Wageningen (Nederland)

Wageningen
Provincie	Gelderland
Talen
Inwoners	41.098 (1351 inw/km²)
Oppervlakte	32,36 km²
Hoofdplaats(en)	Wageningen
Hoofdstad
Burgemeester	Floor Vermeulen (VVD)
Gezaghebber
Bestuur
Religie
Munteenheid
Postcode(s)	6700-6709
Netnummer(s)	0317
Volkslied
Nationale feestdag
Website	www.wageningen.nl
Portaal Nederland

Wageningen is een stad en gemeente in de Nederlandse provincie Gelderland.

De stad telde op 1 januari 2023 41.098 inwoners, waarvan duizenden student zijn. De Wageningse universiteit en andere hogere scholen tellen zo'n 7400 studenten en medewerkers, waarvan de laatste groep overigens minder dan 40% woonachtig is in Wageningen.

Het huidige gemeentebestuur wil het aantal inwoners verhogen naar 45.000. De burgemeester is Floor Vermeulen.

Geschiedenis

Eerste bewoning

Lang voordat Wageningen zijn stadsrechten op 12 juni 1263 kreeg, zouden er al mensen zijn geweest die op het grondgebied waar nu de gemeente Wageningen staat geleefd hebben.

170.000 jaar oude vuurstenen werktuigen zijn gevonden door archeologen. Daarnaast zijn er grafheuvels gevonden die herleid kunnen worden tot 2500 v. Chr. Ook sporen uit de Bronstijd (1500 v. Chr.) en de vroegere IJzertijd (800-500 v. Chr.) zijn in en rondom Wageningen gevonden.

Wageningen in 1698, ruim 200 jaar nadat het echt een stad was geworden.

Het is een stad!

In de twaalfde eeuw ontstond er een kleine nederzetting aan de oever van de Rijn. Dit ‘dorpje’ van waarschijnlijk enkele tientallen boerderijen was het eerste dorp dat zich in de buurt had gevestigd sinds de Romeinen uit ons land vertrokken. Dit kleine stadje kreeg uiteindelijk op 12 juni 1263 zijn eerste stadsrechten van graaf Otto II van Gelre. Zo ontstond Nijwageningen.

Werk en wonen in oud Wageningen

Tot ver in de 17^de eeuw ging het in Wageningen alleen maar om landbouw. Er staan nu nog steeds verschillende boerderijen midden in de stad. De handel in landbouwproducten vond vooral plaats tussen Wageningen en omliggende dorpen en steden.

Naast landbouw waren er nog een paar andere bedrijfstakken die in Wageningen tot stand zijn gekomen:

Tabaksteelt:

De tabaksteelt kwam in Wageningen tot bloei omdat de zwaar bemeste zandgronden rondom de stad erg geschikt is voor het verbouwen van tabak. Dit zorgde voor veel werk voor inwoners van Wageningen.

Dankzij de tabaksteelt klom Wageningen aan het eind van de 18^de eeuw op tot een zeer rijke stad.

Helaas kwam er een einde aan de tabaksteelt in de 19^de eeuw, omdat er goedkoper tabak kon worden gehaald uit Amerika en Nederlands-Indië.

Sigarenindustrie

Sigaren kunnen worden gemaakt met tabak, dus de hallen waar sigaren gemaakt werden waren dan ook vol op in Wageningen te vinden. Ondanks dat in de 19^de eeuw de tabaksteelt ten onder ging, bleef de sigarenindustrie tot ongeveer 1970 honderden mensen voorzien van een baan. Dit kwam omdat de sigarenindustrie overstapte van in Wageningen verbouwde tabak op de goedkopere buitenlandse tabak.

Steenovens

Het maken van bakstenen werd tijdens de 19^de eeuw een groot succes in Nederland, zo ook in Wageningen. In 1837 opende de eerste baksteenfabriek zijn deuren en werd er met behulp van gigantische steenovens bakstenen gebakken aan de mond van de Rijnhaven.

