Hyena's: verschil tussen versies

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(Veel informatie: Hyena.)
k
 
(17 tussenliggende versies door 11 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
De gevlekte hyena is de grootste en de meest agressieve en luidruchtige hyenasoort. Met zijn verwanten, de aardwolf (Proteles cristatus), de gestreepte hyena (Hyaena hyaena) en de bruine hyena (Parahyaena brunnea), deelt hij de karakteristieke uiterlijke hyenakenmerken. De hyena is Afrika's meest voorkomende vleeseter.
+
{{Infobox dier
 +
|Naam                  = Hyena's
 +
|Wetenschappelijke naam = Hyaenidae
 +
|Afbeelding            = [[File:Hyaenidae_Diversity.jpg|250px]]
 +
|IUCN-status            = (zie onder)
 +
|Leefgebied            = [[Afrika]], [[Azië]]
 +
|Leefomgeving          = [[Savanne]]
 +
|Behoort tot de         = [[Katachtigen]] (Feliformia), [[Roofdieren]]
 +
|AfbeeldingLeefgebied  =
 +
}}
  
Fysieke kenmerken
+
Bij de meeste '''hyena''''s is de vacht kort en bruin. Oudere dieren zijn lichter gekleurd dan jongere.De gevlekte hyena is de grootste en meest bekendste hyena soort. Deze komt in een groot gedeelte van [[Afrika]] voor.
  
De typische kenmerken zijn de borstelige rechtop staande manen, korte brede kaken, een sterk aflopende gekromde rug en stevige schouders. Een gevlekte vacht biedt hem enige camouflage tussen de lage begroeiing op de savanne.
+
Hyena's leven meestal in grote groepen. Dit is afhankelijk van de beschikbare hoeveelheid voedsel. Hyena's vangen hun eigen prooi en dat doen ze vaak 's nachts, Ze eten vaak [[zebra]]'s of verschillende [[antilopen]].
  
Habitat
+
Ook al lijkt een hyena op een wilde hond, toch is hij dat niet. Hyena's vormen hun eigen biologische soort, maar zijn nog het meeste verwant aan de [[katachtigen]].
  
De gevlekte hyena leeft in veel gebieden zoals de savanne, grasland, struikgewas, de semi woestijn, bosranden and heuvelachtige gebieden. Gevlekte hyena's zijn territoriaal en markeren de grenzen van hun leefgebied met een speciale vloeistof uit klieren die naast hun anus liggen. Ze patrouilleren regelmatig en indringers worden fel verjaagd. Het territorium van gevlekte hyena's kan enkele duizenden vierkante kilometers bestrijken. Het centrum van hun territorium wordt gevormd door holen waarin de hyena's zich overdag meestal schuilhouden.  
+
== Mythes ==
 +
Hyena's spelen een prominente rol in de folklore en mythologie van menselijke culturen die naast hen leven. Hyena's worden algemeen gezien als angstaanjagend en minachtend. In sommige culturen wordt aangenomen dat hyena's de geest van mensen beïnvloeden, graven beroven en vee en kinderen stelen. Andere culturen associëren ze met hekserij en gebruiken hun lichaamsdelen in de traditionele geneeskunde.
  
Het gedrag
+
== Soorten ==
 +
De Hyenafamilie ''(Hyaenidae)'' bestaat uit verschillende soorten, waaronder de [[gevlekte hyena]], de [[bruine hyena]], de [[gestreepte hyena]] en de [[aardwolf]] die hoort tot de subfamilie Protelinae.
  
Gevlekte hyena's leven in groepen die 'clans' worden genoemd. Op de savanne, waar het voedselaanbod groot is, zullen de clans groter zijn (wel tot tachtig dieren) dan in de woestijn (hooguit tien dieren). In een clan leven zowel mannetjes, wijfjes als jongen en er geldt een strikte rangorde, waarbij de vrouwtjes dominant zijn. Hyena's begroeten elkaar door elkaars geslachtsdelen te likken. De hoogst in rang staande dieren worden het eerst begroet.
+
== Kenmerken ==
De schreeuwende, jankende en 'lachende' geluiden van de gevlekte hyena, die vooral 's nachts kunnen worden gehoord zijn karakteristiek. De geluiden dienen onder meer om soortgenoten te waarschuwen voor gevaar, het attenderen op een prooi en het tonen van onderworpenheid aan hogergeplaatste soortgenoten.
+
Hyena's hebben relatief korte torso's (lijven) en zijn vrij massief en wolfachtig van bouw, maar hebben een lagere achterhand (bij de staart), een hoge schoft (schouderhoogte) en hun rug helt merkbaar naar beneden in de richting van hun staart. De voorpoten zijn hoog, terwijl de achterpoten erg kort zijn en hun nek dik en kort. Hun schedels lijken oppervlakkig op die van grote hondachtigen, maar zijn veel groter en zwaarder, met kortere gezichtsdelen.
Gevlekte hyena's zijn ook vaardige jagers die in groepen grote prooien kunnen vellen, zoals buffels en antilopen. Ze putten het prooidier uit door het te achtervolgen en te omsingelen. Hyena's lijken op honden omdat ze lichamelijk zijn aangepast aan hun jachttechniek die overeen komt met die van hondachtigen maar ze hebben genetisch meer gemeen met civetkatten. Soms gaan gevlekte hyena's alleen op jacht waarbij ze kleine dieren buit maken zoals knaagdieren en vogels.  
 
