Die Zauberflöte
| Die Zauberflöte | |
| |
| Informatie | |
| Alternatieve titel | De toverfluit |
| Componist | Wolfgang Amadeus Mozart |
| Libretto | Emanuel Schikaneder |
| Taal (origineel) | Duits |
| Land |  Oostenrijk
|
| Datum | 30 september 1791 |
| Akte(s) | 2 |
Portaal  Theater & Muziek
| |
Die Zauberflöte is een opera van Wolfgang Amadeus Mozart. Het stuk is gebaseerd op het verhaal Lulu oder die Zauberflöte van Christoph Martin Wieland. De eerste opvoering was op 30 september 1791 in Wenen. Het libretto werd geschreven door Emanuel Schikaneder. Die Zauberflöte is een van Mozarts bekendste opera's. Het is ook de laatste opera die Mozart schreef, want hij stierf twee maanden na de première. Vaak wordt de opera ook een "opera voor kinderen" genoemd, omdat het verhaal geschikt is voor kinderen.
De opera speelt zich af in een alternatieve wereld waar de gemene tovenaar Sarastro aan de macht is. Sarastro heeft Pamina, de dochter van de Koningin van de Nacht, ontvoerd. De koningin vraagt aan de jonge prins Tamino om haar dochter te redden. Tamino gaat akkoord en maakt samen met de vogelvanger Papageno een tocht naar Sarastro. Tamino raakt ondertussen overtuigt van de idealen van Sarastro en zijn priesters.
De opera is een typisch voorbeeld van Singspiel, een genre met zowel gezongen als gesproken teksten. Die Zauberflöte staat bekend om zijn verwijzingen naar de vrijmetselaars (waaronder in de overture). De bekendste aria uit de opera is Der Hölle Rache kocht in meinem Herzen, beter bekend als de "aria van de Koningin van de Nacht".
Rollen
- Tamino - tenor
- Pamina - sopraan
- Sarastro - bas
- Koningin van de Nacht - coloratuursopraan
- Papageno - bariton
- Papagena - sopraan
- Drie dames - sopraan, mezzosopraan, alt
- Drie knapen - sopraan, mezzosopraan, alt
- Monostratos - tenor
- Spreker van de tempel - bas
- Eerste priester/gepantserde man - tenor
- Tweede priester - bas
- Derde priester - spreekrol
- Tweede gepantserde man - bas
- Drie slaven - spreekrollen
Daarnaast maakt de opera nog gebruik van enkele figuranten zoals vrouwen, kinderen, priesters, slaven en inwoners.
Samenvatting
Hieronder staat de samenvatting van een verhaal. Soms is het niet leuk als je al weet hoe het verhaal afloopt! |
Akte 1
.jpg)
De jonge prins Tamino zwerft door een onbekend land. Hij wordt aangevallen door een slang en vraagt de goden hem te helpen. Hij valt vervolgens flauw. Drie dames komen vervolgens het toneel op. Zij zijn bedienden van de Koning van de Nacht. De dames maken opmerkingen over Tamino's schoonheid en doden de slang. Vervolgens proberen zij elkaar te overtuigen om alleen met Tamino achter te blijven. De dames laten Tamino achter, waarna Papagena (een vogelvanger) eraan komt. Tamino wordt dan wakker en denkt dat Papageno hem gered heeft. Papageno besluit tegen Tamino te liegen. De drie dames komen terug en besluiten Papageno voor de leugen te straffen. Hij krijgt een slot over zijn mond, waardoor hij niet kan praten. De drie dames geven Tamino vervolgens een portret van Pamina, de dochter van de koningin. Tamino wordt meteen verliefd op haar.
De drie dames vertellen dat Pamina door de gemene tovenaar Sarastro ontvoerd en gevangengenomen is. Tamino wil haar gaan redden. De Koningin van de Nacht komt op en belooft Tamino dat hij met Pamina mag trouwen als hij haar redt. Het slot om Papageno's mond wordt verwijderd. De drie dames geven Tamino een magische fluit. Die fluit heeft de gave om verdriet in vreugde te veranderen. Ook krijgt Papageno magische bellen voor bescherming. Drie jongens begeleiden Papageno en Tamino vervolgens naar de tempel van Sarastro.
