Gerrit Rietveld

www.gerrit-rietveld.nl, www.rkd.nl/nl/explore/artists/66880
Gerrit Rietveld

Gerrit Rietveld
Persoonlijke informatie
Volledige naam	Gerrit Thomas Rietveld
Bijnaam
Land	Nederland
Geboortedatum	24 juni 1888
Geboorteplaats	Utrecht
Overleden	25 juni 1964
Overleden te	Utrecht
Gehuwd met / relatie	1891, Vrouwgien Hadders (1883-1957)
Carrière
Beroep	architect, grafisch ontwerper, meubelontwerper, docent
Bekend van	De Stijl
Actief	1900 - 1964
Genre(s)	Rationalisme, nieuwe beelding, nieuwe bouwen
Label
Website
Portaal Kunst & Cultuur

Gerrit Rietveld was een architect, grafisch ontwerper en meubelontwerper. Hij is geboren in Utrecht op 24 juni 1888 en hij stierf op 76-jarige leeftijd in die plaats op 25 juni 1964. Hij werd vooral bekend als lid van de kunstbeweging De Stijl en als pionier van het Nieuwe Bouwen.

Levensloop

Rietveld leerde in de werkplaats van zijn vader aan de Poortstraat 98 te Utrecht het vak van meubelmaker, waar hij na de lagere school aan de slag ging. De modellen die ze er maakten vond hij afschuwlijk, donker en zwaar. Hij werkte enige tijd als ontwerper bij de juwelier Carel Begeer. Tussen 1904 en 1908 volgde hij 's avonds lessen bij de architect Piet Klaarhamer en bij 'Het Kunstindustrieel Onderwijs der Vereeniging van "Het Utrechtsch Museum van Kunstnijverheid in Utrecht"'. In 1917 opende hij zijn eigen meubelmakerij.

Gezin

Op 28 september 1911 trouwde Rietveld met Vrouwgien Hadders (1883-1957), zij was verpleegster. Samen kregen ze zes kinderen, vier zoons en twee dochters waaronder de kunstschilderes Bep Rietveld, de architect Jan Rietveld, de meubelontwerper Gerrit Rietveld jr. en de ontwerper Wim Rietveld.

In 1924 leerde hij architecte Truus Schröder-Schräder kennen, waarmee hij samenwerkte. Mede daarom kwam er een breuk in zijn huwelijk.

Mogelijk had Rietveld via Klaarhamer kennis gemaakt met het werk van moderne ontwerpers als Berlage en Frank Lloyd Wright. Rond 1918 begon Rietveld experimentele meubels te maken in hun gedachtegoed, waaronder de voorloper van de wereldberoemde Rood-blauwe stoel. Theo van Doesburg, medeoprichter van De Stijl publiceerde de eerste (nog onbeschilderde) meubels in het blad.

Later werd Rietveld lid van de stroming van de nieuwe zakelijkheid. Hij werd in 1919 zelfstandig ontwerper en meubelmaker, toen hij zijn bedrijf opende in Utrecht.

Omstreeks 1930 sloot Rietveld zich aan bij de Nederlandse variant van de internationale stijl; het nieuwe bouwen. In de Tweede wereldoorlog kon hij nauwelijks door met zijn werk, omdat hij niet bij de Duitse Kultuurkamer was aangesloten. Hierdoor moest hij zijn werk illegaal doen. Na de oorlog werd De Stijl weer een poosje populair en had hij veel werk. Rietveld ontving een eredoctoraat van de technische hogeschool (TH Delft) in 1964. Hij overleed 25 juni 1964.

Werk

Rietveld maakte gebouwen met weinig versiering. Simpele, strakke gebouwen in heldere kleuren met grote ramen waardoor veel licht in huis kwam. De huizen waren ingericht op een speciale manier om de bewoners actief te houden. Een voorbeeld van dit "actief wonen" is het beroemde Rietveld Schröderhuis dat Rietveld maakte. Heel bekend is ook zijn ontwerp van de zogeheten Rietveldstoel, maar echt lekker zat je nou niet direct in dit kunstwerk!

De rood blauwe leunstoel

De beroemde Rietveldstoel

Rietveld ontwierp deze stoel in de stijl van De Stijl tussen 1918-1923. Het was geen stoel om lekker in te zitten, maar Gerrit Rietveld wou ermee laten zien wat je nodig had om een leunstoel te maken. Als je ook maar één latje weg zou laten, dan zou de stoel het begeven. De vader van Gerrit Rietveld was ook meubelontwerper. Hij maakte bruine, zware en sombere meubels. Dat vonden ze in die tijd mooi. Gerrit Rietveld die wilde iets nieuws maken, wat ook vrolijk was en anders dan de meubels uit die tijd. Hij ontwierp toen deze beroemde stoel. Je kan die stoel ook zelf kopen, maar natuurlijk niet het origineel.

Rietveld-Schröderhuis

Zie Rietveld Schröderhuis voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Nadat hij de stoel had gemaakt, ging hij weer naar school. Hij leerde voor architect. Later zou hij een huis ontwerpen: het beroemde Rietveld-Schröderhuis. Het Rietveld-Schröderhuis is een heel handig huis. Het heeft een hoge kapstok voor mevrouw Schröder en een lage voor haar kinderen. Er is een glazen brievenbus, zodat je altijd kunt zien of er post is. En er zijn luiken aan de binnenkant van de ramen. Mevrouw Rietveld wilde geen gordijnen, dat vond ze ouderwets. Met deze luiken kon ze er toch voor zorgen dat er 's avonds niemand naar binnen kon kijken. Handig he? Maar de bovenverdieping is het allerhandigste...

Mevrouw Schröder wilde graag een huis zonder tussenmuren. Maar dat mocht niet van de gemeente. Daarom verzint Rietveld een truc. Hij ontwerpt een huis met een grote zolder. De benedenverdieping heeft kamers, de zolder natuurlijk niet. Dat vindt de gemeente prima. Maar op die zogenaamde zolder maakte Rietveld het echte woonhuis! Drie slaapkamers, een badkamer en een woonkamer, allemaal aan elkaar vast. Er zijn wel muren, maar dat zijn schuifwanden. Zo kon mevrouw Schröder zelf kiezen of ze een muur wilde of niet.

Nu is het Rietveld Schröderhuis zó beroemd, dat het op de UNESCO werelderfgoedlijst staat. Daar staan gebouwen op die altijd bewaard moeten blijven. Je kunt het Rietveld-Schröderhuis dus altijd zelf gaan bekijken in Utrecht! Het huis staat aan de Prins Hendriklaan 50 in Utrecht en maakt samen met een woning in de naastgelegen rij huizen aan de Erasmuslaan deel uit van het Centraal Museum.