Lijst van uitdrukkingen en gezegden V-Z

Spreekwoorden A t/m E - F t/m J - K t/m O - P t/m U - V t/m Z

Uitdrukkingen en gezegden A t/m E - F t/m J - K t/m O - P t/m U - V t/m Z

verdonkeremanen

Er valt iets te verdonkeremanen

Halen zonder betalen. Diefstal.

vinger

Op de vingers kijken

(Op een vervelende manier) scherp toezien hoe iemand iets doet, zodat elke fout direct opgemerkt wordt.

Een vinger in de pap hebben

Invloed/zeggenschap hebben

Op de vingers tikken

Berispen

Door de vingers zien

Geen sanctie toepassen (op een overtreding van een regel).

Iets in de vingers hebben

Ergens ervaring en deskundigheid over hebben opgebouwd, waardoor men met grote kwaliteit en zonder fouten te maken, zich hiermee bezig kan houden.

Zich in de vingers snijden

Zichzelf (onbedoeld) benadelen.

Om de vinger winden

Grote invloed op iemand hebben.

viool

Eerste viool willen spelen

De meest prominente taak willen vervullen, bijvoorbeeld als leider of woordvoerder van de groep.

vlag

Met vlag en wimpel (slagen)

Met een uitmuntende prestatie

Als een vlag op een modderschuit

Dat is veel te mooi voor die situatie.

De vlag uitsteken

Ergens erg blij mee zijn.

vlees

Het is vlees noch vis

Het is niet bruikbaar, omdat het niet duidelijk is.

Weten wat voor vlees je in de kuip hebt

Weten wat er gaande is. Weten met wat soort medemens je te doen hebt.

vleet

(Haring) bij de vleet

In overvloed. (Een 'vleet' is een groot net dat door de haringloggers werd/wordt gebruikt.)

vlieg

Elkaar vliegen afvangen

Op onbeduidende details elkaar beconcurreren dan wel duidelijk willen laten uitkomen dat men zelf gelijk heeft en de ander niet.

Geen vlieg kwaad doen

Uitsluitend goede bedoelingen hebben, niemand tot last zijn

voet

Voet bij stuk houden

Niet toegeven

Ten voeten uit

Letterlijk: de volledige gestalte is afgebeeld; figuurlijk: een getrouwe persoonsbeschrijving.

Een wit voetje halen

Een goede indruk maken bij de leider(s).

Op te grote voet leven

Een te ruim uitgavenpatroon hebben.

Zich in de eigen voet schieten

Zichzelf benadelen.

Reageren met de voeten

Door ergens weg te gaan, weg te blijven of niet meer terug te keren, aangeven dat men niet tevreden is.

Aan iemands voeten liggen

Iemand vereren, een absolute fan van iemand zijn.

Met voeten treden.

Onbehouwen te werk gaan.

Met iemand zijn voeten spelen.

Iemand voor de gek houden.

vogel

Een pechvogel

Iemand die steeds tegenslag heeft

vuiltje

Er is geen vuiltje aan de lucht

Optimale omstandigheden.

vuist

Op de vuist gaan.

Knokken.

Voor de vuist weg.

Onvoorbereid.

In zijn vuistje lachen.

Op ietwat stiekeme wijze ergens voordeel van hebben

vuur

Olie op het vuur gooien

De strijd verder doen escaleren.

Met vuur spelen

Een riskante zaak

In vuur en vlam staan

Erg enthousiast.

Als een lopend vuurtje

Zich snel verspreidend (van een bericht of nieuwtje).

Waar rook is is vuur

Waar geruchten over wangedrag zijn, zal er ook wel iets mis zijn.

De kastanjes uit het vuur halen

Riskante of onaangename dingen moeten doen om problemen voor een ander op lossen.

wal

Dat raakt kant noch wal

Dat is geen zinnig argument.

Van de wal in de sloot (helpen)

De situatie verergeren in plaats van verbeteren.

Dan moet de wal het schip maar keren

Als iemand niet vooraf rekening houdt met een naderend probleem, dan moet het probleem maar daadwerkelijk in volle omvang ontstaan, en dan alsnog worden opgelost.

wacht

Iemand de wacht aanzeggen.

Iemand waarschuwen dat er op hem/haar gelet zal worden of hij/zij onaanvaardbare dingen doet.

wanten

Van wanten weten

Goed kunnen aanpakken (bijvoorbeeld: "Als hij het oppakt, komt het wel goed, want dat is iemand die van wanten weet").

warm

Er warmpjes bijzitten

Over ruime financiële middelen beschikken

was

De vuile was buiten hangen

Over onaangename zaken spreken met buitenstaanders.

water

Het water loopt hem in de mond

Hij heeft er heel veel trek in.

