Vaccinatieplicht
 |
De informatie in dit artikel kan dus al snel verouderd zijn! |
Een vaccinatieplicht is een plicht om een vaccin te nemen, anders gezegd de plicht tot inenting. Deze plicht bestaat in veel landen als een vorm van preventieve gezondheidszorg: het voorkomen van een grootschalige ziekte-uitbraak. Ook worden vaccinaties ingezet om ziekten uit te roeien, wat gebeurt als 95% van de bevolking zich laat inenten. In sommige gevallen betekent een vaccinatieplicht ook dat er gevolgen zijn voor mensen die zich niet aan de plicht houden.
In veel landen bestaat de verplichting voor reizigers om gevaccineerd te zijn tegen het coronavirus, de gele koorts, de DTP-ziekten (difterie, tetanus, polio & pertussis), hepatitis A & B, meningitis en rabiës.
Geschiedenis
In de 21e eeuw was de vaccinatieplicht vooral in het nieuws, omdat een aantal landen ervoor had gekozen om die in te voeren. Ook uit het verleden zijn er voorbeelden. Zo moesten in 1809 alle Nederlandse kinderen die naar school gingen zich laten inenten tegen het pokkenvirus. Soortgelijke verplichtingen bestonden destijds over heel Europa. In 1823 werd dit uitgebreid naar alle kinderen die naar school gingen, ongeacht nationaliteit. Tussen 1939 en 1975 was de Inentingswet van kracht. Deze wet bepaalde dat iedereen zich moest laten vaccineren, hoewel mensen een ontheffing van die plicht konden krijgen om religieuze of levensbeschouwlijke redenen. Tegenwoordig is vaccineren niet meer verplicht. Inenting verloopt via het Rijksvaccinatieprogramma. Tussen de 90 en 95% van de mensen laat zich vrijwillig inenten. Bij vaccinaties tegen het coronavirus ligt dit percentage lager.
Hoewel vaccinaties op dit moment niet verplicht zijn, kunnen verplichtingen in het leven worden geroepen op basis van bepalingen in wetten of verdragen die uitzonderingen toelaten op de vrijheid van beweging ter bescherming van de volksgezondheid. Ook volgt uit gerechtelijke uitspraken van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) dat het belang van vaccinatie boven bezwaren op basis van religie of levensbeschouwing staat. Toch adviseert het Nederlandse College voor de Rechten van de Mens de overheid wel om eerst kijken of er minder ingrijpende manieren zijn om de vaccinatiegraad boven de 95% (ondergrens van de Wereldgezondheidsorganisatie) te krijgen. Daarnaast moet een plicht aan strikte voorwaarden voldoen.
In Nederland is er geen sprake van een vaccinatieplicht, maar mensen moesten tussen eind 2021 en begin 2022 vanwege de coronacrisis in Nederland wel een coronatoegangsbewijs (in de volksmond een QR-code) hebben om de horeca, bioscopen, discotheken en andere evenementen binnen te komen.