Vietnamoorlog

Een Boeing B-52 bombardeert Noord-Vietnam (foto ca. 1966)

De Vietnamoorlog (1 november 1955 - 30 april 1975) was een oorlog tussen het door de Verenigde Staten gesteunde Zuid-Vietnam en het door de Sovjet-Unie en China gesteunde Noord-Vietnam. De oorlog was een onderdeel van de Koude Oorlog.

Vietnam als Franse kolonie

Eigenlijk werd er al sinds 1946 gevochten in Zuidoost-Azië of Indochina. Daar vormden Vietnam, Cambodja en Laos een Franse kolonie van die naam. De communistische Vietminh van Ho Chi Minh streed tegen de Franse overheersing van met name Vietnam, maar was ook in Cambodja en Laos actief. In 1954 kwam het na de Franse nederlaag bij Dien Bien Phu tot een wapenstilstand tussen Frankrijk en Vietnam. Het bewind van Ho Chi Minh werd erkend en Frankrijk trok zich uit Zuidoost-Azië terug. Vietnam werd op aandrang van Amerika, dat verdere uitbreiding van het communisme vreesde, naar Koreaans voorbeeld tijdelijk verdeeld in een noordelijk en zuidelijk deel. De communisten vestigden zich in het noorden. In het zuiden ontstond een autoritair regime, gesteund door Amerika.

Amerika mengt zich in de strijd

Toen de beloofde hereniging van Vietnam uitbleef, probeerde Noord-Vietnam het zuiden gewapenderhand in bezit te nemen. Hierdoor ontstond in 1957 een oorlog met Zuid-Vietnam, dat door Amerika nu ook militair gesteund werd. Onder de Amerikaanse presidenten Kennedy (1960-63) en Johnson (1963-68) leidde die hulp tot een rechtstreekse oorlog tussen de Verenigde Staten en Noord-Vietnam. Bombardementen op het noorden, maar ook het gebruik van chemische wapens zoals napalm in het zuiden in de strijd tegen de Vietcong (de communistische guerrillabeweging in Zuid-Vietnam zelf), richtten zware verwoestingen aan.

Het einde van oorlog, de hereniging van Vietnam

Onder de druk van wereldwijde protesten en demonstraties van linkse zijde besloot de regering-Nixon de Amerikaanse troepen geleidelijk uit Zuid-Vietnam terug te trekken. In Parijs bereikten de Verenigde Staten hierover in 1973 een akkoord met Noord-Vietnam. De inkt van deze overeenkomst was nauwelijks droog, of Zuid-Vietnam, aan zichzelf overgelaten, werd door de Noord-Vietnamezen onder de voet gelopen. De Amerikanen moesten hals over kop vertrekken met achterlating van persoonlijke bezittingen en een enorme hoeveelheid materieel. Er ontstond onder de bevolking een grote stroom vluchtelingen, die - niet ten onrechte - bang waren voor wraakacties van het nieuwe regime.

In 1976 werden Noord en Zuid officieel verenigd in de Socialistische (communistische) Republiek Vietnam. De Zuid-Vietnamese hoofdstad Saigon werd omgedoopt in Ho Chi Minhstad.

Verliezen

De verliezen van het Amerikaanse leger bedroegen ongeveer 60.000 man, van het Zuid-Vietnamese leger ongeveer 300.000. Het aantal burgerdoden in Noord- en Zuid-Vietnam valt niet te schatten, maar het moet in de honderdduizenden hebben gelopen, misschien zelfs meer dan één miljoen.