  
Dieet
+
Net als hondachtigen hebben hyena's korte, stompe, niet-intrekbare klauwen. De meeste soorten hebben een rijke manen van lang haar die vanaf de schoft of vanaf het hoofd lopen.  Met uitzondering van de gevlekte hyena hebben hyena's een gestreepte vacht. Ze hebben grote oren. Hyena's hebben één paar ribben meer dan hondachtigen, en hun tong is ruw zoals die van katachtigen.
  
De gevlekte hyena is vooral een aaseter en heeft extreem sterke korte kaken met grote kiezen. Dat maakt hem in staat om botten en taaie huid te eten die andere vleeseters niet kunnen verorberen. Delen die ook de hyena niet kan verteren zoals haren en pezen worden in de vorm van braakballen uitgespuugd. Een hyena kan bij één maaltijd wel een derde van zijn lichaamsgewicht aan voedsel naar binnen werken. Maar de hyena is ook een goede jager. De hyena selecteert de makkelijkste prooi. Is deze makkelijke prooi voor handen laat de hyena resten van kadavers links liggen voor vers vlees van bijvoorbleed wildebeesten.
+
Hun gebit is vergelijkbaar met dat van de hondachtigen , maar is meer gespecialiseerd in het eten van grof voedsel en het breken van botten. De drukkracht in de kaak is dan ook enorm. De kracht van hun kaken is zodanig dat zowel gestreepte als gevlekte hyena's zijn geregistreerd om honden met een enkele beet in de nek te doden zonder de huid te breken.
  
Zorg voor jonge dieren
+
Net als de katachtigen hebben ze geurklieren. De afscheidingen worden voornamelijk gebruikt voor territoriale markering, Hyena's verzorgen zichzelf vaak als katachtigen
  
Hyena's krijgen meestal een nest met twee tot vier jongen, die, in tegenstelling tot andere jongen, met de ogen open worden geboren. Jonge hyena's worden op een leeftijd van ongeveer twee maanden overgebracht naar een gezamenlijk hol(den) waar ze door alle zogende vrouwtjes gevoed kunnen worden. Dit vergroot de levenskans van een jonge hyena behoorlijk omdat het voor melk niet langer alleen afhankelijk is van zijn moeder. In elke worp is één jong dominant. Dit jong bepaalt of de andere jongen bij de moeder mogen drinken. In tijden van voedselschaarste zal het jong niet aarzelen om de andere jongen dood te bijten.
+
Hyena's zijn voornamelijk nachtdieren, maar soms wagen ze zich in de vroege ochtenduren uit hun holen.
Jonge hyena's beginnen omstreeks de vijfde maand met het eten van vlees van een kill maar blijven melk drinken tot hun 12e of 18e maand. Voor vleeseters is dit laatste ongewoon maar waarschijnlijk noodzakelijk omdat de meeste kills ver van de den plaats vinden. In tegenstelling tot de wilde honden en de jakhalzen brengen ze geen vlees mee terug naar de den om het daar middels overgeven weer aan de jongen te voeren. Vanaf een jaar volgende de jongen de moeders tijdens de jacht. Tot dan blijven ze achter bij de den waar één volwassen hyena als oppasmoeder fungeert.
+
[[Categorie:Hyena]]
 
 
Roofdieren
 
 
 
De grootste vijand van de gevlekte hyena is de leeuw. Leeuwen stelen vaak prooien van hyena's en zullen niet aarzelen om hyena's te doden. Jonge hyena's zijn voor een leeuw een niet te versmaden prooi en ook is waargenomen dat leeuwen gevlekte hyena's zonder enkele reden van een bepaalde plaats verjoegen. Gevlekte hyena's zijn overigens zelf ook behendige en geduchte prooiendieven. Een etende leeuw (of ander roofdier) zal al snel omsingeld zijn door groepjes gevlekte hyena's die opgewonden jankend om hem heen cirkelen, klaar om een uitval te wagen. Eén enkele hyena is voor een leeuw geen partij maar als de hyena's in de meerderheid zijn zal een leeuw soms eieren voor zijn geld kiezen en er vandoor gaan.
 
