Agustín de Iturbide
Agustín de Iturbide (Valladolid de Michoacán, 27 september 1783 – Padilla, 19 juli 1824) was een Mexicaanse generaal. Tussen 1822 en 1823 regeerde hij als Agustín I over het Eerste Mexicaanse Keizerrijk. Hij speelde een belangrijke rol tijdens de Mexicaanse Onafhankelijkheidsoorlog. Om die reden werd hij na de onafhankelijkheid benoemd tot keizer van Mexico. Na een jaar deed hij echter troonsafstand, waarna Mexico een republiek werd.
Na zijn regeerperiode vertrok Iturbide naar Italië. In juli 1824 keerde hij terug naar Mexico. Na zijn aankomst werd hij gevangengezet en ter dood veroordeeld.
Biografie
Jeugd
Agustín de Iturbide werd geboren in Valladolid de Michoacán Op 27 september 1783. Die staat heet tegenwoordig Moleria en is de hoofdstad van de staat Michoacán de Ocampo. Hij was het vijfde kind van José Joaquín de Iturbide y Arreguí en zijn vrouw María Josefa de Arámburu y Carrillo de Figueroa. José en María hadden enkel dochters. Agustín was hierdoor hun eerste en enige zoon. De ouders van Agustín waren redelijk rijk. Zij bezaten verschillende haciënda's net buiten Valladolid. De familie was oorspronkelijk afkomstig uit het Baskenland in Spanje en migreerde in de 15e eeuw naar Nieuw-Spanje. Hierdoor was Agustín ook een ver familielid van koning Johan II die in de 15e eeuw over Aragón en Navarra regeerde. Agustín I was zelf in Mexico geboren, waardoor hij een creool was. Toch had zijn moeder ook wat inheemse afkomst.
Agustín studeerde aan het plaatselijk college. Vervolgens ging hij werken op de haciënda's van zijn ouders. Hier leerde hij omgaan met paarden. In 1805 werd Agustín benoemd tot twee luitenant in het Koninklijke Leger. Eén jaar later kreeg hij de functie van luitenant.
Militaire carrière
In het begin van de 19e eeuw ontstond er onrust in Nieuw-Spanje. Mexico was toentertijd nog een kolonie van het Spaanse Rijk. Toch waren veel Mexicanen hier niet blij mee. Nieuw-Spanje was een onderkoninkrijk en de onderkoning van Nieuw-Spanje kwam bijna altijd uit Spanje zelf. De Mexicanen hadden weinig invloed op het bestuur van hun kolonie. Daarnaast werden zij nauwelijks vertegenwoordigd in Spanje zelf. Tegelijkertijd waren de ideeën van de verlichting aangekomen in Mexico. Veel Mexicanen wilden daarom onafhankelijkheid van Spanje. Er ontstond een idee van een Mexicaanse identiteit. Ook wilden de voorstanders een Mexicaanse staat creëren aan de hand van de ideeën van de verlichting.
Agustín was oorspronkelijk een aanhanger van de royalisten. Zij wilden juist dat Mexico een kolonie van Spanje bleef. Ook steunden zij de Spaanse koning. Agustín was een vaardige militair en geliefd onder de royalisten. Hij won veel slagen en wist opstanden neer te slaan. Hierdoor kreeg hij de bijnaam El Dragón de Hierro (de IJzeren Draak). Toen de Mexicaanse Onafhankelijkheidsoorlog in 1810 uitbrak, stond Agustín aan de kant van de royalisten. Miguel Hidalgo probeerde Agustín over te halen om de opstandelingen te steunen, maar Agustín weigerde zijn aanbod. Hij vocht voornamelijk tegen de generaal Vicente Guerrero. Guerrero leidde een opstand in het zuiden van Mexico-Stad.
In 1816 werd Agustín een voorstander van de onafhankelijkheidsoorlog. Hij stapte daarom over naar de kant van de opstandelingen. Hiervoor had hij een goede reden: de Spanjaarden waren de oorlog aan het verliezen. Ook werd in Spanje een nieuwe grondwet aangenomen, waardoor koning Ferdinand VII veel minder macht kreeg. Agustín geloofde dat Spanje vroeger of later een republiek zou worden. Hij was een groot tegenstander van een republiek. Hij steunde dan ook de opstand om te voorkomen dat Mexico een republiek werd. Zijn idee was om van Mexico een monarchie na de onafhankelijkheid te maken. De Spaanse koning zou dan mogelijk over Mexico kunnen regeren als hij verbannen werd uit Spanje. Dat laatste zou nooit gebeuren, omdat Spanje een monarchie zou blijven voor de komende decennia.
Onafhankelijk Mexico
Toch werd dit idee vastgelegd in het plan van Iguala. Als koning Ferdinand VII de troon weigerde, zou een ander lid van het huis Bourbon over Mexico regeren. In het plan stond daarnaast dat Mexico onafhankelijk van Spanje zou worden, dat de Rooms-Katholieke Kerk de staatsgodsdienst van Mexico werd en dat het kastensysteem afgeschaft zou worden.
