Zeami Motokiyo
 |
Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken. |
|
Dit artikel is nog niet af. |
| Zeami Motokiyo | |
_Honderd_Noh_spelen_(serietitel)_Nogaku_hyakuban_(serietitel_op_object),_RP-P-2003-277.jpg)
| |
| Scene uit het Noh theaterstuk Nue Nue | |
| Algemene informatie | |
| Naam voluit | Zeami Motokiyo (Jap. 世阿弥元清) |
| Pseudoniem | Kanze Motokiyo (観世 元清) |
| Geboren | 1363 |
| Geboorteplaats | omgeving van Nara |
| Overleden | 1443 |
| Nationaliteit |  Japan
|
| Beroep | toneel- schrijver, theoreticus en acteur |
| Werk | |
| Stroming | Nōgaku |
| Bekende werken | Fūshikaden (風姿花伝), ook wel Kadensho (花伝書) genoemd |
Portaal  Literatuur
| |
|---|---|
Zeami Motokiyo (Japans: 世阿弥 元清) werd geboren in het jaar 1363 en overleed in 1443. Hij wordt ook wel Kanze Motokiyo (Japans: 観世 元清) genoemd en was een Japans estheticus, theoreticus, acteur en toneel-schrijver.
Zijn vader, Kan'ami Kiyotsugu, liet hem op jonge leeftijd kennismaken met theatervoorstellingen van Noh (belangrijke vorm van klassiek Japans muzikaal drama dat sinds de 14e eeuw wordt uitgevoerd) en ontdekte dat hij een bekwaam acteur was. Zijn vader Kan'ami was ook bedreven in acteren en vormde een familie theatergroep. Toen het in populariteit groeide, kreeg Zeami de kans om op te treden voor de Shōgun (feodaal heerser), Ashikaga Yoshimitsu. De Shōgun was onder de indruk van de jonge acteur en begon een liefdesrelatie met hem op te bouwen. Zeami werd voorgesteld aan het hof van Yoshimitsu en kreeg een opleiding in klassieke literatuur en filosofie terwijl hij bleef acteren. In 1374 ontving Zeami bescherming en maakte van het acteren zijn carrière. Na de dood van zijn vader in 1385 leidde hij de familiegroep, een rol waarin hij meer succes had.
Zeami mengde een verscheidenheid aan klassieke en moderne thema's in zijn schrijven en maakte gebruik van Japanse en Chinese tradities. Hij verwerkte talrijke thema's van het zenboeddhisme in zijn werken en latere critici hebben gediscussieerd over de omvang van zijn persoonlijke interesse in zen (Zen of chán is een vorm van boeddhisme). Het exacte aantal toneelstukken dat hij schreef is onbekend, maar zal waarschijnlijk tussen de 30 en 50 zijn. Hij schreef veel verhandelingen over Noh, waarin hij de filosofie van de uitvoering besprak. Deze verhandelingen zijn de oudst bekende werken over de filosofie van drama (toneel) in de Japanse literatuur, maar kwamen pas in de 20e eeuw populair in omloop.
Na de dood van Ashikaga Yoshimitsu stond zijn opvolger Ashikaga Yoshimochi minder gunstig tegenover Zeami's drama. Zeami zocht met succes hulp bij rijke kooplieden en zette zijn carrière voort onder hun steun. Hij werd bekend en gerespecteerd in de Japanse samenleving. Ashikaga Yoshinori werd vijandig tegenover Zeami nadat hij in 1429 Shogun was geworden. Yoshinori had Zeami's neef Onnami in hoog aanzien, en was het niet eens met Zeami's weigering om Onnami tot zijn opvolger uit te roepen als leider van zijn gezelschap. Mogelijk als gevolg van deze onenigheid, hoewel er een verscheidenheid aan concurrerende theorieën naar voren is gebracht, stuurde Yoshinori Zeami in ballingschap naar het eiland Sado. Na de dood van Yoshinori in 1441 keerde Zeami terug naar het vasteland van Japan, waar hij stierf in 1443.