 
 
Wist je dat?
 
 
 
 
 
◦Vrouwelijke hyena's hebben sterk vergrote uitwendige geslachtsdelen die doen denken aan een penis. Daarom werd vroeger geloofd dat hyena's tweeslachtig waren. Vrouwelijke hyena's zijn ook groter en feller dan mannetjes en zijn daarom in de hyenasamenleving dominant. De mannelijke eigenschappen van hyenavrouwtjes worden toegeschreven aan een grote hoeveelheid testosteron in hun systeem.
 
◦Omdat gevlekte hyena's vooral 's nachts jagen werd eerder verondersteld dat ze uitsluitend aas aten of prooien roofden van andere dieren. Dat maakte de hyena (onterecht) tot symbool van lafheid.
 
 
 
 
 
 
 
{{Beginnetje}}
 
 
 
[[Categorie:Zoogdieren]]
 

Huidige versie van 3 jun 2023 om 07:14

Hyena's
Hyaenidae

Hyaenidae Diversity.jpg

Leefgebied Afrika, Azië
Leefomgeving Savanne
Behoort tot de Katachtigen (Feliformia), Roofdieren
Portaal Portal.svg Biologie

Bij de meeste hyena's is de vacht kort en bruin. Oudere dieren zijn lichter gekleurd dan jongere.De gevlekte hyena is de grootste en meest bekendste hyena soort. Deze komt in een groot gedeelte van Afrika voor.

Hyena's leven meestal in grote groepen. Dit is afhankelijk van de beschikbare hoeveelheid voedsel. Hyena's vangen hun eigen prooi en dat doen ze vaak 's nachts, Ze eten vaak zebra's of verschillende antilopen.

Ook al lijkt een hyena op een wilde hond, toch is hij dat niet. Hyena's vormen hun eigen biologische soort, maar zijn nog het meeste verwant aan de katachtigen.

Mythes

Hyena's spelen een prominente rol in de folklore en mythologie van menselijke culturen die naast hen leven. Hyena's worden algemeen gezien als angstaanjagend en minachtend. In sommige culturen wordt aangenomen dat hyena's de geest van mensen beïnvloeden, graven beroven en vee en kinderen stelen. Andere culturen associëren ze met hekserij en gebruiken hun lichaamsdelen in de traditionele geneeskunde.

Soorten

De Hyenafamilie (Hyaenidae) bestaat uit verschillende soorten, waaronder de gevlekte hyena, de bruine hyena, de gestreepte hyena en de aardwolf die hoort tot de subfamilie Protelinae.

Kenmerken

Hyena's hebben relatief korte torso's (lijven) en zijn vrij massief en wolfachtig van bouw, maar hebben een lagere achterhand (bij de staart), een hoge schoft (schouderhoogte) en hun rug helt merkbaar naar beneden in de richting van hun staart. De voorpoten zijn hoog, terwijl de achterpoten erg kort zijn en hun nek dik en kort. Hun schedels lijken oppervlakkig op die van grote hondachtigen, maar zijn veel groter en zwaarder, met kortere gezichtsdelen.

Net als hondachtigen hebben hyena's korte, stompe, niet-intrekbare klauwen. De meeste soorten hebben een rijke manen van lang haar die vanaf de schoft of vanaf het hoofd lopen.  Met uitzondering van de gevlekte hyena hebben hyena's een gestreepte vacht. Ze hebben grote oren. Hyena's hebben één paar ribben meer dan hondachtigen, en hun tong is ruw zoals die van katachtigen.

Hun gebit is vergelijkbaar met dat van de hondachtigen , maar is meer gespecialiseerd in het eten van grof voedsel en het breken van botten. De drukkracht in de kaak is dan ook enorm. De kracht van hun kaken is zodanig dat zowel gestreepte als gevlekte hyena's zijn geregistreerd om honden met een enkele beet in de nek te doden zonder de huid te breken.

Net als de katachtigen hebben ze geurklieren. De afscheidingen worden voornamelijk gebruikt voor territoriale markering, Hyena's verzorgen zichzelf vaak als katachtigen

Hyena's zijn voornamelijk nachtdieren, maar soms wagen ze zich in de vroege ochtenduren uit hun holen.

Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Hyena%27s&oldid=791569"