Leesplezier

Uit Wikikids
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Met leesplezier bedoelt men dat kinderen en jongeren plezier hebben in het lezen van boeken, gedichten en andere teksten. Mensen vinden het dus leuk om in hun vrije tijd ook een boek te lezen. Leesplezier is erg belangrijk. Als je iets leuk vindt, gaat het lezen immers makkelijker. Ook kun je hierdoor aandachtiger en nauwkeuriger lezen. Je zit als het ware in het verhaal zelf.

Waarom lezen met plezier?

Leesplezier is belangrijk, aangezien het lezen van teksten en boeken makkelijker en sneller maakt. Hierdoor is iemand meer geneigd om te lezen. Iemand gaat hierdoor meer lezen, waardoor zijn/haar leesniveau ook stijgt.

Het is belangrijk om goed te kunnen lezen voor de volgende redenen:

  • Lezen zorgt ervoor dat je woordenschat vergroot.
  • Lezen zorgt ervoor dat je tekstverbanden beter begrijpt.
  • Lezen leidt tot betere prestaties op school.
  • Lezen vergroot de kansen op de arbeidsmarkt (dus op een goede baan).
  • Lezen zorgt voor een goed inlevingsvermogen. We kunnen ontdekken wat andere mensen voelen/denken.
  • Lezen vermindert vooroordelen. We ontdekken de problemen die anderen hebben en leren een situatie vanuit hun perspectief te zien.
  • Lezen is ook een belangrijk onderdeel van de computervaardigheden ofwel mediawijsheid.

Vinden kinderen en jongeren lezen leuk?

Ieder kind en iedere tiener heeft een andere mening over lezen. Sommigen vinden lezen erg leuk, terwijl anderen lezen juist erg stom vinden. Veel landen hebben te maken met ontlezing. Ontlezing betekent dat mensen (vooral kinderen en jongeren) steeds minder gaan lezen. Het hangt deels samen met de opkomst van andere vormen van entertainment, zoals televisie, het internet en games. Toch zijn deze nieuwe media niet de enige oorzaak. Vanaf de jaren 1980 is deze trend zichtbaar.

Volgens cijfers van de Monitor de Bibliotheek op school uit 2023 daalt de leestijd met de leeftijd. Hoe ouder kinderen/jongeren worden, hoe minder zij gaan lezen. Zo leest 68% van de zevenjarigen dagelijks een boek. Voor 12-jarigen is dit nog maar 35%. Lezen vindt voornamelijk op school plaats. Buiten school (in de vrije tijd) wordt amper gelezen. Dit is niet alleen het geval in Nederland, ook in andere landen (zoals België) is deze trend zichtbaar.

Een veel gehoorde reden is dat lezen als verplichting wordt gezien (bijvoorbeeld voor het maken van huiswerk of de leeslijst). Doordat kinderen/jongeren lezen als verplichting zien, daalt het leesplezier.

Hoe beleef je plezier in het lezen?

Positieve ervaringen

Volgens een onderzoek van Tellegen en Franhuisen uit 2002 zijn positieve ervaringen belangrijk voor leesplezier. Een lezer moet dus goede ervaringen hebben met het lezen om ook plezier te hebben. Zij onderscheiden vijf positieve ervaringen:

  • Geboeide aandacht: Het is belangrijk om goed in het verhaal te zitten. Je snapt dan precies wat er gebeurd in het boek. Lezers met een geboeide aandacht verliezen zichzelf in een boek. Ze kunnen het boek maar niet wegleggen. Toch zijn er ook een aantal hindernissen. Deze hindernissen zorgen ervoor dat je geen aandacht hebt, zoals het lezen in een drukke ruimte of eigen gedachten (zoals stress).
  • Emotie en beleving: Hierbij speelt emotie een belangrijke rol. Een vrolijk boek kan je laten lachen, terwijl een verdrietig boek jou ook verdrietig kan maken. Lezers beleven plezier aan het lezen als zij ook voelen wat de personages voelen. Het boek moet iets in hen bewegen. Het zorgt voor afleiding van hun dagelijks leven.
  • Stemming en verandering: Daarnaast is ook de verandering van emotie in het boek belangrijk. Boeken hebben vaak verdrietige en vrolijke momenten, spannende en rustige, zware en lichte momenten. Dit zorgt voor afwisseling. Zeker met langere boeken is dit handig, want anders kan één emotie te veel worden voor een lezer.
  • Verbeelding: Het lezen van een boek is als of er een film in je hoofd afspeelt. Je ziet de personages en gebeurtenissen voor je. Het is je eigen verbeeldingskracht die invulling aan de tekst geeft. Lezers die een verbeeldingskracht hebben beleven vaak meer plezier aan een boek.
  • Terugdenken: Hierbij spelen herinneringen een rol. Teksten nodigen je uit om na te denken wat er eerder in een boek is gezegd. Lezers hebben plezier wanneer ze eerdere gebeurtenissen (goed) kunnen herinneren.

Leesmotivatie

Op de plezier te hebben in het lezen is motivatie erg belangrijk. Soms wordt gesproken van de "positieve leesspiraal". Hiermee wordt bedoeld dat als kinderen een positieve leeservaring hebben er meer zullen volgen. Uiteindelijk zullen zij meer leesplezier beleven. Er bestaan twee soorten leesmotivatie:

  • Extrinsieke leesmotivatie: De motivatie komt van buitenaf. Bijvoorbeeld: Jouw juf of meester verplicht jou om een bepaalde tekst of bepaald boek te lezen. Dit zie je bijvoorbeeld tijdens het klassikaal lezen.
  • Intrinsieke leesmotivatie: De motivatie komt van binnenuit. In dit geval vind jij het zelf leuk om de tekst te lezen.

Mensen ervaren meer leesplezier wanneer de leesmotivatie intrinsiek is. Oftewel, als deze van binnen komt.

Meer leesplezier

Hoe krijg je meer plezier in het lezen? Eigenlijk zijn hier verschillende strategieën voor:

  • Leerlingen moeten meer vrijheid krijgen in het lezen. In plaats van een verplicht boek moeten zij zelf een boek kunnen kiezen.
  • De nadruk moet gelegd worden op vooruitgang in plaats van prestaties. Wat gaat beter dan de vorige keer?
  • Het kan leuk zijn om in groepjes te lezen (bijvoorbeeld via een boekenclub). Je bespreekt dan met anderen wat je van een boek vond.
  • Voorlezen of het gebruik van luisterboeken kan helpen en zorgen voor afwisseling.
  • Probeer meer boeken te lezen uit een genre of van een bepaalde schrijver die jij interessant vindt.
  • Voor kinderen (en volwassenen) met leesproblemen zijn er tegenwoordig Makkelijk lezen boeken. Het niveau van deze boeken mag dan misschien lager zijn, het verhoogd wel het leesplezier. Ook de zogeheten triviale boeken (niet-literaire boeken) zijn minder hoogdravend en spreken kinderen meer aan. Heeft een kind meer leesplezier ervaren, dan kan het ook makkelijker beginnen aan een literair werk, ook al is dat vaak pittiger.

Bronnen

Afkomstig van Wikikids , de interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. "https://wikikids.nl/index.php?title=Leesplezier&oldid=884063"