Spaanse Armada: verschil tussen versies
k |
|||
| (13 tussenliggende versies door 9 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| − | + | {{verbeteren}} | |
| + | {{opmaak}} | ||
| + | '''Spaanse''' '''Armada''': armada is Spaans voor 'bewapende [[vloot]]. | ||
| + | Spanje was in [[oorlog]] met [[Engeland]]. De Spaanse koning [[Filips II van Spanje|Filips II]] wilde met deze oorlogsvloot Engeland binnenvallen (een '[[invasie]]' plegen) in het voorjaar van 1588. Ook de [[Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden]], voorloper van het latere Nederland, speelde een rol. | ||
| − | + | == Waarom? == | |
| + | Filips II aarzelde eerst sterk of hij de hele onderneming wel zou doorzetten. Een groot probleem was dat de protestantse koningin Elizabeth van Engeland de katholieke Maria Stuart, ex-koningin van Schotland, gevangen hield. | ||
| + | Vaak is het zo voorgesteld dat anti-protestantse overwegingen een doorslaggevend motief zouden hebben gevormd bij de plannen voor de invasie. Op 18 februari 1587 werd Maria Stuart echter onthoofd. Bij een geslaagde [[invasie]], dacht Filips, zou hij zelf koning van Engeland worden. Hij kon dat de schijn geven van een bestraffing van het onrecht de 'katholieke martelares' aangedaan, | ||
| − | + | ==De voorbereidingen== | |
| + | Gedurende 1586 en begin 1587 werden er langzaam voorbereidingen getroffen voor de expeditie. Filips II verzamelde daarvoor een enorme vloot van 137 schepen, bemand met 30.000 man waarvan 20.000 [[Soldaat|soldaten]]. Het kostte veel moeite om voldoende vrachtschepen bijeen te brengen zonder de Spaanse handel te bemoeilijken. De Spanjaarden huurden daarom veel buitenlandse vaartuigen. | ||
| + | Nadat hij in de zomer van 1587 van een ernstige longontsteking hersteld was, begon Filips meer haast te zetten achter het plan. | ||
| + | Op 26 april 1588 ging de Armada van Spanje inschepen. De vloot was zo groot dat het twee volle dagen duurde voordat alle schepen uitgevaren waren. Op 11 mei vertrokken ze naar Engeland, vanuit [[Lissabon]], de hoofdstad van [[Portugal]]. Dat hoorde in die tijd bij Spanje. Ze bleven heel lang stilliggen en ze voeren moeizaam. Daardoor kwamen ze pas op 28 mei op volle zee. | ||
| + | ==Scheepstypen, bewapening, bemanning== | ||
| + | De Armada bestond uiteindelijk uit 137 schepen, waarvan 129 bewapend en 28 daarvan hadden speciale oorlogsbodems: twintig [[Galjoen (zeilschip)|galjoenen]] of oudere [[Kraak (zeilschip)|kraken]], vier [[Galei|galeien]] en vier [[Galjas|galjassen]]. Daarnaast waren er 34 lichte [[Pinas|pinassen]]. Het slechtst bewapend waren de 28 pure [[Vrachtschip|vrachtschepen]]. De bewapening bestond uit 2830 [[Kanon|kanonnen]] en tweeduizend ton [[buskruit]]. | ||
| + | Dat alles werd bemand door 8450 zeelui en 2088 [[Galeislaaf|galeislaven]], versterkt door 19 295 soldaten — en daarvan bestond weer de helft uit ongetrainde [[Rekruut|rekruten]], meestal werkloze landarbeiders, bedelaars en misdadigers die men in de weken tevoren [[Ronselen|geronseld]] had. Zo'n drieduizend edelen, geestelijken en ambtenaren waren ook aan boord, vergezeld van hun dienaren. Dit bracht het totaal aan opvarenden op ruim 35 000 man. | ||
| + | == Krachtsverhoudingen == | ||
| + | In het midden van de 16e eeuw had zich een grote verandering in de scheepstechniek en -tactiek voorgedaan. Een nieuw scheepstype, het galjoen, met een rechte voorkant boven een verlaagde boeg, maakte het mogelijk een grote vuurkracht in de vaarrichting van het schip te concentreren. Door het schip lager en langer te maken, met drie of vier masten, werd het sneller en toch wendbaarder. Een trager vijandelijk schip van het oudere kraak-type kon zo niet verhinderen dat een galjoen de hele tijd op korte afstand zijn zwakste punt onder vuur nam. Een galjoen was nóg gevaarlijker als het was uitgerust met een nieuw type kanon. | ||
| − | + | [[Categorie:Tachtigjarige Oorlog]] | |
| − | |||
| − | [[Categorie: | ||
Versie van 14 okt 2025 22:01
|
Dit artikel moet nog een beetje verbeterd worden. Wil jij WikiKids helpen? Het zou fijn zijn als je het verbetert. |
Spaanse Armada: armada is Spaans voor 'bewapende vloot.
