Videokunst
Videokunst is een vorm van kunst die afhankelijk is van het gebruik van videotechnologie als visueel (beeld) en audio (geluid) medium.
Inleiding
Videokunst ontstond in 1968 toen nieuwe videotechnologie voor consumenten, zoals videorecorders (opnameapparaat voor video's) en camcorders (videocamera), beschikbaar kwamen buiten de bedrijfsomroep. Videokunst kan vele vormen aannemen: opnames die worden uitgezonden; installaties bekeken in galerijen of musea; werken online gestreamd, gedistribueerd als videobanden of dvd's ; en uitvoeringen die één of meer televisietoestellen, videomonitoren en projecties kunnen vertonen, die live of opgenomen beelden en geluiden weergeven.
Videokunst is genoemd naar de originele analoge (niet-digitale) videoband (magneet beeldband), die tot in de jaren negentig de meest gebruikte opnametechnologie was in een groot deel van de televisiegeschiedenis.
Digitale technologie
Met de komst van digitale opnameapparatuur, waaronder digitale camera's, begonnen veel kunstenaars digitale technologie te verkennen en ermee te experimenteren als een nieuwe manier van expressie (jezelf uiten). Met de komst van de mobiele telefoon met camerafunctie werden de mogelijkheden nog groter.
Geen bioscoopfilm
Een van de belangrijkste verschillen tussen videokunst en theatrale bioscoop is dat videokunst niet noodzakelijk afhankelijk is van dure apperatuur, regisseurs, acteurs en dergelijke die nodig zijn voor een bioscoopfilm. Videokunst mag juist geen gebruik maken van acteurs, mag geen dialoog (gesproken tekst) bevatten, mag geen waarneembaar verhaal of plot hebben en mag zich niet houden aan een van de gebruikelijke zaken die films tot vermaak maken.
Geschiedenis
Nam June Paik, een Koreaans-Amerikaanse kunstenaar die in Duitsland studeerde, wordt algemeen gezien als een pionier (soort ontdekker) op het gebied van videokunst. In maart 1963 toonde Nam June Paik in de Galerie Parnass in Wuppertal de zelfgemaakte video Exposition of Music – Electronic Television. In mei 1963 toonde Wolf Vostell de installatie 6 TV Dé-coll/age in de Smolin Gallery in New York en maakte de video Sun in your head in Keulen. Oorspronkelijk werd Sun in your head gemaakt op 16mm film en werd deze in 1967 op videoband overgebracht.
Er wordt vaak gezegd dat videokunst is begonnen toen Paik zijn nieuwe Sony Portapak videocamera met opnamemogelijkheid gebruikte om beelden te maken van de processie van paus Paulus VI door New York City in de herfst van 1965. Later diezelfde dag, aan de andere kant van de stad in een café in Greenwich Village draaide Paik de banden af op een TV en de videokunst was geboren.
Vóór de komst van videoapparatuur voor consumenten was het maken van bewegende beelden door amateurs alleen mogelijk via 8 mm-film en 16 mm-film. De gemaakte opnames moesten naar een fotozaak worden gebracht, waarna ze werden ontwikkeld. Was de ontwikkelde film klaar (dat duurde een week of meer), dan kon deze met een projector op een scherm worden afgespeeld. Na de introductie van de Portapak en de daaropvolgende verbeteringen om de paar jaar, begonnen veel kunstenaars de nieuwe technologie te verkennen. Voordeel was dat de gemaakte beelden meteen op een TV konden worden afgespeeld. Veel later (vanaf ca. 1990) konden de video opnames ook met een beamer (videoprojector) op een scherm worden vertoond.
In de jaren '70 werden bezoekers in tentoonstellingsruimtes verrast met hun eigen beeld op verschillende TV schermen.
In de jaren '80 en '90 werd het voor de amateur ook mogelijk om videobeelden zelf te bewerken. Eerst via speciale recorders, en later via computer beeldbewerkings programma's. Zo combineerde men een fiets met een computer waarbij de toeschouwer gezeten op de fiets voor een beeldscherm een route kon nafietsen die eerder was opgenomen. Zeg maar het begin van virtual reality.
Na 2000 worden de mogelijkheden steeds groter. Op een zogeheten videomuur (meerdere TV's op- en naast elkaar) konden beelden gecombineerd worden. De kunstenaar maakt als het ware een collage met videobeelden. Ook beeldmanipulatie met kleurveranderingen en gekke overgangen wordt het terrein van de videokunstenaar.
Via de videokunst wordt ook de performance-art in beeld gebracht. Ook de tegenwoordig veelgebruikte videoclip van popmuzikanten heeft veel te danken aan de videokunst.