Op het hoogtepunt van de baksteenindustrie stonden er 6 steenovens in de Wageningse uiterwaarden. Het werk in steenfabrieken was alleen wel erg zwaar en betaalde slecht, waardoor soms hele families moesten werken in de fabrieken. Dit zorgde ervoor dat kinderarbeid ook in Wageningen voor kwam.

Drukkerijen

Kerk op de grote markt na de herbouw van het stadscentrum.

Terwijl de 19^de eeuw op zijn eind liep kwamen de drukkerijen hun stempel drukken op de welvaart van Wageningen. Kleine drukkerijen konden flink groeien door de ontwikkeling die het onderwijs en onderzoek in die tijd doormaakte. Dit kwam door de oprichting van de Rijkslandbouwschool in 1876. Veel proefschriften en later ook tijdschriften als de NCRV-gids werden jarenlang werden gedrukt in Wageningen. Helaas is nu ook deze industrie uit de stad verdwenen.

Wageningen wordt slimmer

In 1876 wordt door het gemeentebestuur een groot gebouw gebouwd welke zij schenken aan het Rijk. Het enige wat ze ervoor terug vragen is dat het rijk er een middelbare landbouwschool van maakt.

Na een wat langzame start groeit de school uit tot een van de belangrijkste scholen met betrekking tot landbouw van Nederland. Het niveau van de school wordt steeds hoger en er geven nu zelfs leraren les die zichzelf professor mogen noemen. De groei van het wetenschappelijke landbouwonderwijs zal na de Tweede Wereldoorlog nog veel meer toenemen.

Tweede Wereldoorlog en de bevrijding hiervan

Nog voordat er één Duitser voet heeft kunnen zetten in het gebied van Wageningen wordt er een telegram naar Wageningen gestuurd met daarin: "Burgerbevolking afvoeren, onmiddellijk inschepen". Zo begint de Tweede Wereldoorlog ook in Wageningen. In 1940 wordt Wageningen in het centrum gebombardeerd. Dit kwam alleen niet door de Duitsers, maar door eigen troepen die vanaf de Grebbeberg hebben aangevallen. Het opnieuw bouwen van het centrum gaat redelijk snel, in 1941 is een groot deel van het centrum weer herbouwd. Helaas wordt in 1945 opnieuw de stad weer beschoten en ligt een deel van het centrum opnieuw in puin.

Ondanks alle puin gebeurt er ook iets bijzonders in 1945 te Wageningen, Wageningen zal de geschiedenis in gaan als stad waar de vrede wordt getekend. Op 5 mei 1945 wordt er in Hotel De Wereld in aanwezigheid van Prins Bernhard de capitulatieakte getekend.

Wageningen wordt nóg slimmer

Na 1945 duurt het nog even om alle schade die Wageningen op heeft gelopen tijdens de Tweede Wereldoorlog te herstellen, maar wanneer dit is gebeurd ontstaat er een snelle toename van het aantal inwoners. Vooral een grote stroom studenten die aan de Landbouwhogeschool gaan studeren trekken naar Wageningen. De wetenschap wordt booming business voor Wageningen.

Dit heeft als gevolg dat Wageningen enorm gaat uitbreiden. Ten noorden en ten westen van de stad worden nieuwe woningen gebouwd om de bevolkingstoename op te vangen. Sinds 1945 is het inwonersaantal verdubbeld naar 36.000 in het begin van de 21^ste eeuw.

Zoals hierboven al te lezen is, is alle traditionele industrie verdwenen uit Wageningen. De laatste jaren vinden we in Wageningen vooral commerciële en wetenschappelijk dienstverleningen. Zeker de WUR (Wageningse Universiteit en Research), welke is ontstaan door het samensmelten van de Landbouwhogeschool en losstaande wetenschappelijke instituten, speelt een grote rol in de inkomsten van Wageningen. De Universiteit trekt namelijk veel bedrijven aan die zich met voedsel, verbouwen, verpakken en verkopen bezighouden. Hierdoor heeft de stad Wageningen de naam ‘City of Life Sciences’ gekregen, omdat het gaat om voedsel verbouwen en alles wat met de natuur te maken heeft.