Het warm water (her)uitvinden

Iets wat reeds lang bekend is, presenteren alsof het een originele innovatie is

weg

Aan de weg timmeren

Veel activiteiten ontplooien en daarmee naar buiten treden om verandering en vernieuwing te bewerkstelligen.

Naar de bekende weg vragen.

Overbodig handelen.

De weg kwijt zijn.

Zich onverstandig opstellen.

wet

Zich de wet niet voor laten schrijven

geen bevelen accepteren van een ander

Haar wil is wet

Als wat zij wil niet gebeurt, dan ontstaan er grote conflicten.

wilg

De lier aan de wilgen hangen

Het opgeven.
Afgeleid van Psalm 137:1-2, waarin de joodse ballingen weigerden voor hun onderdrukkers te musiceren, met de woorden Wij zaten aan Babels rivieren en huilden als we dachten aan Sion. Aan de wilgen daar hingen wij onze lieren.

wind

De wind in de zeilen hebben

Veel succes boeken.

Het gaat hem/haar voor de wind.

Hij/zij heeft geluk.

Hij/zij heeft de wind mee.

De omstandigheden zijn in haar/zijn voordeel.

De wind van voren krijgen.

Een stevig standje in ontvangst nemen.

Zo de wind waait, waait zijn jasje.

Iemand zonder principes, die zonder eigen mening anderen naar de mond praat.

Haagse wind.

Bluf.

worst

Het is mij worst.

Het maakt voor mij geen enkel verschil.

Iemand een worst voorhouden.

Iemand een voordeeltje in het vooruitzicht stellen, teneinde hem te bewegen ergens mee akkoord te gaan.

wijn

Water bij de wijn doen

Zijn eisen verlagen

Oude wijn in nieuwe zakken

De zaken zijn anders gepresenteerd, maar niet wezenlijk veranderd. (naar Mattheus 9 vers 17)

zak

De zak krijgen.

Ontslagen worden.

In zak en as zitten.

Terneergeslagen. (oorspronkelijk: Joodse rouw)

zee

Water naar zee dragen.

Overbodig werk doen.

zeep

Om zeep brengen/helpen.

doden

zeggen

Zeggen wat je doet en doen wat je zegt.

Pro-actief communiceren en je houden aan toezeggingen

zeil

De wind in de zeilen hebben

Goede voortgang boeken

Alle zeilen bijzetten.

Alles op alles zetten

Bakzeil halen

Aan een ander toegeven

Onder zeil gaan

Gaan slapen

De wind uit de zeilen nemen

Iemand dwars zitten

Een oogje in het zeil houden

Ergens goed op letten

zeilen

Ergens verzeild raken

Ergens onbedoeld terechtkomen.

Er is geen land met hem te bezeilen.

Hij gedraagt zich zo, dat er niet met hem gewerkt kan worden. Hij laat zich niet corrigeren.

zoden

Zoden aan de dijk zetten.

Daadwerkelijk hulp verschaffen.

zon

Het zonnetje in huis.

Iemand die zorgt voor een goede, opgeruimde sfeer

zondag

Een zondagskind

Iemand die steeds geluk heeft.

zout

Het zout in de pap niet waard zijn.

Niets presteren.

Iets met een korreltje zout nemen.

Iets niet helemaal voor waarheid aannemen.

Op iedere slak zout leggen

Aanmerkingen maken op elke onbetekenende afwijking

Het zout in de pap verdienen.

zuinigheid

Zuinigheid met vlijt, bouwt huizen als kastelen maar wie zich niet wast, krijgt luizen als kamelen

zwaaien

Dan zwaait er wat

Dan dreigen zware repercussies

zwaar

Zwaar op de hand zijn

Zeer ernstig/zwaarmoedig van karakter zijn

zwart

Het zwart op wit hebben

In geschreven of gedrukte vorm. Gedocumenteerd.

Op zwart zaad zitten

Geen geld meer hebben

Het zwarte schaap van de familie.

Het verstoten familielid.

zwartepiet

Iemand de zwartepiet toespelen

Iemand verantwoordelijk maken voor een onaanlokkelijke taak. (Afgeleid van het kaartspel zwartepieten, waarin één kaart de "zwartepiet" is. Degene die de zwartepiet krijgt toegespeeld is in het nadeel).

zwijgen

Zwijgen als het graf

Geen enkele informatie geven