Aan het einde van de oorlog werd een tijdelijke regering opgezet. Agustín was de voorzitter van die voorlopige regering. De belangrijkste taak van de regering was om een goede heerser voor de Mexicaanse troon te vinden. Dat was enigszins moeilijk, omdat koning Ferdinand VII en andere leden van het Huis Bourbon de troon weigerden. Ook wezen veel liberalen het idee van een monarchie af. Zij wilden juist dat Mexico een republiek zou worden. Ondertussen trok Agustín steeds meer macht naar zich toe. Hij vulde het leger en de regering met zijn aanhangers.
Andere Europese koningshuizen wezen het aanbod van de Mexicaanse regering ook af. Koning Ferdinand VII had namelijk duidelijk gemaakt dat Spanje plannen had om Mexico opnieuw in te nemen. De Europese koningshuizen waren bang dat dat zou leiden tot een oorlog met Spanje. Daar hadden zij geen zin in.
Keizer van Mexico
Zie Eerste Mexicaanse Keizerrijk voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Door het gebrek van een goede kandidaat voor de Mexicaanse troon ontstond politieke chaos in Mexico. Uiteindelijk werd besloten om Agustín keizer van Mexico te maken. De beslissing was omstreden. Sommige Mexicanen vonden dat Agustín een staatsgreep pleegde, terwijl andere Mexicanen juist de beslissing steunde. Over Agustín I werd ook verschillend gedacht. De Amerikaanse ambassadeur in Mexico schreef aan president James Monroe dat Agustín I waarschijnlijk maar kort keizer zou blijven. Desondanks erkenden de Amerikanen Mexico als een onafhankelijk land.
Op 21 juli 1822 vond de kroning van Agustín I plaats in de kathedraal van Mexico-Stad. De republikeinen waren niet blij met Agustín I. De katholieke conservatieven steunden hem echter. Agustín I probeerde zichzelf populair te maken door enkele koloniale belastingen af te schaffen. Toch wilde de keizer ook in luxe leven en dat was duur. Daarom besloot hij om de belasting op landbezit te verhogen. Hierdoor kreeg hij ruzie met de Mexicaanse elite. Vervolgens kon hij zijn leger niet meer betalen. Ook probeerde hij de pres het zwijgen op te leggen. Uiteindelijk besloten de generaals Valentín Gómez Farías en Antonio López de Santa Anna samen te zweren tegen Agustín I. Dat leidde tot een kleine opstand in Mexico.
Uiteindelijk was Agustín I gedwongen om af te treden in maart 1823. De troepen van Santa Anna waren toen al onderweg naar Mexico-Stad. Agustín I schreef dat hij besloot om af te treden om een bloederige burgeroorlog te voorkomen. Het Mexicaanse parlement wees eerst zijn abdicatie af. Agustín I besloot daarom om zijn eigen resolutie ongedaan te maken, waardoor een einde aan het Eerste Mexicaanse Keizerrijk kwam. Vervolgens werd een driemanschap geïnstalleerd als tijdelijke regering.
Ballingschap en dood
Agustín besloot vervolgens met zijn familie om Mexico te verlaten. De familie ging naar Italië toe, waar ze in Livorno gingen wonen. De familie had weinig geld. Onder druk van Spanje werd de familie later Italië uitgezet. Vervolgens gingen zij naar Engeland, waar hij zijn autobiografie schreef. De Spanjaarden waarschuwden Engeland dat Agustín I zou terugkeren naar Mexico. Ondertussen werd hij door Mexicaanse conservatieven benadert om terug te keren naar Mexico.
Op 14 juli 1824 besloot Agustín om naar Mexico terug te gaan. Hij werd hier eerst enthousiast begroet, maar niet veel later gevangengenomen. Agustín werd ter dood veroordeeld en op 19 juli 1824 werd hij om het leven gebracht. Zijn aanhangers spraken van koningsmoord en Agustín werd begraven. In 1838 zou president Anastasio Bustamante uiteindelijk Agustín in ere herstellen. Zijn as werd vervolgens overgebracht naar de kathedraal van Mexico-Stad, waar hij een prominente rustplaats kreeg.
Huwelijk en kinderen
Augustín trouwde in 1805 met Ana María Huarte. Zij kwam uit het huis Tagle en was een familielid van de markiezen van Altamira. Hij familie was erg rijk en bezat ook veel grond in Valladolid. Na hun huwelijk kregen zij hun eigen haciënda in de buurt van het stadje Maravatío. Dat was in de buurt van waar Miguel Hidalgo woonde. Samen kregen Agustín en Ana negen kinderen:
- Agustín Jerónimo
- Sabina
- Juana de Dios
- Josefa
- Ángel
- María de Jesús
- María de los Dolores
- Salvador María
- Felipe
- Agustín Cosme