Tornado: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(cat)
k
 
(118 tussenliggende versies door 46 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
−
Altijd en ergens op aarde is wel eens een tornado te bekennen.
+
[[Bestand:Tornado1.jpg|right|thumb|Een tornado.|160px]]
 +
Een '''tornado''' (ook wel windhoos, draaiwind of draaistorm) is een wervelwind. Een tornado lijkt op een [[draaikolk]]. Ze komen vooral voor in afwisselende weersomstandigheden. Tornado Alley is een plek midden in de Verenigde Staten, waar heel vaak tornado's voor komen. Een deel van Noordwest-Europa wordt gezien als de Europese Tornado Alley omdat er in vergelijking met de rest van Europa daar de meeste tornado's voorkomen, al zijn dat er, vergeleken met de Amerikaanse Tornado Alley, veel minder.  
  
−
===Soorten tornado's===
+
==Hoe ontstaat een tornado?==
−
*normale tornado's waterhozen,  
+
Een tornado ontstaat als koude en warme lucht elkaar ontmoeten. De koude lucht schuurt langs de warme lucht. De ijslucht wordt opgeladen en stijgt omhoog. Doordat de warme lucht is opgeladen is het nu een [[onweer]]swolk. Als de lucht rond geduwd wordt, ontstaat er een tornado. Op dat moment komt de tornado. Als ze heel snel draaien, komt er een klein stuk omlaag. Nu worden de tornado's even [[magneet|magnetisch]]; de [[Aarde (planeet)|aarde]] is een magneet en de tornado is een magneet, daarom trekken ze elkaar aan. Als de tornado de grond aanraakt, verwoest hij alles wat hem in de weg staat zoals houten [[huis|huizen]], [[auto]]'s en [[obom|bomen]].
−
*zandstormen,  
 
−
*texaanse wervelwind en als laatste
 
−
*el nino.
 
  
−
===Ontstaan===
+
==Soorten tornado's==
−
Een tornado ontstaat plotseling. Hij is soms klein en soms groot en duurt
+
[[Bestand:1957 Dallas multi-vortex 1 edited.JPG|miniatuur|Een multivortextornado. Je ziet meerdere slurven.]]
−
lang of kort. Maar hij is veel heftiger dan bijvoorbeeld een orkaan.  
+
Een tornado komt altijd uit een onweersbui. Als er geen onweersbui in de buurt is, noem je het een:
−
Want een tornado kan een snelheid krijgen van wel vijfhonderd kilometer per
+
[[Bestand:Lincoln_County_landspout3.jpg|thumb|300px|Windhoos|koppeling=Special:FilePath/Lincoln_County_landspout3.jpg]]
−
uur.  
+
[[File:Trombe.jpg|thumb|300px|Waterhoos]]
 +
[[Bestand:Cordell Oklahoma Tornado.jpg|miniatuur|Stofhoos]]
 +
* Stofhoos (Engels: landspout) als hij boven land is
 +
* Waterhoos (Engels: waterspout) als hij boven water is
  
−
Weermensen weten dat niet echt precies want nog geen een wind
+
Een '[[hoos]]' betekent: Sterk wervelende wind. Bij het ontstaan van een hoos ontstaat soms een slurf. Een hoos die tot aan het aardoppervlak reikt kan grote schade veroorzaken.
−
meer heeft een tornado overleeft. De tornado ziet eruit als een slurf, net
 
−
als de windhoos. De slurf van de tornado is alleen groter. Als deze slurf
 
−
van de grond raakt wordt alles wat hij tegen komt opgezogen en
 
−
verwoest. Mensen, koeien, auto's, en huizen.  
 
−
Een tornado maakt een enorm geluid.
 
  
−
Waterhozen zijn niet zo krachtig als tornado's maar als ze op het land
+
Zo'n wervelende wind kan op het water plaatsvinden, of in een woestijn. Je kan je wel voorstellen dat een hoos op de zee, een waterhoos genoemd wordt. Bekijk de plaatjes maar eens! Kan jij de verschillen zien aan de hoos? 
−
Zijn kunnen ze wel heel erge schade aanbrengen. Door de lage druk in
 
−
de trechter zuigt de waterhoos al het water op uit de zee. De waterhoos
 
−
is ongeveer zesenzestig meter breed, en je ziet ze meestal met z'n
 
−
tweetjes.
 
