Wikikids:Copyright

Op WikiKids mogen geen teksten en afbeeldingen staan waar auteursrechten (copyright) op zit. Wanneer er auteursrechten op een afbeelding of tekst zitten, mag je deze niet zo maar overnemen. De maker van de tekst of afbeelding is namelijk de rechthebbende. Dit betekent dat hij/zij toestemming moet geven om deze tekst over te nemen.

Teksten op WikiKids moeten altijd zelf geschreven zijn; in eigen woorden dus. Teksten mogen niet gekopieerd zijn van andere websites en/of boeken. Dit geldt ook voor teksten zonder auteursrechten. Op deze manier voorkom je een auteursrechtenschending.

Auteursrechten bij teksten

Overnemen of gebruiken?

Voor artikelen op WikiKids gebruik je informatiebronnen. Op de teksten van deze informatiebronnen zitten vaak auteursrechten. Dit betekent dat je de letterlijke tekst niet kan gebruiken zonder toestemming van de auteur. Wel kun je deze in je eigen woorden omzetten of samenvatten.

Voorbeeld: Stel je wilt een artikel schrijven over dinosaurussen. In zo'n geval zoek je informatie in de bibliotheek of op het internet. Je vindt een goed boek, wat je wilt gebruiken voor je artikel. In dat geval kun je de informatie uit het boek gebruiken. Dit betekent niet dat je het boek overneemt. Je moet de informatie in je eigen woorden omzetten. Je kunt het vergelijken alsof je een werkstuk voor school schrijft. De juf of meester zal een gekopieerd werkstuk niet goedkeuren. Wanneer je de informatie in je eigen woorden omzet, krijg je een goed cijfer.

In andere woorden, je mag de informatie altijd gebruiken (in je eigen woorden omzetten), maar niet overnemen (kopiëren, overschrijven, etc.).

Op WikiKids moeten teksten altijd zelf geschreven zijn. Dit geldt ook als je bronnen zonder auteursrecht gebruikt (zoals publiek domein) of met speciale voorwaarden (Creative Commons). In het verleden zijn veel artikelen van Wikipedia overgenomen. Dit willen we graag voorkomen. Je mag Wikipedia wel als bron gebruiken.

Voor meer informatie over bronnen: WikiKids:Bronnen

Wanneer is een tekst eigen?

Een tekst is eigen wanneer het niet (meer) lijkt op de bron. Je kunt hiervoor verschillende technieken gebruiken:

• Gebruik andere woorden en zegwijzen.
• Gebruik andere zinsconstructies.
• Soms kun je ook de volgorde van de alinea wijzigen.
• Knip (langere) zinnen in kortere zinnen.
• Voeg informatie uit andere bronnen toe. Wat mist er?

Vaak moet deze technieken combineren.

Een tekst is niet eigen als je slechts enkele woorden veranderd en zinnen splitst. Deze teksten worden alsnog door een moderator verwijderd.

Uitzondering: Citaten

Voor citaten geldt een uitzondering; ook als er auteursrecht op het citaat zit. Een citaat of een quote is een stukje tekst uit een werk. Je neemt dan een stukje tekst letterlijk over. Een citaat slechts een paar zinnen. Het is dan wel belangrijk:

• Dat je duidelijk maakt dat het om een citaat gaat. Je kunt hiervoor het sjabloon:Citaat gebruiken.
• Dat je duidelijk maakt waar het citaat vandaan komt:
  • Wie heeft het gezegd
  • Wanneer
  • In welk boek, op welke website, etc.

Let op! Gebruik alleen citaten wanneer dit echt nodig is, zoals beroemde zinnen en uitspraken van schrijvers, dichters, historische personen, etc. (bijvoorbeeld Vedi vidi vici van Julius Caesar).

Uitzondering: Liederen en gedichten

Voor liedteksten en gedichten geldt ook een uitzondering. Deze mag je gebruiken als er geen auteursrechten op zitten. Voorbeelden van liedteksten zonder auteursrechten zijn volksliederen. Op het artikel over het Wilhelmus kun je daarom gewoon de tekst zetten. Het lied is al zo oud dat het publiek domein is. Op moderne liederen uit 20e en 21e eeuw zit vaak wel auteursrecht.

Bij gedichten en liederen hangt het er vanaf hoelang geleden de auteur is overleden. Gedichten van William Shakespeare of Hendrik Marsman mogen daarom gewoon overgenomen worden. Deze gedichten zijn namelijk al heel erg oud; hierdoor is het publiek domein. Dit geldt bijvoorbeeld niet voor moderne gedichten, zoals die van Annie M.G. Schmidt.

Bij twijfel kun je altijd navragen in de wikikids:Boomhut.

Auteursrechten bij afbeeldingen

Welke afbeeldingen mogen wel?

Alle afbeeldingen op Wikimedia Commons mag je op WikiKids gebruiken. Wij raden aan om afbeeldingen daar te zoeken. Op deze manier weet je altijd dat je de afbeelding mag gebruiken.

Daarnaast mag je de volgende afbeeldingen gebruiken:

• Afbeeldingen die jezelf gemaakt hebt, mag je op WikiKids zetten.
• Afbeeldingen waar geen auteursrechten meer opzitten. Dit zijn vaak oude afbeeldingen, waarvan de auteur al lang overleden is.
• Afbeeldingen waar bepaalde licenties opzitten. Dit zijn de voorwaarden waaronder je een afbeelding mag gebruiken.
• Afbeeldingen waarvoor je toestemming hebt van de maker. In dat geval moet je kunnen aantonen dat je die toestemming hebt.

Welke afbeeldingen mogen niet?

Afbeeldingen die je gevonden hebt op Google, Bing, Yahoo of andere zoekmachines zijn nooit toegestaan. Wij kunnen niet controleren of er auteursrechten op zitten. De afbeeldingen worden daarom automatisch verwijderd.

Als je geen toestemming hebt om een afbeelding te gebruiken, worden deze ook verwijderd. Gebruik dus niet zomaar afbeeldingen van sociale media.

Wat gebeurt er bij auteursrechtenschending?

Moderatoren en vaste gebruikers controleren dagelijks artikelen op auteursrechtenschending. Wanneer we merken dat een tekst is overgenomen, wordt deze verwijderd. Hierbij maakt het niet uit of deze wel of niet publiek domein is. Kopiëren mag niet! Dit geldt ook voor teksten waarbij slechts een paar woorden veranderd zijn. Het moet dus echt zelf geschreven zijn.

Afbeeldingen met auteursrechten (zonder toestemming) of afbeeldingen van zoekmachines worden verwijderd.

Een gebruiker wordt altijd aangesproken op auteursrechtenschending. Voor een eerste keer is dit niet erg. Het is belangrijk dat je er op let dit niet meer te doen. Bij meerdere keren zijn er grotere gevolgen.