Vierde wand

De vierde wand is een begrip uit de wereld van het theater. De vierde wand is een onzichtbare muur tussen publiek en het podium. Het betekent dat de acteurs doen alsof zij het publiek niet zien. Als er iets gebeurt in de publieksruimte, reageren zij hier niet op. Op een toneel heeft een set vaak drie muur (één achter wand en twee zijwanden). De vierde wand is daarom de onzichtbare vierde muur aan de voorkant een toneel.

In de wereld van de film en de televisie bestaat er ook een vierde wand. De acteurs doen alsof er geen camera is. Hoewel er (vaak) geen publiek aanwezig is bij films en televisieseries, vormt de camera de onzichtbare wand. Het idee is vrijwel hetzelfde als in het theater.

Het breken van de vierde wand

De vierde wand kan ook gebroken worden. Vaak gebeurt dit plotseling. Een personage kijkt dan ineens recht het publiek in en praat met het publiek. Dit gebeurde bijvoorbeeld vaak bij het episch theater in de toneelstukken van Bertolt Brecht. In zijn toneelstuk Driestuiversopera gebeurt in de finale. Een van de personages stelt het publiek de vraag of het eerlijk is dat hij ter dood veroordeeld wordt. Brecht wilde het publiek op deze manier laten nadenken.

Ook bij televisieseries en films kan de vierde wand gebroken worden. In de Netflix-serie House of Cards gebeurt dit vaak. Het hoofdpersonage Frank Underwood kijkt plotseling rechtstreeks de camera in en praat tegen de kijker.