De Tijdmachine
| De Tijdmachine | |
_title_page.jpg)
| |
| Informatie | |
| Alternatieve titel | The Time Machine |
| Schrijver | H.G. Wells |
| Taal (origineel) | Engels |
| Land | .svg){kind=small} Verenigd Koninkrijk
|
| Genre | Sciencefictionnovelle Dystopische novelle |
| Datum | 1895 |
Portaal  Literatuur
| |
De Tijdmachine (Engels: The Time Machine) is een novelle van de Britse schrijver H.G. Wells. De novelle valt onder het genre sciencefiction. Het werd gepubliceerd in 1895 en is een van de eerste verhalen over tijdreizen. Het verhaal gaat over een 19e eeuwse wetenschapper die een tijdmachine bouwt. Vervolgens reist hij naar het jaar 802.701. Hij treft een dystopie aan, waarbij de mensheid in twee soorten geëvolueerd is.
De novelle is twee keer verfilmd en er zijn twee televisie-uitzendingen over gemaakt. Ook zijn er talloze stripboeken over het verhaal gemaakt.
Samenvatting
Hieronder staat de samenvatting van een verhaal. Soms is het niet leuk als je al weet hoe het verhaal afloopt! |
In de Victoriaanse tijd vertelt een Engelsman tijdens een dinertje over zijn laatste uitvinding: de Tijdmachine. De Engelsman heeft geen naam en wordt Tijdreiziger (Time Traveller) in het boek genoemd. De gasten geloven hem eerst niet totdat hij een klein model laat zien. Het kleien model verdwijnt voor hun ogen. In zijn laboratorium staat een grote tijdmachine. Een week later vertelt hij zijn gasten wat hij heeft meegemaakt zijn tijdreis.
De Tijdreiziger reisde naar het jaar 802.701 n.Chr. In die tijd is alles veranderd. De wereld wordt bewoond door een menselijk ras genaamd de Eloi. De Eloi zijn klein en gedragen zich als kinderen. Ze eten enkel fruit en leven in kleine gemeenschappen. De Eloi leven een zorgeloos bestaan. Hierdoor hebben zij geen nieuwsgierigheid en discipline meer. De Tijdreiziger kan moeilijk met de Eloi communiceren. Als hij een berg beklimt, ziet hij de ruïnes van een futuristische stad. De Tijdreiziger komt tot de conclusie dat de wereld in een tuin veranderd is. Doordat de samenleving steeds geavanceerder werd, waren er steeds minder gevaren en zorgen. Dat zorgde ook voor minder uitdaging en minder behoefte aan intelligentie, doorzettingsvermogen en kracht. Hierdoor werden mensen ook dommer en zwakker.
Als hij terugkeert naar de Tijdmachine, blijkt die verdwenen te zijn. Hij komt in aanraking met een Morlock: een mensenras dat ondergronds woont. De Morlocks komen alleen 's nachts boven de grond. Onder de grond bedienen de Morlocks de machines en industrie die het mogelijk maakt voor de Eloi om in welvaart te wonen. Toch gaan de Morlocks 's nachts naar buiten om de Eloi op te eten. De Tijdreiziger komt vervolgens tot de conclusie dat de aristocratie in de Eloi is veranderd. De werkende klasse is veranderd in de Morlocks.
De Tijdreiziger besluit om Weena (een Eloi) te redden. Hij neemt hem mee naar een voormalig museum en maakt een wapen tegen de Morlocks. De Tijdreiziger besluit om de Tijdmachine terug te veroveren en Weena naar zijn eigen tijd mee te nemen. De Morlocks vallen de Tijdreiziger aan. Door een brand ontsnapt hij, maar verliest Weena uit het oog. De Morlocks proberen de Tijdreiziger met de Tijdmachine te lokken. Zij weten echter niet dat de Tijdreiziger hiermee kan ontsnappen.
Uiteindelijk reist de Tijdreiziger 30 miljoen jaar in de toekomst. De Aarde is stervende en de Tijdreiziger ziet enkel de laatste dieren (zoals grote krabben die vlinders achtervolgen). Uiteindelijk sterft de zon en veranderd de Aarde in een ijsplaneet. De Tijdreiziger is overweldigend en keert terug naar zijn eigen tijdlijn. Hier is slechts drie uur verstreken sinds dat hij vertrok.
