Aardappel: verschil tussen versies

Huidige versie van 8 okt 2023 om 13:00

Aardappel Solanum tuberosum


Leefgebied	zuidwesten van de Verenigde Staten (38° noorderbreedte) over Centraal-Amerika en de Andes tot in Argentinië en Chili
Leefomgeving	akkers
Behoort tot de	Nachtschadefamilie

Portaal Biologie

Aardappels (Solanum tuberosum) zijn ronde of ovale knollen van de aardappelplant, die door mensen veel worden gegeten. De aardappel komt oorspronkelijk uit Zuid-Amerika maar ook in Europa zijn aardappels nu een heel normaal onderdeel van het voedsel. Er zitten veel koolhydraten in, net als in brood, pasta of rijst.

Geschiedenis

Aardappels

De Inca's verbouwden al eeuwenlang aardappels toen Columbus Amerika ontdekte. In die tijd had in Europa nog niemand van de aardappel gehoord. De Spaanse ontdekkingsreizigers namen de plant mee naar Europa. De eerste aardappel werd waarschijnlijk in 1536 door Diego de Amalya naar Europa meegenomen. Hij had die waarschijnlijk uit Peru of Chili. In het begin werden de aardappels verbouwd in de tuinen van de kloosters. De gewone boeren wilden er eerst niets van weten, want ze waren bang dat de knollen giftig waren, net als de rest van de plant. Pas in de 18e eeuw werd de aardappel een normaal onderdeel van de maaltijden in Nederland.

Giftig?

De aardappelplant hoort bij de nachtschadefamilie, net als de paprika, de tomaat en de aubergine. Heel veel planten van die familie zijn giftig, en dat geldt ook voor de aardappelplant. De bladeren en stengels ervan kun je echt niet eten. Soms komen er aan de plant (boven de grond) besjes, en die zijn ook heel giftig. De knollen, de echte aardappels, zijn natuurlijk wel gewoon eetbaar, maar ze moeten wel eerst gekookt, gebakken, gefrituurd of gepoft worden. De aardappels moeten tamelijk donker worden bewaard. Als je aardappels namelijk lange tijd in het licht bewaard dan krijgen ze een groene kleur. Aardappels die zo groen zijn geworden kun je niet meer eten, die zijn ook giftig.

Soorten

Er zijn heel veel verschillende soorten aardappels. Sommige zijn heel groot (daar wordt bijvoorbeeld patat van gemaakt) en andere zijn heel klein, zoals de krieltjes. Krieltjes zijn kleine aardappeltjes van niet meer dan 3 cm. Ze worden ook wel Pommes Parisiennes genoemd. Sommige soorten aardappel worden heel kruimelig als ze gekookt worden. Dat is bijvoorbeeld handig als je aardappelpuree wil maken, dus gestampte aardappels. Andere aardappels blijven juist heel stevig. Als je er patat van wil snijden of schijfjes om te bakken heb je natuurlijk stevige aardappels nodig die niet verkruimelen. De kleur van de schil kan per soort wat verschillen. Sommige zijn gelig of bruin en andere roodachtig van kleur.

Aardappeloogst

https://www.youtube.com/watch?v=uoQ9b4SqSBk

Filmpjes

Hoe groeit een aardappel van SchoolTV
Hoe worden aardappels geoogst? van SchoolTV
Van aardappel tot... (over wat er van aardappels wordt gemaakt) SchoolTV