In Sarastro's paleis wordt Pamina door de slavenhouder Monostratos de kamer ingetrokken. Papageno en Monostratos zijn beide bang voor elkaar, omdat zij er vreemd uitzien. Uiteindelijk vertelt Papagena aan Pamina dat haar moeder Tamino gestuurd heeft. Pamina is ook blij dat Tamino verliefd op haar is. Papageno wil ondertussen zelf een vrouw. Pamina hoopt dat hij die krijgt.
Eenmaal bij de tempel moet Tamino een ingang kiezen. Zowel de tempel van de rede als de tempel van de natuur weigeren hem. De middelste ingang, de tempel van de Wijsheid, accepteert hem wel. Een spreker van de tempel komt naar buiten en vertelt Tamino dat Sarastro niet slecht is. Ook waarschuwt hij Tamino om de Koningin van de Nacht te vertrouwen. Tamino is in de war, maar de spreker vertelt hem dat alles duidelijk zal worden. Tamino speelt de fluit en vreugde en muziek spelen zich af. Papageno en Pamina proberen te ontsnappen, maar worden door Monostratos betrapt. Vervolgens worden zij naar Sarastro gebracht, waar Pamina aan zijn voeten smeekt om vergiffenis. Sarastro blijkt niet gemeen te zijn en wil voor haar zorgen. Toch belooft hij te doen wat zij wenst en laat haar vrij. Vervolgens wordt Tamino binnengebracht om haar naar de Koningin van de Nacht te leiden. Tamino en Pamina moeten wel eerst rituelen ondergaan om puur te worden.
Akte 2
Tamino en Pamina moeten proeven overgaan. De priesters vragen de goden Osiris en Isis om hen te beschermen. Nadat Tamino en Papageno naar de eerste beproeving geleid worden, bezoeken de drie dames hen. Zij waarschuwen Tamino en Papageno om de belofte van de koningin op te volgen. Tamino weigert men hen te spreken, waarna de drie dames in verwarring weggaan. Ondertussen ligt Pamina te slapen en wordt door Monostatos wakkergemaakt. Monostatos wil haar kussen, maar dan komt de Koningin van de Nacht binnen. Pamina vertelt haar dat Tamino lid wil worden van Sarastro's broederschap. Ze twijfelt daar zelf ook over.
De koningin legt vervolgens uit waarom zij Saristro haat. Toen haar man stierf, liet hij de tempel na aan Saristro. De koningin heeft daardoor geen macht. Ze geeft Pamina vervolgens een dolk om Sarastro te vermoorden. Als Pamina dat niet doet, zal de koningin haar eigen kind verstoten. De koningin verlaat vervolgens de kamer en laat Pamina alleen achter met Monostatos. Hij dreigt om het plot aan Sarastro te vertellen als zij hem niet wil kussen. Sarastro komt binnen en Pamina vraagt hem om haar moeder te vergeven.
In de volgende scène mogen Tamino en Papageno niet met andere praten voor een bepaalde periode. Pamina komt binnen en probeert met hem te praten. Tamino kan door de belofte niet antwoorden, waardoor zij denkt dat hij niet meer van haar houdt. Tamino en Papageno doorstaan de test. Vervolgens komt Tamino aan bij zijn laatste test. Tamino moet afscheid nemen van Pamina. Daarna wordt Papageno's wens vervuld. De priesters vragen of hij met een oudere vrouw wilt trouwen, waarmee Papageno akkoord gaat. Die oudere vrouw verandert vervolgens in een beeldschone vrouw met de naam Papagena. Papageno wil haar omhelzen, maar een priester vertelt dat hij nog niet klaar voor haar is.
