Congres van Wenen
Frankrijk onder Napoleon
De Franse dictator Napoleon had rond 1812 bijna heel Europa in zijn macht. Hij wilde ook Rusland veroveren, maar dat liep op een rampzalige mislukking uit. Zijn legers werden daarna teruggedrongen door zijn tegenstanders (Rusland, Pruisen, Oostenrijk) en bij Leipzig in Duitsland leed hij in 1813, in de zogeheten Volkerenslag, een grote nederlaag. Die was uiteindelijk beslissend. Napoleon werd teruggedreven naar zijn eigen hoofdstad, Parijs, en moest in 1814 afstand doen van de troon. Frankrijk was verslagen! Europa was bevrijd! Napoleon werd verbannen naar Elba, een eilandje voor de Italiaanse kust. Daar zat hij veilig opgeborgen. Dacht men.
Het Congres van Wenen
Frankrijk was dan wel verslagen, maar hoe nu verder? In Europa heerste, zoals na elke grote oorlog, een onbeschrijfelijke chaos. De overwinnaars kregen al gauw ruzie over elkaars aandeel in de buit. Toen stelde de Oostenrijkse staatsman Metternich voor een congres in Wenen te houden om te bepalen waar de nieuwe grenzen in Europa moesten komen, en waar iedereen recht op had. Hij meende dat te mogen voorstellen, want Oostenrijk was al die tijd wel de belangrijkste tegenstander van Napoleon geweest. De andere landen gingen akkoord, en in september 1814 begon het congres.
De landen die meededen waren Oostenrijk, Pruisen, Verenigd Koninkrijk (Engeland) en Rusland. Het congres vergaderde over bijvoorbeeld de samenvoeging van Nederland en België en over de straf die Frankrijk, de aanstichter van de voorgaande oorlog, zou krijgen.
De vier overwinnaars van de oorlog, Rusland, Oostenrijk, Pruisen en Engeland, moesten natuurlijk de belangrijkste beslissingen nemen. Maar ze lieten ook het verslagen Frankrijk meepraten. Dit deden ze omdat ze dachten dat er alleen dan vrede in Europa kon zijn. Maar het was zeker niet zo, dat ze het al gauw over alles eens waren. Het duurde en het duurde en er werd steeds meer gekibbeld. Tot er plotseling een vreselijk bericht binnenkwam. Napoleon was ontsnapt van Elba! Zijn oude strijdmakkers waren naar hem overgelopen, en hij zat in Parijs weer op de troon!
Dat was net wat het congres nodig had! Meningsverschillen werden bijgelegd, oud zeer vergeten en vergeven en er werd een aantal ferme besluiten genomen, terwijl elders in Europa de oorlog tegen Napoleon weer verder ging. En toen in juni 1815 het congres werd afgesloten, stond onder meer in de gezamenlijke slotverklaring:
Beslissingen
- De landen die geleden hadden onder de Franse agressie mochten geen nadeel ondervinden door de beslissingen die op het Congres van Wenen waren genomen.
- De vorstendommen die Napoleon had veroverd, of waar hij vrienden of familieleden op de troon had gezet, werden in ere hersteld.
- Frankrijk werd omringd door een aantal sterke staten om te voorkomen dat het land weer een veroveringsoorlog ging voeren. Daarom werd er een grote en sterke Nederlandse staat gemaakt met Nederland en België.
- Er moest gewerkt worden aan een duurzame vrede, die desnoods met wapens moest worden afgedwongen.
En Napoleon?
Napoleon wist nog precies 100 dagen stand te houden. In de beroemde Slag bij Waterloo, een plaatsje vlak bij Brussel, werd hij op 18 juni 1815 definitief verslagen en moest vier dagen later voor de tweede keer afstand doen van de troon. Hij werd opnieuw verbannen, nu naar een eilandje in de Atlantische Oceaan, St. Helena. Ontsnappen was uitgesloten. Hij stierf daar in 1821. Zijn stoffelijke resten werden naar Parijs overgebracht en daar rust hij - dictator of niet - tot op de huidige dag in een praalgraf.