  
−
Texas heeft heel andere tornado's dan die in Amerika.
+
Een tornado kan zelfs meerdere slurven hebben! Dit wordt een 'multivortextornado' genoemd, aangezien er meerdere [[vortex|vortices]] (draaikolken) te zien zijn.
  
−
Op 11 Mei 1953 trof een tornado de stad Waco in het midden van Texas, net driehonderd
+
==Tornadokrachten==
−
kilometer uit de kust van Golf van Mexico, waarbij 114 mensen werden gedood. De ergste
+
Meteorologen schatten de kracht van een tornado door te kijken naar de veroorzaakte schade. Dit doen ze met de EF (Enhanced Fujita)-schaal. De EF-schaal is een verbeterde versie van de originele Fujita (F)-schaal, ontwikkeld door Tetsuya Theodore Fujita, een Japanse weerkundige.  
−
ramp gebeurde in 1925, toen een groep tornado's de staten Missouri, Ilinois en Indiana trof,
 
−
waarbij 689 mensen werden gedood.
 
  
 +
Als de tornado geen gebouwen raakt wanneer hij op zijn hoogtepunt is, kan het zijn dat hij een lagere beoordeling krijgt dan dat hij sterk was. Zo werd er bij een tornado in Grandfield, Oklahoma in 2024 door een weerradar puin gemeten tot wel 5,5 kilometer hoog! Dit gebeurt alleen bij de sterkste tornado's van EF4 en EF5, maar omdat de tornado alleen schade heeft veroorzaakt aan een paar elektriciteitsmasten werd het als EF1 beoordeeld.
  
 +
{| class="wikitable"
 +
|-
 +
!Kracht
 +
!Snelheden
 +
!Omschrijving
 +
!Voorbeeld 1
 +
!Voorbeeld 2
 +
|-
 +
|EF0
 +
|105-137 km/h
 +
|Lichte schade
 +
|[[Bestand:F0 tornado damage example.jpg|150px]]
 +
|[[Bestand:EF0 tornado damage example (1).jpg|150px]]
 +
|-
 +
|EF1
 +
|138-177 km/h
 +
|Matige schade
 +
|[[Bestand:F1 tornado damage example.jpg|150px]]
 +
|[[Bestand:EF1_tornado_damage_example.jpg|150px]]
 +
|-
 +
|EF2
 +
|178-217 km/h
 +
|Aanzienlijke schade
 +
|[[Bestand:F2 tornado damage example.jpg|150px]]
 +
|[[Bestand:EF2 tornado damage example (1).jpg|150px]]
 +
|-
 +
|EF3
 +
|218-266 km/h
 +
|Ernstige schade
 +
|[[Bestand:F3 tornado damage example.jpg|150px]]
 +
|[[Bestand:EF3_tornado_damage_example.jpg|150px]]
 +
|-
 +
|EF4
 +
|267-322 km/h
 +
|Zeer zware schade
 +
|[[Bestand:F4 tornado damage example.jpg|150px]]
 +
|[[Bestand:EF4_tornado_damage_example.jpg|150px]]
 +
|-
 +
|EF5
 +
|> 322 km/h
 +
| Catastrofaal
 +
|[[Bestand:F5 tornado damage example.jpg|150px]]
 +
|[[Bestand:EF5_tornado_damage_example.jpg|150px]]
 +
|}
 +
[[Bestand:Lockheed C-130K Hercules W2 (L-382), UK - Air Force AN0854146.jpg|miniatuur|Snoopy - XV208  (weervliegtuig)]]
 +
[[Bestand:Barometer (6824817752).jpg|miniatuur|Barometer]]
  
 +
== Stormjagers ==
 +
Er zijn mensen die, zoals de naam al zegt, ''jagen'' op tornado's. Niet echt jagen natuurlijk, maar deze mensen maken foto's of video's van buiten of binnen in de tornado. De [[stormjagers]] verdienen er geld mee door de clipjes op hun website te zetten. Deze mensen hebben speciale apparatuur voor het jagen op deze stormen. Zo werken ze samen met de mensen bij een weerstation. Deze mensen voorspellen het weer met speciale apparatuur en daar maken de storm jagers gebruik van om te bepalen waar een tornado kan komen.
  