Links

Encyclopedoe - Leuke aardappelproefjes

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
+{{Infobox plant
-[[Afbeelding:Aardappel.jpg|250px|right|thumb|Aardappels]]
+|Naam                   = Aardappel
-'''Aardappels'''  zijn ronde of ovale knollen van de aardappelplant, die door mensen veel worden gegeten. De aardappel komt oorspronkelijk uit [[Zuid-Amerika]] maar ook in [[Europa (werelddeel)|Europa]] zijn aardappels nu een heel normaal onderdeel van het voedsel. Er zitten veel [[koolhydraten]] in, net als in [[brood]], [[pasta]] of [[rijst]].
+|Wetenschappelijke naam = Solanum tuberosum
+|Afbeelding             = [[Bestand:Solanum_tuberosum_flower,_%27Dor%C3%A9%27_bloem_(4).jpg|250px]]
+|IUCN-status            = (zie onder)
+|Leefgebied             = zuidwesten van de Verenigde Staten (38° noorderbreedte) over Centraal-Amerika en de Andes tot in Argentinië en Chili
+|Leefomgeving           = akkers
+|Behoort tot de         = [[Nachtschadefamilie]]
+|AfbeeldingLeefgebied   =
+}}
+'''Aardappels''' ''(Solanum tuberosum)'' zijn ronde of ovale knollen van de aardappelplant, die door mensen veel worden gegeten. De aardappel komt oorspronkelijk uit [[Zuid-Amerika]] maar ook in [[Europa (werelddeel)|Europa]] zijn aardappels nu een heel normaal onderdeel van het voedsel. Er zitten veel [[koolhydraten]] in, net als in [[brood]], [[Pasta (deegwaar)|pasta]] of [[rijst]].
 ==Geschiedenis==
+[[Bestand:Aardappel 'Parel' (Solanum tuberosum).jpg|250px|right|miniatuur|Aardappels]]
-De [[Inca's]] verbouwden al eeuwenlang aardappels toen [[Columbus]] [[Amerika]] ontdekte. In die tijd had in Europa nog niemand van de aardappel gehoord. De Spaanse ontdekkingsreizigers namen de plant mee naar Europa. De eerste aardappel werd waarschijnlijk in 1536 door Diego de Amalya naar Europa meegenomen. Hij had die waarschijnlijk uit [[Peru]] of [[Chili]]. In het begin werden de aardappels verbouwd in de tuinen van de kloosters. De gewone boeren wilden er eerst niets van weten, want ze waren bang dat de knollen giftig waren, net als de rest van de plant. Pas in de 18e eeuw werd de aardappel een normaal onderdeel van de maaltijden in [[Nederland]].
+De [[Inca's]] verbouwden al eeuwenlang aardappels toen [[Columbus]] [[Amerika (continent)|Amerika]] ontdekte. In die tijd had in Europa nog niemand van de aardappel gehoord. De Spaanse ontdekkingsreizigers namen de plant mee naar Europa. De eerste aardappel werd waarschijnlijk in 1536 door Diego de Amalya naar Europa meegenomen. Hij had die waarschijnlijk uit [[Peru]] of [[Chili]]. In het begin werden de aardappels verbouwd in de tuinen van de kloosters. De gewone boeren wilden er eerst niets van weten, want ze waren bang dat de knollen giftig waren, net als de rest van de plant. Pas in de 18e eeuw werd de aardappel een normaal onderdeel van de maaltijden in [[Nederland]].
 ==Giftig?==
-De aardappelplant hoort bij de plantenfamilie “Nachtschade”, net als de [[paprika]], de [[tomaat]] en de [[aubergine]]. Heel veel planten van die familie zijn giftig, en dat geldt ook voor de aardappelplant. De bladeren en stengels ervan kun je echt niet eten. Soms komen er aan de plant (boven de grond) besjes, en die zijn ook heel giftig. De knollen, de echte aardappels, zijn natuurlijk wel gewoon eetbaar, maar ze moeten wel eerst gekookt, gebakken, gefrituurd of gepoft worden. De aardappels moeten tamelijk donker worden bewaard. Als je aardappels namelijk lange tijd in het licht bewaard dan krijgen ze een groene kleur. Aardappels die zo groen zijn geworden kun je niet meer eten, die zijn ook giftig.
