedenis van de molecuultheorie==
| |
| − | ===Oudheid===
| |
| − | De Griekse wijsgeer [[Leucippus]] was de grondlegger van het [[atomisme]], de theorie die zegt dat alle materie is opgebouwd uit niet-deelbare, onvernietigbare deeltjes, die atomen worden genoemd. Deze theorie is verder uitgewerkt door zijn leerling en filosoof [[Democritus]]. Daarmee waren zij de eerste geleerden die stelden dat materie uit deeltjes bestaat, waarmee zij ook de basis voor de molecuultheorie legden.
| |
| − | | |
| − | ===Renaissance===
| |
| − | In de [[Renaissance]] gingen een aantal mensen verder met het uitdiepen van de molecuultheorie. In de [[17e eeuw]] werd voor het eerst gesteld dat moleculen bestaan uit atomen. Het atoom-idee werd onafhankelijk van elkaar door de Nederlander [[Isaac Beeckman]] ([[1620]]) en de Fransman [[Sébastien Basson]] ([[1621]]) verder ontwikkeld. Beeckman vroeg zich af waarin metalen van elkaar verschillen. Hij zag een klomp goud als een verzameling onzichtbaar kleine individuen, goudwezentjes, die hij homogenea noemde. Die waren opgebouwd uit vier atoomsoorten: water, vuur, aarde en lucht. De homogenea van verschillende metalen hadden verschillende aantallen van die atoomsoorten, en dat gaf ze specifieke eigenschappen. Tot dan toe meenden onderzoekers dat de verschillende metalen in elkaar konden overgaan via een soort evolutie van onedel naar edel. Maar die 'evolutietheorie' kon niet verklaren hoe legeringen, mengsels van verschillende metalen, dan waren opgebouwd. Beeckmans theorie kon dat wel. De inzichten van Beeckman kregen invloed via zijn leerlingen [[René Descartes|Descartes]] en [[Christiaan Huygens|Huygens]], die leidden tot de '''monades''' van [[Leibniz]], de '''molecule''' van [[Georg Ernst Stahl|Stahl]], de '''corpuscules''' van [[Robert Boyle|Boyle]] evenals de '''particulae ultimae compositionis''' van [[Isaac Newton|Newton]]. Dit zijn allemaal namen (en theorieën) over moleculen. Hierna kwam de uitwerking van de molecuultheorie een beetje stil te liggen.
| |
| − |
| |
| − | [[Afbeelding:Johndalton.jpg|thumb|left|John Dalton]]
| |
| − | ===Negentiende eeuw===
| |
| − | In [[1808]] werd de atoomtheorie opnieuw leven ingeblazen door de Britse schei- en natuurkundige [[John Dalton]]. In zijn werk ''A new system of chemical philosophy'' stelde hij dat materie is samengesteld uit kleine, ondeelbare deeltjes. De Italiaanse geleerde [[Amedeo Avogadro]] maakte vervolgens in [[1811]] het onderscheid tussen atomen en moleculen, die door hem "samengestelde atomen" genoemd werden. Overigens werden de woorden "atoom" en "molecuul" doorelkaar gebruikt aan het begin van de negentiende eeuw.
| |
| − | | |
| − | (Dit is voor de meeste wss onbegrijpelijk; zal ik later even uitleggen) [[1857]] was het jaar waarin [[Friedrich Kekulé]] ontdekte dat koolstof vierwaardig is, zonder meer een mijlpaal gezien het feit dat de hedendaagse [[organische chemie]] grotendeels op die ontdekking gebaseerd is.
| |
| − | | |
| − | ===Twintigste eeuw===
| |
| − | In de eerste helft van de [[twintigste eeuw]] is door onder andere [[Ernest Rutherford]] en [[Niels Bohr]] de inwendige structuur van het atoom opgehelderd. Dankzij hun werk konden ook veel vragen over de ruimtelijke vorm van moleculen beantwoord worden.
| |
| − | | |
| − | == Vorm ==
| |
| − | Moleculen zijn zeer klein. Ze zijn opgebouwd uit verschillende atomen. Deze atomenen zijn verbonden met zogenaamde 'atoombindingen'.
| |
| − | | |
| − | == Structuurformules ==
| |
| − | {{wiu2}}
| |
| − | | |
| − | {{beg|wetenschap}}
| |
| | | | |
| | + | == Molecuul modellen == |
| | + | Om een beeld te krijgen hoe atomen een molecuul vormen gebruikt men een soort bouwbolletjes die aan elkaar geklikt kunnen worden, net als [[LEGO|Lego]]. Hieronder enkele voorbeelden:<gallery> |
| | + | Bestand:H2o hq2 alpha.png|Model van water: H<sub>2</sub>O (er zijn twee H-[[deeltje]]s en één O-deeltje, dus vandaar H<sub>2</sub>O) |
| | + | Bestand:DNA orbit animated.gif|DNA model |
| | + | Bestand:Methane CH4.png|Methaan model CH<sub>4</sub> |
| | + | Bestand:Octane-3D-balls-B.png|Octaan model C₈H₁₈ (tel maar na, op dezelfde manier als bij H<sub>2</sub>O) |
| | + | </gallery> |
| | [[Categorie:Scheikunde]] | | [[Categorie:Scheikunde]] |
| | | | |
| − | [[wp:Molecuul]] | + | [[eu:Molekula]] |
| | + | [[es:Molécula]] |
| | + | [[fr:Molécule]] |
| | + | [[it:Molecola]] |
Een molecuul is het kleinste stukje van een materiaal dat nog alle eigenschappen heeft van dat materiaal. Water bestaat bijvoorbeeld uit watermoleculen. Moleculen bestaan weer uit atomen.
Moleculen zijn heel klein. Die kun je met het blote oog niet zien. Als je moleculen naast elkaar zou leggen dan passen er ongeveer 1 miljoen moleculen naast elkaar in een millimeter.
Moleculen zijn opgebouwd uit atomen. Zo is water opgebouwd uit twee atomen waterstof en één atoom zuurstof. De twee atomen waterstof en de ene atoom zuurstof bij elkaar vormen water. Als je de atomen uit elkaar haalt dan is het geen water meer.
Belangrijkste molecuul in alle levende wezens (mensen, dieren, planten) is de molecuul DNA.
Molecuul modellen
Om een beeld te krijgen hoe atomen een molecuul vormen gebruikt men een soort bouwbolletjes die aan elkaar geklikt kunnen worden, net als Lego. Hieronder enkele voorbeelden:
Model van water: H2O (er zijn twee H-deeltjes en één O-deeltje, dus vandaar H2O)
Octaan model C₈H₁₈ (tel maar na, op dezelfde manier als bij H2O)
