Pesten (gedrag)
 |
Iets naars meegemaakt?
Als je iets moeilijks hebt meegemaakt, vertel het aan iemand die je vertrouwt. Je kan ook altijd appen of bellen met de Kindertelefoon (Nederland) of Awel (België). Je staat er niet alleen voor. |
Pesten is het moedwillig op een vervelende manier omgaan met iemand. Bijvoorbeeld door uitschelden, slaan, niet mee laten doen of gewoon negeren (net doen of iemand niet bestaat), altijd gemeen doen tegen iemand, zodat die iemand zich ellendig gaat voelen. Het is een nare manier van met elkaar omgaan, en het is asociaal.
Woorden die ongeveer hetzelfde betekenen zijn treiteren en sarren. Klieren en zieken zijn meestal niet gericht op een persoon, maar meer een teken dat kinderen bijvoorbeeld niet de aandacht bij de les hebben.
Degene die pest heet de pester of pestkop. De pester wil bij pesten zorgen dat het slachtoffer verdrietig of boos of zelfs onzeker wordt, of heeft gewoon niet in de gaten wat pesten kan doen. Soms kan gepest worden voor iemand zo erg worden, dat diegene zijn hele leven daarvan last blijft houden of zelfs zelfmoord pleegt.
Een andere vorm van pesten is cyberpesten.
Verschil met plagen
Je kunt ook iemand of elkaar plagen, maar dat is niet gemeen bedoeld en je gaat daar niet de hele tijd mee door.
Hoe gaat pesten?
Je hebt twee verschillende hoofdvormen van pesten: fysiek (lichamelijk) en mentaal (geestelijk).
Fysiek houdt in dat je op een negatieve manier lichamelijk contact maakt, bijvoorbeeld door slaan of schoppen.
Mentaal betekent uitschelden, roddelen of op een andere manier vervelende dingen zeggen.
Beide vormen hebben hun eigen uitwerking op een ander.
Wat doet het met mensen als ze gepest worden?
Mensen die het slachtoffer worden van pesten kunnen er verdrietig, boos of zelfs onzeker van worden. Er zijn er zelfs die er zo onzeker door zijn, dat ze er niet over durven te praten. Soms kan pesten voor iemand zo erg worden dat diegene zelfmoord pleegt.
Hoe kun je begrijpen wat het met iemand kan doen?
Verkreukelde papier
Dat gaat misschien beter met het volgende verhaal.
Er was eens een leraar die tegen zijn leerlingen opeens in de les zei:
"Leerlingen pak allemaal een stuk papier, maak er een prop van en ga er op staan tot die helemaal verkreukeld is". De leerlingen deden dat.
Toen zei de leraar: "Probeer hem nu maar eens weer net zo glad te krijgen als je hem hebt gepakt. Steek je hand op als het is gelukt."
De leerlingen kregen het niet voor elkaar om het papiertje zo glad mogelijk te krijgen.
Dit is wat pesten met iemand kan doen: alles wat je tegen iemand doet kan schade aanbrengen die nooit helemaal weg zal gaan.
Gepeste mensen kun je dus geestelijk vergelijken met een verkreukeld papier. Verkreukeld papier kan makkelijker gaan scheuren, en kapot gaan.
Mensen die gepest zijn in verleden zullen nooit meer het zelfde zijn dan voor dat ze gepest zijn.
Wie doet wat?
Men zegt wel eens dat er drie 'rollen' zijn in het pesten:
- vanzelfsprekend het gepeste kind en de pester zelf, maar ook:
- 'meelopers' en
- 'omstanders'.
Meelopers lopen vaak met de pester mee en moedigen hem of haar aan om nog stapje verder te gaan of ze helpen hem zelfs bij het pesten. Meestal zijn meelopers kinderen die zichzelf geen houding kunnen aanmeten, maar toch niet alleen willen zijn. Ze willen bij een bepaalde groep, in dit geval het groepje van de pester horen.
Omstanders zijn kinderen die het pesten zien. Meestal hebben zij wel medelijden met het gepeste kind, maar ze durven er niks van te zeggen. Per slot van rekening willen zij zelf niet het nieuwe 'slachtoffer' worden, en laten ze de pester daarom maar zijn gang gaan.
Verder kan er groepsdruk zijn. Dat is een bepaalde druk die leden van een groep vanuit die groep voelen, om toch vooral niet af te wijken, maar mee te doen.
Waarom pesten pesters en waarom worden kinderen gepest?
Meestal zijn deze kinderen naar het idee van de pester simpelweg anders dan andere. Bijvoorbeeld:
- ze hebben een andere huidskleur,
- zijn slimmer dan de anderen of
- zien er bijvoorbeeld anders uit dan 'gewone' kinderen.
- Je wordt het meest gepest als je er niet echt bij hoort, bijvoorbeeld doordat je een bril hebt en de anderen niet.
Maar pesters doen ook wat ze doen, omdat ze dat gewoon leuk vinden; ze willen graag dat het slachtoffer moet huilen of verdrietig wordt (dat heet sadisme).
Meestal is de pester zelf onzeker en wil daardoor de aandacht trekken zodat hij/zij zelf niet meer wordt gepest, of doet het om zichzelf te laten gelden. Maar daarvan is het gepeste kind dan het slachtoffer. Best oneerlijk dus.
Wat kun je zelf doen als je gepest wordt?
- Je kunt er het beste met iemand die je vertrouwt over gaan praten, al helemaal zeker als het steeds maar doorgaat.
- Heel beslist met nadruk zeggen: "ZO! En NU is het afgelopen!", je omdraaien en als dat kan meteen weggaan. Dat, terwijl je een besliste houding aanneemt.
- Door de pester 'een spiegel voor te houden' kan diegene daar misschien van leren. Bijvoorbeeld zeggen: 'Hoe zou jij het vinden als ze dat met jou deden?'
- Verder kun je het zo veel mogelijk proberen te negeren: je er niets van aantrekken. Bedenken dat het niet aan jou ligt. Jij mag er gewoon zijn, net als ieder ander!
Hulp bij pesten
Er zijn verschillende initiatieven bedacht om pesten te stoppen, maar ook om gepeste kinderen te helpen en advies te geven.
De bekendste hiervan in Nederland is De Kindertelefoon. Sinds 1992 kunnen kinderen gratis naar een telefoonnummer bellen om door één van de ruim 700 vrijwilligers advies te krijgen.
In België kun je als je gepest wordt praten, bellen of chatten op www.Awel.be.
Ook kun je in je klas een aparte les krijgen van iemand van buiten de school. Die vertelt dan wat pesten is, wat het met kinderen kan doen en hoe ze daarmee om kunnen gaan.