+De aardappelplant hoort bij de [[nachtschadefamilie]], net als de [[paprika]], de [[tomaat]] en de [[aubergine]]. Heel veel planten van die familie zijn giftig, en dat geldt ook voor de aardappelplant. De bladeren en stengels ervan kun je echt niet eten. Soms komen er aan de plant (boven de grond) besjes, en die zijn ook heel giftig. De knollen, de echte aardappels, zijn natuurlijk wel gewoon eetbaar, maar ze moeten wel eerst gekookt, gebakken, gefrituurd of gepoft worden. De aardappels moeten tamelijk donker worden bewaard. Als je aardappels namelijk lange tijd in het licht bewaard dan krijgen ze een groene kleur. Aardappels die zo groen zijn geworden kun je niet meer eten, die zijn ook giftig.
 ==Soorten==
-Er zijn heel veel verschillende soorten aardappels. Sommige zijn heel groot (daar wordt bijvoorbeeld [[patat]] van gemaakt) en andere zijn heel klein, zoals de krieltjes. Krieltjes zijn kleine aardappeltjes van niet meer dan 3 cm. Ze worden ook wel Pommes Parisiennes genoemd. Sommige soorten aardappel worden heel kruimelig als ze gekookt worden. Dat is bijvoorbeeld handig als je [[aardappelpuree]] wil maken, dus gestampte aardappels. Andere aardappels blijven juist heel stevig. Als je er patat van wil snijden of schijfjes om te bakken heb je natuurlijk stevige aardappels nodig die niet verkruimelen. De kleur van de schil kan per soort wat verschillen. Sommige zijn gelig of bruin en andere roodachtig van kleur.
+Er zijn heel veel verschillende soorten aardappels. Sommige zijn heel groot (daar wordt bijvoorbeeld [[patat]] van gemaakt) en andere zijn heel klein, zoals de krieltjes. Krieltjes zijn kleine aardappeltjes van niet meer dan 3&nbsp;cm. Ze worden ook wel Pommes Parisiennes genoemd. Sommige soorten aardappel worden heel kruimelig als ze gekookt worden. Dat is bijvoorbeeld handig als je [[aardappelpuree]] wil maken, dus gestampte aardappels. Andere aardappels blijven juist heel stevig. Als je er patat van wil snijden of schijfjes om te bakken heb je natuurlijk stevige aardappels nodig die niet verkruimelen. De kleur van de schil kan per soort wat verschillen. Sommige zijn gelig of bruin en andere roodachtig van kleur.
 ==Aardappeloogst==
-<youtube width="250" height="200">uoQ9b4SqSBk </youtube>
+https://www.youtube.com/watch?v=uoQ9b4SqSBk
 ==Filmpjes==
-*[http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20030623_aardappelen02 Hoe groeit een aardappel] van SchoolTV
+*[https://schooltv.nl/video/hoe-groeit-een-aardappel-het-groeiproces-van-de-aardappel/ Hoe groeit een aardappel] van SchoolTV
-*[http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20030623_aardappelen03 Hoe worden aardappels geoogst?] van SchoolTV
+*[https://schooltv.nl/video/aardappeloogst-van-het-veld-naar-de-winkel/ Hoe worden aardappels geoogst?] van SchoolTV
-*[http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20030623_aardappelen01 Van aardappel tot...] (over wat er van aardappels wordt gemaakt) SchoolTV
+*[https://schooltv.nl/video/van-aardappel-tot-in-veel-produkten-zit-een-aardappel-verwerkt/ Van aardappel tot...] (over wat er van aardappels wordt gemaakt) SchoolTV
 ==Links==
-*[http://www.encyclopedoe.nl/index.php?onderwerp_id=288&alfabet_letter=A Encyclopedoe] - Leuke aardappelproefjes
+*[https://www.encyclopedoe.nl/index.php?onderwerp_id=288&alfabet_letter=A Encyclopedoe] - Leuke aardappelproefjes
 [[Categorie:Woordenschat]]
@@ Regel 26: / Regel 37: @@
 [[Categorie:BakEten]]
 [[Categorie:Groente]]
+[[Categorie:Nachtschadefamilie]]