Katrol: verschil tussen versies
(Katrol afgerond) |
k (Categorie:Technologie verwijderd met HotCat) |
||
| (4 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
[[Bestand:PulleyShip.JPG|miniatuur|Katrollen of schijven in een blok op een zeilschip]] | [[Bestand:PulleyShip.JPG|miniatuur|Katrollen of schijven in een blok op een zeilschip]] | ||
| − | Een '''katrol, schijf of poelie''' is een wiel op een as of de as zelf, dat is ontworpen voor beweging en verandering van richting van een strakke kabel of riem. Ook wordt het gebruikt als overdracht van kracht tussen de as en kabel of riem, te ondersteunen. Een of meerdere katrollen (schijven) kunnen zich in een blok bevinden. | + | Een '''katrol, schijf of poelie''' is een wiel op een as of de as zelf, dat is ontworpen voor beweging en verandering van richting van een strakke kabel of riem. Het is een [[hulpmiddel]] en wordt ook wel als [[gereedschap]] gebruikt. Ook wordt het gebruikt als overdracht van kracht tussen de as en kabel of riem, te ondersteunen. Een of meerdere katrollen (schijven) kunnen zich in een blok bevinden. |
Vaak worden katrollen gebruikt om iets op te hijsen, zoals zeilen op een zeilboot of zeilschip. | Vaak worden katrollen gebruikt om iets op te hijsen, zoals zeilen op een zeilboot of zeilschip. | ||
| Regel 6: | Regel 6: | ||
Een katrol of schijf kan een groef of groeven hebben rond zijn omtrek om de kabel of riem te geleiden. Dat wat over het katrolsysteem loopt kan een touw, kabel, riem of ketting zijn. | Een katrol of schijf kan een groef of groeven hebben rond zijn omtrek om de kabel of riem te geleiden. Dat wat over het katrolsysteem loopt kan een touw, kabel, riem of ketting zijn. | ||
[[Bestand:Compound pulley.svg|miniatuur|Takel met twee windingen geeft vier keer zoveel trekkracht (in [[Newton]], N)]] | [[Bestand:Compound pulley.svg|miniatuur|Takel met twee windingen geeft vier keer zoveel trekkracht (in [[Newton]], N)]] | ||
| − | Het vroegste bewijs van katrollen dateert uit het [[Oude Egypte|oude Egypte]]. In Romeins Egypte identificeerde de ''Held van Alexandrië'' (ca. 10-70 CE) de katrol als een van de zes eenvoudige machines die werden gebruikt om gewichten op te tillen. Katrollen worden samengesteld als een blok om een takel te vormen | + | Het vroegste bewijs van katrollen dateert uit het [[Oude Egypte|oude Egypte]]. In Romeins Egypte identificeerde de ''Held van Alexandrië'' (ca. 10-70 CE) de katrol als een van de zes eenvoudige machines die werden gebruikt om gewichten op te tillen. Katrollen worden samengesteld als een blok om een katrol-takel te vormen, waardoor je een mechanisch voordeel hebt bij het uitoefenen van grote krachten. Je kan veel meer gewicht heisen. |
| − | |||
| − | |||
== Galerij == | == Galerij == | ||
| Regel 20: | Regel 18: | ||
Bestand:Pentaspastos scheme.svg|Grieks-Romeinse Tripastos met takelblok | Bestand:Pentaspastos scheme.svg|Grieks-Romeinse Tripastos met takelblok | ||
</gallery> | </gallery> | ||
| − | [[Categorie: | + | |
| + | == Zie ook == | ||
| + | * [[Hijskraan]] | ||
| + | [[Categorie:Gereedschap]] | ||
| + | [[Categorie:Beweging- en overbrengingsprincipes]] | ||
Huidige versie van 21 aug 2023 om 14:26
Een katrol, schijf of poelie is een wiel op een as of de as zelf, dat is ontworpen voor beweging en verandering van richting van een strakke kabel of riem. Het is een hulpmiddel en wordt ook wel als gereedschap gebruikt. Ook wordt het gebruikt als overdracht van kracht tussen de as en kabel of riem, te ondersteunen. Een of meerdere katrollen (schijven) kunnen zich in een blok bevinden.
Vaak worden katrollen gebruikt om iets op te hijsen, zoals zeilen op een zeilboot of zeilschip.
Een katrol of schijf kan een groef of groeven hebben rond zijn omtrek om de kabel of riem te geleiden. Dat wat over het katrolsysteem loopt kan een touw, kabel, riem of ketting zijn.
Het vroegste bewijs van katrollen dateert uit het oude Egypte. In Romeins Egypte identificeerde de Held van Alexandrië (ca. 10-70 CE) de katrol als een van de zes eenvoudige machines die werden gebruikt om gewichten op te tillen. Katrollen worden samengesteld als een blok om een katrol-takel te vormen, waardoor je een mechanisch voordeel hebt bij het uitoefenen van grote krachten. Je kan veel meer gewicht heisen.
Galerij
Platte riem of band op een riemschijf
V-snaar over poelies in een auto (voor aabdrijving van dynamo en waterpomp)
Kegelpoelie, voor meerdere snelheden
Een tandwiel voor een ketting is ook een soort katrol
Schijf met diepe groef voor het geleiden van de kabel
Blok met enkele schijf op om zeil strak te trekken
Grieks-Romeinse Tripastos met takelblok