.jpg)
Drie jongens zien vervolgens Pamina die op het punt staat om zelfmoord te plegen. De jongens weerhouden haar om zelfmoord te plegen en verzekeren dat Tamino nog steeds van haar houdt. Pamina rent vervolgens naar Tamino. Zij besluit om hem bij te staan in de laatste beproeving. Ook geeft zij de magische fluit weer aan hem. De muziek beschermt hen tegen het water en het vuur.
Even later wil Papageno ook zelfmoord plegen, omdat Papagena niet van hem is. De drie jongens weerhouden hem ook om zelfmoord te plegen. Ze luidden de magische bellen en Papagena komt eraan. Ze besluiten om samen een relatie te beginnen.
Ondertussen plant de Koningin van de Nacht om de tempel te verwoesten. Monostatos en de drie dames helpen haar. De koningin belooft Pamina aan Monostatos. De koningin wordt echter verslagen door Sarastro en verbannen naar de eindeloze nacht. De zon heeft hierdoor van de nacht gewonnen en de moraal over hypocrisie. Tamino en Pamina kunnen samenzijn en Sarastro sluit af met de woorden: Die Strahlen der Sonne vertreiben die Nacht, Zernichten der Heuchler erschlichene Macht. (De stralen van de zon verdrijven de nacht, vernietigen de huichelaars frauduleuze macht). Vervolgens zingt een koor en valt het doek.
Achtergrondinformatie
Verlichting
De opera ging in première in 1790. Dat was één jaar na de Franse Revolutie. Tijdens de 18e eeuw ontstonden een heleboel nieuwe ideeën over landsbestuur, de macht van de koning, vrijheid en gelijkheid. Die periode wordt de verlichting genoemd. De meeste landen in Europa waren toentertijd absolute monarchieën, waarin één vorst alle macht had. In veel gevallen misbruikten die vorsten hun macht. Zij waren vooral met zichzelf bezig in plaats van het landsbestuur.
Die Zauberflöte pleit voor het verlicht absolutisme. Verlicht absolutisme betekent dat de vorst alsnog de absolute macht heeft. Toch gebruikt de vorst die macht om de levens van hun inwoners te verbeteren. Die vorsten zouden de wetenschap en intellectuelen gebruiken om advies te geven. In de opera staat de Koningin van de Nacht symbool voor het absolutisme en Sarastro voor het verlicht absolutisme. Aan het einde wordt de Koningin van de Nacht ook verbannen. De nacht en het duister staan symbool voor de absolute heerschappij van de gemene vorsten. Uiteindelijk komt de zon op. Dat staat symbool voor nieuwe wereld waarin de rede (het verstand) en de waarden van de verlichting een belangrijke rol spelen. In andere woorden, het verlicht absolutisme wint uiteindelijk van het (slechte) absolutisme.
Vrijmetselarij
Die Zauberflöte staat bekend om zijn symbolen van de vrijmetselaars. De vrijmetselaars zijn een genootschap die zoeken naar geestelijke en morele verheffing. Tijdens de 18e eeuw kregen zij steeds meer leden. De vrijmetselaars waren seculier, wat betekent dat religie bij hen geen rol speelde. Hoewel het genootschap zelf niet geheim was, hebben zij wel geheime wachtwoorden en rituelen. Mozart was zelf een vrijmetselaar. Ook Emanuel Schikaneder behoorde tot de vrijmetselaars.
In de opera komen enkele rituelen voor. Sarastro leidt ook een genootschap die op zoek is naar morele verheffing. In het verhaal moeten Tamino en Pamina dan ook enkele rituelen ondergaan om lid te worden van dat genootschap. Zo gaat dat ook bij de vrijmetselaars. Om lid te worden, moet je enkele beproevingen doorstaan. Het bekendste symbool van de vrijmetselaars in de opera zijn eerste openingsnoten.
Toch wordt de hoeveelheid vrijmetselaarssymbolen in Die Zauberflöte vaak overdreven.