De gasten van de Tijdreiziger willen hem niet geloven. Uiteindelijk laat hij twee vreemde bloemen zien die Weena in zijn jaszak heeft gedaan. Later gaat de Tijdreiziger opnieuw op reis. Na drie jaar wachten is hij nog steeds niet teruggekeerd.
Personages
In De Tijdmachine komen de volgende personages voor:
- De Tijdreiziger
- De verteller, een dinergast
- Weena, een Eloi
- De andere Eloi
- De Morlocks
Betekenis
Zoals veel andere verhalen van H.G. Wells is De Tijdmachine een diepere betekenis. In het boek is de mensheid in twee soorten geëvolueerd. In de tijd van Wells had de Britse samenleving een strikt klassenstelsel. De hogere klasse hoefde niet of nauwelijks te werken. Zij verdienden geld met hun bezittingen (zoals land of fabrieken). De lagere klasse moest wel werken voor hun geld. Een groot deel van de waarde die zij creëerden ging naar de hogere klasse. De hogere klasse had wel toegang tot onderwijs, had een grote invloed op de politiek en kon zich ontwikkelen. De lagere klasse had vaak geen opleiding.
In Wells boek blijven die twee klassen ontstaan voor enkele honderden eeuwen. Hierdoor passen de twee klassen zich aan hun werk aan, waardoor zij twee compleet andere soorten worden. Voor de hogere klasse was er geen noodzaak meer om te leren of te werken. Zij bleven hierdoor kinderen, werden kleiner en dommer. Hierdoor ontstonden de Eloi. De lagere klasse bleef zwaar werk doen en moest ondergronds leven. Hoewel zij groot en sterk zijn, worden zij ook als lelijk en gemeen beschreven. Dat werden de Morlocks. Voordat de Tijdreiziger de Morlocks ontdekt, denkt hij dat alle mensen zoals de Eloi zijn. Hij noemt die samenleving dan ook communisme. In het communisme spelen sociale klassen een belangrijke rol. Hoewel de Morlocks voor de Eloi werken, staan de Morlocks inmiddels ook boven de Eloi. Zij geven de Eloi een zorgeloos bestaan om hen onschuldig te houden. Hierdoor kunnen zij hen 's nachts opeten.
In het boek komen ook enkele symbolen voor:
- De Morlocks verstoppen de Tijdmachine in de Sfinx van Gizeh. In de Griekse mythologie ontmoette Oedipus ook een sfinx. De sfinx terroriseerde de stad Thebe en stelde mensen een raadsel. Door de sfinx te verslaan, moest iemand het raadsel van de sfinx oplossen. Het is dus een verwijzing naar dat verhaal.
- De witte bloemen van Weena staan voor de onschuld van de Eloi. Die staan in contrast met de Tijdmachine. Ook zijn zij het enige bewijs dat het verhaal van de Tijdreiziger waar is.
- Het vuur staan symbool voor de samenleving. Het vuur loopt uiteindelijk uit de hand, waardoor een bosbrand ontstaan. Datzelfde kan over de samenleving gezegd worden.
Adaptaties
Van De Tijdmachine zijn twee films gemaakt. De eerste versie komt uit 1960 met in de hoofdrollen Rod Taylor, Alan Young en Yvette Mimieux. De film kreeg later een Oscar voor beste speciale effecten. In 2002 werd die film opnieuw gemaakt met Guy Pearce als de Tijdreiziger. Daarnaast zijn er twee televisiefilms gemaakt over het verhaal; eentje uit 1949 en eentje uit 1978. In 1979 kwam ook de film Time After Time uit. Die film is losjes gebaseerd op het boek. In de film gaat H.G. Wells (de schrijver) samen met misdadiger Jack The Ripper met de tijdmachine op pad. In 2017 werd die film omgetoverd in een televisieserie.
Daarnaast zijn er een groot aantal hoorspelen, videogames en stripboeken over het verhaal gemaakt. Het verhaal was ook de inspiratiebron voor de attractie Le Visionarium in Disneyland Paris. Die attractie stond daar tussen 1992 en 2004 te zien. Het was een film die het publiek 360° omcirkelde, waarin bezoekers een reis maakte door de tijd. Onderweg kwamen zij sciencefictionschrijvers H.G. Wells en Jules Verne tegen. Verne wilde Wells niet geloven dat tijdreizen ooit mogelijk zal zijn.