Winter

Een winters landschap

Een groep vleermuizen in winterslaap

De winter is het koudste seizoen van het jaar. In een jaar zijn er 4 seizoenen: lente, herfst, zomer en winter.

Waarom wordt het winter?

De aarde draait in een heel jaar een rondje om de zon. Maar omdat de stand van de aarde ten opzichte van de zon een beetje scheef is, schijnt de zon in de zomer het meest op het noordelijk halfrond van de aarde en in de winter op het zuidelijk halfrond. Omdat de stralen er dan langer over doen om de aarde te bereiken en ze ook een veel groter deel van het aardoppervlak moeten verwarmen is het kouder. Je kunt dat goed zien in dit filmpje van de draaiing van de aarde rond de zon.

Wanneer begint de winter?

Op het noordelijk halfrond begint de winter meestal rond 21 december. Het is dan de kortste dag van het jaar. Na deze datum worden de 'dagen' alleen maar weer langer. Natuurlijk worden de dagen zelf niet langer, maar de tijd dat het licht is. Op het zuidelijk halfrond is het precies andersom, daar begint de winter op 21 juni en de zomer begint op 21 december. Kerstmis vier je daar dus met je kerstmuts op, zonnebadend aan het strand.

Kenmerken van de winter

Het is meestal vrij koud.
Het kan vriezen. De temperatuur zakt dan onder 0 graden.
Het kan gaan sneeuwen, hagelen en ijzelen.
Kerstmis valt bij ons in de winter
In Europa, Noord-Amerika en Noord-Azië is het winter in december, januari, februari en maart (tot 21 maart)

Sneeuw en ijs

Als je aan de winter denkt dan hoop je natuurlijk op sneeuw en ijs. Sneeuw is eigenlijk niets anders dan ijskristallen die zijn samengeklonterd. Als een sneeuwvlok een beetje vochtig is, dan krijg je mooie plaksneeuw. Je kunt dan mooie sneeuwpoppen maken. Maar er zijn veel soorten sneeuw. Dat hangt af van het soort lucht waar de sneeuw doorheen valt, te temperatuur heel hoog in de lucht, de wind, enz. Je hebt o.a.motsneeuw, korrelsneeuw, poedersneeuw en stuifsneeuw. IJs ontstaat al water gaat bevriezen, dus als de temperatuur onder 0 komt. Na een paar nachten vriezen kun je al lekker op de buiten-ijsbaan schaatsen. Maar voor sloten en grote plassen en meren is wat meer tijd nodig om het ijs stevig genoeg te laten worden. Wees dus altijd voorzichtig en ga nooit alleen schaatsen.

een sneeuwvlok is altijd zeshoekig
brandhout in de sneeuw
ijs op een meer

Dieren in de winter

wintervoorraad

Veel dieren hebben het moeilijk in de winter. Er is weinig voedsel te vinden. Veel dieren maken dan ook in de herfst een wintervoorraad. Ze zoeken allemaal voedsel bij elkaar en bewaren dat op een veilige plaats. In hun hol, of bijvoorbeeld in een holletje aan de voet van een boom. Een eekhoorn doet dat bijvoorbeeld. Als het winter wordt gaat hij wel slapen, maar hij houdt geen echte winterslaap van vele maanden achter elkaar.Tussendoor wordt hij wel wakker en gaat dan op zoek naar zijn wintervoorraad om wat te eten.

winterslaap

Knaagdiertjes verstoppen zich onder een laag sneeuw om zich tegen de kou te beschermen. Ze graven een tunnel tussen de sneeuwlaag en de grond in. Hier vinden ze ook wat wortels of jong groen om aan te knagen. Zodra de dagen korter worden, houden sommige dieren een winterslaap. Het hart van de dieren maakt dan minder slagen, ze halen langzamer adem en de lichaamstemperatuur wordt dan ook een stuk lager. De dieren leven van de vetreserves die ze in de herfst hebben gevormd. Ook reptielen en amfibieën houden een winterslaap. Kikkers kruipen bijvoorbeeld diep weg in de modder. Vleermuizen zoeken ook een plek waar ze ongestoord de winter kunnen doorbrengen.

winterkleed

Er zijn ook dieren die in de loop van de seizoenen van vacht veranderen. Zij krijgen in de winter dus een lekkere warme jas aan en zo kunnen zij veel beter tegen de kou. Soms heeft zo'n vacht zelfs een schutkleur, zodat het dier niet opvalt in het winterse landschap. Voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld de sneeuwhaas en de poolvos.

eekhoorn bij zijn wintervoorraad
sneeuwhaas met een winterkleed
poolvos

Wintersporten

Bij de winter horen ook sporten die typisch bij de winter horen. Dat komt omdat ze gehouden worden in de sneeuw of op het ijs. Voorbeelden hiervan zijn bijvoorbeeld skiën , snowboarden en schaatsen. Een bekende schaatstocht is de Elfstedentocht. Maar omdat het in ons land al veel jaren niet meer een lange tijd achter elkaar heeft gevroren, zodat er op het hele traject 15 cm. ijs ligt, is de laatste Elfstedentocht al weer van 1997.

skiën
snowboarden
schaatswedstrijd
Elfstedentocht 1985 - winnaar Evert van Benthem

Problemen in de winter

Sneeuw en ijs zijn natuurlijk leuk als je wilt spelen of schaatsen, maar geven ook vaak problemen. Met name de sneeuw is voor automobilisten een groot probleem. Omdat het dan vaak erg glad kan zijn wordt er voorzichtig gereden. Ongelukken zijn zo gebeurd en op de grote weg ontstaan vaak lange files. Natuurlijk rijden er dan wel strooiwagens met pekel (zout vermengd met zand), maar al dat zout is weer niet zo goed voor het milieu en de carrosserie (de metalen buitenkant) van de auto's.

Als het koud is moet er ook meer gestookt worden om het thuis, maar bijvoorbeeld ook op school, het ziekenhuis of de bibliotheek, lekker warm te krijgen. Dit betekent dat er meer gas wordt gebruikt en gas kost geld.

Ook voor oudere mensen is de winter een gevaarlijke tijd. Zeker als het geijzeld heeft en als de sneeuwlaag bevroren is kunnen ze snel uitglijden en iets breken. We hoeven je dus vast niet uit te leggen dat je dus nooit sneeuwballen naar mensen of auto's moet gooien, omdat de mensen erg kunnen schrikken.

Externe videolinks

Als de sneeuw smelt Het sneeuwt! Indoor wintersporten

Externe links

Sjabloon:Seizoenen van het jaar