−
EL NINO
+
Er zijn ook stormjagers die met speciale [[vliegtuigen]] proberen door een tornado heen te vliegen. Dit wordt alleen gedaan met een speciaal vliegtuig. Het vliegtuig heeft de naam: [[Snoopy- XV208]]. Dit doen ze om allemaal metingen te doen, zoals de kracht van de tornado. Dit kan je niet met alle vliegtuigen doen. Zo'n vliegtuig heeft een speciale 'neus'. Ze meten een speciaal wolkenpatroon. Een verkenningsvlucht kan wel 12 uur duren en hierbij vliegt het vliegtuig dan vaak meer dan één keer door de kern van de tornado.  
−
Deze griezelige tornado bevindt zich wanneer het warme water van de stille oceaan
 
−
westwaarts naar het bovenste deel van Zuid-Amerika stroomt, met als gevolg hogere
 
−
watertemperatuur en klimaatsverandering in verschillende delen.
 
−
Men denkt dat El Nino vast zit met verandering in luchtbewegingen boven de Stille
 
−
oceaan, die de normale richting van de passaatwinden doen keren. El Nino is spaans voor
 
−
het kind'; de naam verwijst naar het kind jezus omdat het effect van de tornado pas te
 
−
merken is rond kerstmis. Het verschijnt ongeveer elke drie tot zeven jaar en kan het klimaat
 
−
op aarde elke keer voor langer dan een jaar beinvloeden. EL Nino veroorzaakt meer regenval
 
−
en stormen in Noord en Zuid Amerika, zoals orkanen en tornado's, en aan de andere kant
 
−
enorme droogte in Australie en Indonesie.
 
  
−
[[Categorie:Natuurverschijnselen]]
+
Stormjagers gebruiken ook [[barometers]]. Deze meters gebruiken ze om verandering in luchtdruk op te sporen. De barometer werd in 1644 uitgevonden door Evangelista Torricelli, een Italiaanse natuurkundige. Een storm, zoals een tornado of orkaan worden opgebouwd in gebieden met een hele lage druk. Met zo'n barometer kan je dus een beetje het weer voorspellen en voorspellen of er een tornado komt.
 +
 
 +
== Toekomst ==
 +
Waarschijnlijk zullen we nooit in staat zijn om tornado's tegen te houden. Maar we kunnen nog veel meer leren over het leven met zware stormen en ook de gevolgen. Want na zo'n storm is vaak veel kwijt en verwoest. Kijk nog maar eens bij de schaal van Fujita.
 +
 
 +
Mensen in gebieden waar het vaak voorkomt hebben bijvoorbeeld al schuilkelders om in te schuilen als er een ramp komt. Of er zijn borden langs de weg met een route naar een veilige plek. Ook zijn er speciale radio- en tv kanalen waarbij je kan luisteren naar waar een tornado is en wat je het beste kan doen als je daar dicht bij in de buurt bent.
 +
 
 +
Veel mensen, zoals stormjagers, bestuderen tornado's die al geweest zijn om te kijken hoe ze konden ontstaan en wat er de volgende keer anders kon met mensen in veiligheid brengen bijvoorbeeld. Zo zijn we met zijn alle bezig om steeds slimmer te worden op dit gebied en steeds meer te weten om de volgende keer beter voorbereid te zijn. We hebben al barometers, vliegtuigen, weerbeelden en nog veel meer waarmee we tornado's op kunnen sporen en mensen kunnen waarschuwen.
 +
 
