Zingende zaag
Een zingende zaag, ook wel muziekzaag genoemd, is een handzaag voor hout die als muziekinstrument wordt gebruikt. Het geluid klinkt als glijtonen (continue glissando) en heeft zo een wat zweverige toon, vergelijkbaar met de theremin.
Gebruik
De muziekzaag is een flexibele (makkelijk buigzame) handzaag die wordt bespeeld door het handvat tussen de knieën te klemmen en het blad te buigen. De muzikale zaag komt voor in de volksmuziek van Rusland en het platteland van Amerika, en is een populair vaudeville-instrument (theatervorm die rond 1800 ontstond). Bij het handvat is het zaagblad breder dan aan het einde van het zaagblad.
De zaag wordt over het algemeen zittend gespeeld met het handvat tussen de benen geklemd en het uiteinde met één hand vastgehouden. Sommige "zaagisten" spelen staand, ofwel met het handvat tussen de knieën en het zaagblad dat voor hen uitsteekt. De zaag wordt meestal gespeeld met de gekartelde rand, of "tanden", naar het lichaam gericht. Sommigen zagen-spelers vijlen de tanden uit veiligheid, wat geen waarneembaar verschil maakt voor het geluid. Veel - vooral professionele - zaagspelers gebruikten een extra handvat, een tiphandvat of een cheat genaamd, aan het uiteinde van de zaag voor gemakkelijker buigen.
Om een toon te laten klinken, buigt een zaag het blad eerst in een S-bocht. De gebogen delen van het blad worden gedempt door trillingen en klinken niet. In het midden van de S-bocht blijft een deel van het blad relatief vlak. Dit gedeelte, de "sweet spot", kan over de breedte van het blad trillen, waardoor een duidelijke toonhoogte ontstaat: hoe breder het gedeelte van het blad, hoe lager het geluid. Geluid wordt meestal verkregen door een strijkstok over de achter rand van de zaag op de "sweetspot" te trekken, of soms door met een hamer op de "sweetspot" te slaan.
De "zaagisten" regelt de toonhoogte door de S-bocht aan te passen, waardoor de "sweetspot" langs het blad omhoog beweegt (naar een dunnere breedte) voor een hogere toonhoogte, of naar het handvat voor een lagere toonhoogte. "Zaagisten" kunnen vibrato (golvend geluid) toevoegen door een van hun benen te schudden of door de hand te wiebelen die de punt van het blad vasthoudt. Als een geluid eenmaal is gemaakt, zal het een behoorlijke tijd doorklinken.
Af en toe wordt de zingende zaag in de orkest muziek gevraagd, maar orkest slagwerkers zijn zelden ook "zaagisten".
De meeste "zaagisten" gebruiken cello- of viool strijkstokken met vioolhars, maar sommigen gebruiken geïmproviseerde zelfgemaakte strijkstokken.
Soms wordt de muziek van de zingende zaag in de filmmuziek gebruikt.
Links
- Muziekweb - Zingende zaag
- YouTube - Zingende zaag