Natuur in en om Wageningen

In en rondom Wageningen is er enorm veel ruimte voor de natuur. Zo spreken we over de natuurgebieden de Blauwe Kamer en het Binnenveld, maar ook verschillende arboreta (bomentuinen) zoals het Belmonte Aboretum en het Aboretum de Dreijen.

De Blauwe Kamer

In 1992 was de Blauwe Kamer een van de eerste projecten van Plan Ooievaar, een plan om de riviergebieden weer te laten opleven en het aantal verschillende soorten dieren toe te laten nemen. Dit hebben ze in de Blauwe Kamer gedaan door de zomerkade door te breken. Dit betekend dat het lager gelegen gebied van de Blauwe Kamer bij een kleine verhoging van de waterstand al onder water komt te staan. Hierdoor en door het uitzetten van wilde koeien en paarden heeft de Blauwe Kamer veel meer verschillende planten en dieren.

Konikspaarden in de Blauwe Kamer

In 2002 is de Grebbeberg, de zuidkant van de Utrechtse Heuvelrug, verbonden met de Blauwe Kamer. Hierdoor hebben onder andere de Koniks en Galloways (paarden en koeien in de Blauwe Kamer) meer leefgebied.

Planten in de Blauwe Kamer

In de Blauwe Kamer bevinden zich naast veel diersoorten ook een grote hoeveelheid planten, bloemen, gewassen en bomen. Van oorsprong waren er wilgen en populieren ontstaan omdat de wind en het water zaden van deze bomen mee brachten, maar nu zijn er ook sporen van de es en de eikenboom gevonden, welke kunnen opgroeien tot mooie grote bomen als de dieren in de Blauwe Kamer ze met rust laten.

Daarnaast groeien er ook een heleboel kwetsbare, gevoelige, bedreigde of zelf op een paar plantjes na uitgestorven soortenplanten en bloemen, namelijk: Groot warkruid, Hopwarkruid, Pijpbloem, Borstelkrans, Stinkende ballote, Slangenlook, Besanjelier, Pijpbloem, Kleine steentijm , Stijf vergeet-mij-nietje, Kleine tijm, Ruw vergeet-mij-nietje, Lathyruswikke, Gewone agrimonie, Slangenkruid, Stalkaars, Tripmadam, Nachtsilene, Dwergviltkruid, Duits viltkruid, Borstelkrans, Eekhoorngras, Doorgroeid fonteinkruid, Tripmadam, Valse salie, Dwergviltkruid.

Dieren in de Blauwe Kamer

Naast de Konikspaarden en Gallowaykoeien die er leven zijn er nog genoeg andere dieren. We spreken over hazen, konijnen, muskusratten, beverratten, bevers, vossen en nog veel meer kleine roof- en knaagdieren.

Het aantal broedvogels dat zich in de Blauwe Kamer laat zien ligt ergens tussen de 60 en 75 verschillende soorten. Zo durft de aalscholver sinds 1998 te broeden in de Blauwe Kamer en legt de lepelaar sinds 2004 ook zijn eitjes in de Blauwe Kamer.

Het Binnenveld

Het Binnenveld is een naam die de mensen uit Wageningen hebben gegeven aan het zuidelijke deel van de Gelderse Vallei tussen de plaatsen Wageningen, Bennekom, Ede, Veenendaal en Rhenen.

Het Binnenveld heeft vanuit de Provincie Gelderland de stempel 'weidevogelgebied en stiltegebied' gekregen. Dit betekent dat het Binnenveld vanaf nu beschermd wordt tegen woningbouw, wegenbouw en de aanleg van bedrijventerreinen.

