Franse Tijd in België

De Franse periode in de geschiedenis van het huidige België gaat over het tijdvak 1794-1815. Eerder al was er de Franse bezetting van 1792-1793 geweest, gevolgd door wat men de Tweede Oostenrijkse Restauratie noemt (dat Oostenrijk weer de macht had). Op 1 oktober 1795 werden de Oostenrijkse Nederlanden en het prinsbisdom Luik bij Frankrijk gevoegd en kwam het ancien régime ten einde.

Franse Revolutionaire Oorlogen

Franse invasie 1794-1795 in de Nederlanden en het Rijnland

In 1789 brak de Franse Revolutie uit en in 1792 verklaarde het nieuwe staatsbestuur van Frankrijk de oorlog aan het Heilige Roomse Rijk. De Franse troepen waren in november 1792 tijdens de Slag bij Jemappes een eerste maal de Zuidelijke Nederlanden binnengevallen. Het was een leger van 40.000 man sterk, waaronder 2500 vluchtelingen uit de Oostenrijkse Nederlanden en het prinsbisdom Luik. De Roomse keizer Frans II vormde een samenwerkingsverband of coalitie, de oorlog kreeg daarom later de naam Eerste Coalitieoorlog.

Tijdens de Tweede Slag bij Neerwinden werd de coalitie al na vier maanden verdreven. Frans II had op 24 april 1794 in Brussel nog een Blijde Inkomst gevierd. Later zou blijken dat het de laatste zou zijn. Bij een tweede invasie behaalden de Franse troepen in juni 1794 met de Slag bij Fleurus een overwinning op de Oostenrijkse en Zuid-Nederlandse troepen. Pichegru veroverde het graafschap Vlaanderen en het hertogdom Brabant, Jourdan veroverde Luik en de linkeroever van de Rijn.

Het in bezit nemen en plunderen van het nationaal goed van de Belgische provincies door een anti-kerkelijke republiek zorgde voor het aanvuren van het patriottisme, dat daarvoor in 1790 ook al was opgevlamd tijdens de korte periode van de Verenigde Nederlandse Staten. Het militaire bestuur was bijzonder hard: 283.000 soldaten namen voedsel in beslag dat moest worden opgebracht door een bevolking van ongeveer drie miljoen mensen. Dit leidde tot tekorten en hongersnood bij de bevolking. Op zijn beurt leidde dat tot rebellie, criminaliteit en gewelddadigheid. Het Zoniënwoud werd onveilig gemaakt door duizenden mensen die dakloos waren geworden. Aan het militair bestuur kwam een einde toen de Verenigde Departementen op 1 oktober 1795 werden toegevoegd aan de Franse Republiek.