 +
== Zie ook ==
 +
* [[Natuurrampen]]
 +
 
 +
== Bronnen ==
 +
De bronnen die ik heb gebruikt zijn:
 +
* Meteolink (z.j.). ''Tornado.'' Opgehaald op 4 november 2017 van
 +
* Morris, N., Dijkhof, T. & Bull, P. (1999). ''Orkanen en tornado's.'' Harmelen: Corona Gidsen
 +
* Pelican Radio Group (z.j.). ''Meteorological Research Flight (MRF)''. Opgehaald op 6 november 2017 van 
 +
* Tenenbaum, D. J. (2014). ''Tornadoes strike again. How do they work.'' Opgehaald op 4 november 2017 van
 +
[[Categorie:Weerextremen]]

Huidige versie van 1 jul 2025 om 23:29

Een tornado.

Een tornado (ook wel windhoos, draaiwind of draaistorm) is een wervelwind. Een tornado lijkt op een draaikolk. Ze komen vooral voor in afwisselende weersomstandigheden. Tornado Alley is een plek midden in de Verenigde Staten, waar heel vaak tornado's voor komen. Een deel van Noordwest-Europa wordt gezien als de Europese Tornado Alley omdat er in vergelijking met de rest van Europa daar de meeste tornado's voorkomen, al zijn dat er, vergeleken met de Amerikaanse Tornado Alley, veel minder.

Hoe ontstaat een tornado?

Een tornado ontstaat als koude en warme lucht elkaar ontmoeten. De koude lucht schuurt langs de warme lucht. De ijslucht wordt opgeladen en stijgt omhoog. Doordat de warme lucht is opgeladen is het nu een onweerswolk. Als de lucht rond geduwd wordt, ontstaat er een tornado. Op dat moment komt de tornado. Als ze heel snel draaien, komt er een klein stuk omlaag. Nu worden de tornado's even magnetisch; de aarde is een magneet en de tornado is een magneet, daarom trekken ze elkaar aan. Als de tornado de grond aanraakt, verwoest hij alles wat hem in de weg staat zoals houten huizen, auto's en bomen.

Soorten tornado's

Een multivortextornado. Je ziet meerdere slurven.

Een tornado komt altijd uit een onweersbui. Als er geen onweersbui in de buurt is, noem je het een:

Bestand:Lincoln County landspout3.jpg
Windhoos
Waterhoos
Stofhoos
  • Stofhoos (Engels: landspout) als hij boven land is
  • Waterhoos (Engels: waterspout) als hij boven water is

Een 'hoos' betekent: Sterk wervelende wind. Bij het ontstaan van een hoos ontstaat soms een slurf. Een hoos die tot aan het aardoppervlak reikt kan grote schade veroorzaken.

Zo'n wervelende wind kan op het water plaatsvinden, of in een woestijn. Je kan je wel voorstellen dat een hoos op de zee, een waterhoos genoemd wordt. Bekijk de plaatjes maar eens! Kan jij de verschillen zien aan de hoos?

Een tornado kan zelfs meerdere slurven hebben! Dit wordt een 'multivortextornado' genoemd, aangezien er meerdere vortices (draaikolken) te zien zijn.

Tornadokrachten

Meteorologen schatten de kracht van een tornado door te kijken naar de veroorzaakte schade. Dit doen ze met de EF (Enhanced Fujita)-schaal. De EF-schaal is een verbeterde versie van de originele Fujita (F)-schaal, ontwikkeld door Tetsuya Theodore Fujita, een Japanse weerkundige.

Als de tornado geen gebouwen raakt wanneer hij op zijn hoogtepunt is, kan het zijn dat hij een lagere beoordeling krijgt dan dat hij sterk was. Zo werd er bij een tornado in Grandfield, Oklahoma in 2024 door een weerradar puin gemeten tot wel 5,5 kilometer hoog! Dit gebeurt alleen bij de sterkste tornado's van EF4 en EF5, maar omdat de tornado alleen schade heeft veroorzaakt aan een paar elektriciteitsmasten werd het als EF1 beoordeeld.

