Internationale datumgrens

De internationale datumgrens inclusief tijdzones

De internationale datumgrens is een denkbeeldige lijn die van de noordpool tot aan de zuidpool loopt. Het is een soort van scheidingslijn tussen twee data. Ten westen van de lijn is het altijd een dag later dan in het oosten.

Ontstaan

Heel erg lang is er geen internationale datumgrens geweest. Sterker nog, de lijn bestaat nog geen 150 jaar! De reden is heel simpel; er is lang geen behoefte aan geweest. Een lange tijd reisden weinig mensen de wereld helemaal rond en communicatie tussen gebieden duurde zo lang dat het eigenlijk niet gemerkt werd. Het was de Portugees Ferdinand Magellaan die voor het eerst iets opviel. Magellaan zeilde voor het eerst de wereld rond in dienst van de Spaanse koning. Hij zeilde in westelijke richting de wereld rond en bij zijn terugkeer in Spanje bleek hij een dag later aangekomen te zijn dan zijn logboek. Men kwam erachter dat als men de wereld rond voer in westelijk richting men een dag later aankwam op de bestemming en een dag vroeger als men in oostelijke richting voer.

Om dit op te lossen koos men er voor om een lijn aan te wijzen als overgang tussen twee data. Hierdoor kon de hele wereld een datum hebben. Een echte lijn zoals we die nu kennen was er nog niet, maar deze lag wel op de Grote Oceaan. Pas in 1884, toen de nulmeridiaan werd vastgesteld, koos men een echte lijn. Dit werd de 180°-lijn, aangezien deze grotendeels over water liep. Inmiddels zijn er een aantal wijzigingen geweest om te zorgen dat in elk land het dezelfde datum is. De lijn liep soms namelijk ook en dwars door (ei)landen heen. Dit werkte vrij onhandig en daarom paste men het aan. Hierdoor loopt de lijn nu niet meer helemaal recht.

Werking

De internationale datumgrens werkt zo; ten westen van de lijn is het altijd een dag eerder dan ten oosten van de lijn. Stel: het is 22 november aan de oostelijke zijde, dan is het 21 november aan de westelijke zijde. Gedurende 24 uur wordt het langzaam 22 november in de rest van de wereld tot dat het de internationale datumgrens bereikt. Vanaf dan wordt het in het oosten 23 november, waarna de cirkel weer rond is. Een nieuwe dag begint dus eigenlijk altijd in het oosten. Hierdoor wordt Japan al eeuwenlang het land van de rijzende zon genoemd, aangezien dagen hier beginnen en de zon dus in feite hier "als eerste" opkomt.

Met oud en nieuw is de internationale datumgrens het meest zichtbaar. Hierdoor kan het in Nederland nog 2017 zijn, terwijl het in Nieuw-Zeeland al 2018 is. Dan gebeurt hetzelfde als hierboven. In 1999 was het nog bijzonderder. Toen leefde het ene deel van de wereld in een ander millennium dan het andere deel.

Boek

Deze datumgrens speelt net als de tijdzones ook een belangrijke rol in het boek De reis om de wereld in tachtig dagen van Jules Verne.