Ontlezing
Ontlezing betekent dat mensen steeds minder boeken, tijdschriften en kranten gaan lezen. In plaats hiervan besteden zij (vaak) meer tijd voor de computer, televisie of spelcomputer. Als gevolg hiervan gaat de leesvaardigheid achteruit.
In veel landen komt ontlezing voor, zoals in Nederland en België.
Ontstaan
In de 19e en vroege 20e eeuw steeg het aantal mensen dat kon lezen en schrijven enorm. Als gevolg hiervan werden er ook steeds meer boeken, tijdschriften en kranten verkocht. Ook werden boeken steeds goedkoper en kregen steeds meer mensen toegang tot bibliotheken. Hierdoor hadden mensen steeds meer boeken tot hun beschikking.
Na de Tweede Wereldoorlog bleef het aantal gelezen boeken aanvankelijk gelijk, maar daalde aan het einde van de 20e eeuw. Hiervoor worden verschillende oorzaken gegeven, zoals:
- De schaarse vrije tijd, oftewel men heeft te weinig vrije tijd om te lezen. Men moet/wil bijvoorbeeld andere zaken doen, zoals het huishouden, afspreken met vrienden, sporten, etc.
- De opkomst van de televisie, sociale media en games. Deze opkomst valt samen met de ontlezing. Vaak worden deze media als de boosdoener (oorzaak) voor de ontlezing gezien, maar het probleem is complexer.
- Een verschuiving in een leesonderwijs. Op scholen was er vroeger meer tijd voor "vrij lezen", waarbij leerlingen zelf een boek mochten kiezen en dat konden lezen. Tegenwoordig richten scholen zich meer op leesstrategieën en begrijpend lezen.
- De overstap tussen jeugdliteratuur en volwassenenliteratuur is voor veel jongeren te groot. Hierdoor kunnen jongeren afhaken op het gebied van lezen.
Ontlezing heeft dus niet één maar meerdere oorzaken. Hierdoor is het ook een complex probleem.
Gevolgen
Als gevolg van de ontlezing neemt de leesvaardigheid van mensen af. Zeker voor leerlingen is dit een probleem, aangezien zij op school veel teksten moeten lezen. Ook is een goede leesvaardigheid belangrijk voor een opleiding of studie, aangezien je dan veel wetenschappelijke teksten moet lezen. Daarnaast kan een goede leesvaardigheid belangrijk zijn voor volwassenen, bijvoorbeeld voor het openen van een bankrekening of het aanvragen van een vergunning. Laaggeletterden (mensen die slecht kunnen lezen en schrijven) hebben meer moeite om een baan te vinden. Ook hebben zij meer moeite om in de maatschappij mee te komen.
Lezen zorgt ook voor een goed inlevingsvermogen. Door middel van boeken kunnen we ontdekken wat andere personen hebben meegemaakt of hoe zij zich voelen. Het lezen van een boek over pesten kan een lezer verplaatsen in de rol van iemand die gepest wordt. Hierdoor kan deze persoon begrijpen wat de gevolgen van pesten zijn. Ook voor volwassenen is dit belangrijk. Door middel van inlevingsvermogen kunnen zij discussies van meerdere kanten bekijken. Hierdoor kunnen zij een betere mening vormen.
Ontlezing zorgt er ook voor dat leerlingen een slechter schooladvies krijgen dan zij eigenlijk aankunnen. Ook kunnen zij slechter gaan presteren.
Bronnen
- Onbekend (maart 2023). "Ontlezing: Samenwerken om het tij te keren". Boekman. Gelezen op 2 april 2024.
- Onbekend (onbekend). "Ontlezing – wat is dat en wat is ertegen te doen?". Leestijd.nl. Gelezen op 2 april 2024.
- Van Dijk, Yra & Klaver Marie-José (18 mei 2022). "Hoe minder je leest, hoe minder je weet". De Groene Amsterdammer. Gelezen op 2 april 2024.