Kracht Snelheden Omschrijving Voorbeeld 1 Voorbeeld 2
EF0 105-137 km/h Lichte schade F0 tornado damage example.jpg EF0 tornado damage example (1).jpg
EF1 138-177 km/h Matige schade F1 tornado damage example.jpg EF1 tornado damage example.jpg
EF2 178-217 km/h Aanzienlijke schade F2 tornado damage example.jpg EF2 tornado damage example (1).jpg
EF3 218-266 km/h Ernstige schade F3 tornado damage example.jpg EF3 tornado damage example.jpg
EF4 267-322 km/h Zeer zware schade F4 tornado damage example.jpg EF4 tornado damage example.jpg
EF5 > 322 km/h Catastrofaal F5 tornado damage example.jpg EF5 tornado damage example.jpg
Snoopy - XV208  (weervliegtuig)
Barometer

Stormjagers

Er zijn mensen die, zoals de naam al zegt, jagen op tornado's. Niet echt jagen natuurlijk, maar deze mensen maken foto's of video's van buiten of binnen in de tornado. De stormjagers verdienen er geld mee door de clipjes op hun website te zetten. Deze mensen hebben speciale apparatuur voor het jagen op deze stormen. Zo werken ze samen met de mensen bij een weerstation. Deze mensen voorspellen het weer met speciale apparatuur en daar maken de storm jagers gebruik van om te bepalen waar een tornado kan komen.

Er zijn ook stormjagers die met speciale vliegtuigen proberen door een tornado heen te vliegen. Dit wordt alleen gedaan met een speciaal vliegtuig. Het vliegtuig heeft de naam: Snoopy- XV208. Dit doen ze om allemaal metingen te doen, zoals de kracht van de tornado. Dit kan je niet met alle vliegtuigen doen. Zo'n vliegtuig heeft een speciale 'neus'. Ze meten een speciaal wolkenpatroon. Een verkenningsvlucht kan wel 12 uur duren en hierbij vliegt het vliegtuig dan vaak meer dan één keer door de kern van de tornado.

Stormjagers gebruiken ook barometers. Deze meters gebruiken ze om verandering in luchtdruk op te sporen. De barometer werd in 1644 uitgevonden door Evangelista Torricelli, een Italiaanse natuurkundige. Een storm, zoals een tornado of orkaan worden opgebouwd in gebieden met een hele lage druk. Met zo'n barometer kan je dus een beetje het weer voorspellen en voorspellen of er een tornado komt.

Toekomst

Waarschijnlijk zullen we nooit in staat zijn om tornado's tegen te houden. Maar we kunnen nog veel meer leren over het leven met zware stormen en ook de gevolgen. Want na zo'n storm is vaak veel kwijt en verwoest. Kijk nog maar eens bij de schaal van Fujita.

Mensen in gebieden waar het vaak voorkomt hebben bijvoorbeeld al schuilkelders om in te schuilen als er een ramp komt. Of er zijn borden langs de weg met een route naar een veilige plek. Ook zijn er speciale radio- en tv kanalen waarbij je kan luisteren naar waar een tornado is en wat je het beste kan doen als je daar dicht bij in de buurt bent.

Veel mensen, zoals stormjagers, bestuderen tornado's die al geweest zijn om te kijken hoe ze konden ontstaan en wat er de volgende keer anders kon met mensen in veiligheid brengen bijvoorbeeld. Zo zijn we met zijn alle bezig om steeds slimmer te worden op dit gebied en steeds meer te weten om de volgende keer beter voorbereid te zijn. We hebben al barometers, vliegtuigen, weerbeelden en nog veel meer waarmee we tornado's op kunnen sporen en mensen kunnen waarschuwen.

Zie ook

Bronnen

De bronnen die ik heb gebruikt zijn:

  • Meteolink (z.j.). Tornado. Opgehaald op 4 november 2017 van
  • Morris, N., Dijkhof, T. & Bull, P. (1999). Orkanen en tornado's. Harmelen: Corona Gidsen
  • Pelican Radio Group (z.j.). Meteorological Research Flight (MRF). Opgehaald op 6 november 2017 van
  • Tenenbaum, D. J. (2014). Tornadoes strike again. How do they work. Opgehaald op 4 november 2017 van
Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Tornado&oldid=951239"