Het gebied is al eeuwen het werkterrein van de boeren. En nog steeds bewerken zij hun grond, melken er de koeien en houden er vee om een boterham te verdienen.

Planten in het Binnenveld

Het verschil aan soorten met de Blauwe Kamer is misschien groot, maar ook in het Binnenveld zijn er verschillende soorten bloemen, planten en bomen te vinden. De weilanden en maisakkers worden namelijk afgewisseld met rijen knotbomen, elzensingels en hakhoutbosjes.

De Rododendron, een van de attracties van de Aboreta in Wageningen

Dwars door het Binnenveld loopt de Grift, ook wel het Valleikanaal genoemd, die de grens tussen het Utrechtse en Gelderse Deel van het Binnenveld aangeeft. Door de Grift is het ook mogelijk voor verschillende waterplanten en waterdieren om hier te overleven.

Het enige nadeel van de vele weilanden en maisakkers is dat er minder ruimte, voeding en water is voor de natuur om zich goed te ontwikkelen. De volgende planten is het toch gelukt om te groeien in deze nadelige omgeving: Spaanse ruiter, Gestreepte witbol, Scherpe boterbloem, Knoopkruid, Gewone brunel, Pinksterbloem, Veldzuring, Grote pimpernel, Vogelwikke, Rode klaver, Beemdlangbloem en de Gewone hoornbloem.

Dieren in het Binnenveld

Het aantal verschillende dieren is afhankelijk van het aantal verschillende planten dat er in een gebied leeft. Dit komt omdat niet ieder dier hetzelfde eet en dus niet kan leven in een gebied waar bepaalde planten niet voorkomen.

Dit zie je dan ook terug in het aantal verschillende dieren dat er in het Binnenveld leeft. Zo leven er het pimpernelblauwtje, de moerassteekmieren, de vogels veldleeuwerik, gele kwikstaart, rietgors, kwartelkoning en fazant. Verder komen er nog kleine knaagdieren als muizen, ratten, konijnen en hazen voor.

In de Grift leven ook nog kikkers. Vissen komen er niet voor omdat het water daar niet geschikt voor is.

Belmonte Arboretum & Arboretum de Dreijen

Een arboretum is een bomenverzameling in een grote tuin of een park. Het doel van een zo'n levende verzameling bomen en struiken kan zijn dat men kennis wil opdoen over de geplante bomen en struiken. Een arboretum kan ook als doel hebben om materiaal te verzamelen voor de bosbouw of boomkwekerijen en/of als doel hebben om kinderen te laten ervaren wat je leert met natuuronderwijs.

Elk arboretum is anders, ze hebben allemaal een andere collectie aan bloemen, bomen en struiken. De attractie waar duizenden mensen voor naar de arboreta Belmonte en de Dreijen komen zijn de Rododendron en prachtige rozentuinen.

Naast de Rododendron en rozentuinen zijn er meer dan 1000 verschillende soorten planten die je kan bezichtigen in deze tuinen.

Attracties in Wageningen

Bevrijdingsfestival

Zoals je nu weet is de vrede op 5 mei 1945 in Wageningen getekend. Ieder jaar wordt dit gevierd door een gigantisch festival in Wageningen, het Bevrijdingsfestival. Meerder podia staan verspreid door de stad. 

Kunst en Cultuur

In Wageningen is er ook een aantal musea waar je kunst van bekende Wageningse kunstenaars kan bekijken.

• Museum de Casteelse Poort
• Het Depot
• Galerie Wit
• The True Limpet 

Evenementen

Er zijn in Wageningen nog veel meer evenementen door het jaar heen, een overzicht van deze evenementen is te vinden op: http://proefwageningen.nl/evenementen-attracties/

Externe links

• Gemeente Wageningen
• Bevrijdingsfestival Wageningen

	Plaatsen in de gemeente Wageningen
Kernen: Wageningen · Wageningen-Hoog      Buurtschap: Nude Gelderland: Steden en dorpen in Gelderland      Nederland: Provincies · Gemeenten