Spanje was in oorlog met Engeland. De Spaanse koning Filips II wilde met deze oorlogsvloot Engeland binnenvallen (een 'invasie' plegen) in het voorjaar van 1588. Ook de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, voorloper van het latere Nederland, speelde een rol.
Waarom?
Filips II aarzelde eerst sterk of hij de hele onderneming wel zou doorzetten. Een groot probleem was dat de protestantse koningin Elizabeth van Engeland de katholieke Maria Stuart, ex-koningin van Schotland, gevangen hield.
Vaak is het zo voorgesteld dat anti-protestantse overwegingen een doorslaggevend motief zouden hebben gevormd bij de plannen voor de invasie. Op 18 februari 1587 werd Maria Stuart echter onthoofd. Bij een geslaagde invasie, dacht Filips, zou hij zelf koning van Engeland worden. Hij kon dat de schijn geven van een bestraffing van het onrecht de 'katholieke martelares' aangedaan,
De voorbereidingen
Gedurende 1586 en begin 1587 werden er langzaam voorbereidingen getroffen voor de expeditie. Filips II verzamelde daarvoor een enorme vloot van 137 schepen, bemand met 30.000 man waarvan 20.000 soldaten. Het kostte veel moeite om voldoende vrachtschepen bijeen te brengen zonder de Spaanse handel te bemoeilijken. De Spanjaarden huurden daarom veel buitenlandse vaartuigen.
Nadat hij in de zomer van 1587 van een ernstige longontsteking hersteld was, begon Filips meer haast te zetten achter het plan.
Op 26 april 1588 ging de Armada van Spanje inschepen. De vloot was zo groot dat het twee volle dagen duurde voordat alle schepen uitgevaren waren. Op 11 mei vertrokken ze naar Engeland, vanuit Lissabon, de hoofdstad van Portugal. Dat hoorde in die tijd bij Spanje. Ze bleven heel lang stilliggen en ze voeren moeizaam. Daardoor kwamen ze pas op 28 mei op volle zee.
Scheepstypen, bewapening, bemanning
De Armada bestond uiteindelijk uit 137 schepen, waarvan 129 bewapend en 28 daarvan hadden speciale oorlogsbodems: twintig galjoenen of oudere kraken, vier galeien en vier galjassen. Daarnaast waren er 34 lichte pinassen. Het slechtst bewapend waren de 28 pure vrachtschepen. De bewapening bestond uit 2830 kanonnen en tweeduizend ton buskruit.
Dat alles werd bemand door 8450 zeelui en 2088 galeislaven, versterkt door 19 295 soldaten — en daarvan bestond weer de helft uit ongetrainde rekruten, meestal werkloze landarbeiders, bedelaars en misdadigers die men in de weken tevoren geronseld had. Zo'n drieduizend edelen, geestelijken en ambtenaren waren ook aan boord, vergezeld van hun dienaren. Dit bracht het totaal aan opvarenden op ruim 35 000 man.
Krachtsverhoudingen
In het midden van de 16e eeuw had zich een grote verandering in de scheepstechniek en -tactiek voorgedaan. Een nieuw scheepstype, het galjoen, met een rechte voorkant boven een verlaagde boeg, maakte het mogelijk een grote vuurkracht in de vaarrichting van het schip te concentreren. Door het schip lager en langer te maken, met drie of vier masten, werd het sneller en toch wendbaarder. Een trager vijandelijk schip van het oudere kraak-type kon zo niet verhinderen dat een galjoen de hele tijd op korte afstand zijn zwakste punt onder vuur nam. Een galjoen was nóg gevaarlijker als het was uitgerust met een nieuw type kanon.