Happening
.jpg)
Een happening (gebeurtenis) is een performance (soort uitvoering), evenement of situation art, meestal als performance art en kunst-vorm binnen het post-modernisme. De term werd voor het eerst gebruikt door Allan Kaprow in de jaren vijftig van de twintigste eeuw om een reeks kunstgerelateerde evenementen te beschrijven.
Geschiedenis
Allan Kaprow bedacht de term 'happening' voor het eerst in het voorjaar van 1959 tijdens een kunstpicknick op de boerderij van George Segal om de kunstwerken te beschrijven die er aan de gang waren. De eerste beschrijving ervan was in Kaprow's beroemde essay "Legacy of Jackson Pollock" dat in 1958 werd gepubliceerd maar voornamelijk in 1956 werd geschreven. De vorm werd geïmiteerd (nagedaan) en de term werd overgenomen door kunstenaars in de VS , Duitsland en Japan.
Gebeurtenissen zijn moeilijk te beschrijven, deels omdat ze allemaal uniek zijn.
Hoewel de eerste toneeluitvoeringen volgens een script (verhaal) werden uitgevoerd, kwamen er later meer geïmproviseerde en spontane vormen, waarbij andere kunstvormen als muziek en actionpainting werden toegevoegd. De gebeurtenissen hebben vaak een symbolisch karakter en men gebruikt archetypen.
Er is ook sprake van een interactie met het publiek. Doordat elk publiek anders reageert, is geen enkele voorstelling hetzelfde. Latere happenings hadden geen vaste regels, alleen vage richtlijnen die de artiesten volgden op basis van de aanwezige rekwisieten (voorwerpen). Doordat er nauwelijks regels worden gevolgd, kan er in principe niets fout gaan.
Kaprow's stuk 18 Happenings in 6 Parts (1959) wordt vaak genoemd als de eerste happening, hoewel die onderscheiding soms wordt gegeven aan een uitvoering van Theatre Piece No. 1 in 1952 op Black Mountain College door John Cage, een van Kaprow's leraren in het midden van jaren 1950. Cage stond te lezen van een ladder, Charles Olson las van een andere ladder, Robert Rauschenberg toonde enkele van zijn schilderijen en speelde wascilinders van Édith Piaf (Franse zangeres) af op een Edison speler, David Tudor speelde op een geprepareerde piano en Merce Cunningham danste. Al deze dingen vonden tegelijkertijd plaats, tussen het publiek in plaats van op een podium. |
Happenings bloeide eind jaren vijftig en begin jaren zestig in New York City. Happenings hebben geen plot of filosofie, maar worden op een improviserende manier gebracht. Er is geen richting, dus de uitkomst is onvoorspelbaar. Het zijn zeg maar ideeën van de cast (spelers) die ter plekke worden uitgevoerd.
In België was het Panamarenko en in Nederland Wim T. Schippers die happenings organiseerden.
De protestbeweging Provo organiseerde van 1966 tot 1968 happenings rond het standbeeld Het Lieverdje aan het Spui, een plein in het centrum van Amsterdam. De politie deed vaak invallen bij deze evenementen.
Happenings zijn dus:
- zo spontaan mogelijk lijkend; slechts een paar dingen waren voorbereid
- gericht op massaconsumptie (hebberigheid van de maatschappij), soms choquerend (schokkend)
- gericht op het trekken van aandacht via massamedia (moderne media)
- kortdurend
- gericht op massale spontane deelname
- vernieuwend en kunstzinnig
- geen vormvereisten
- de plaats maakt niet uit
- apolitiek, hoewel dat later veranderde
Festivals als happenings
Kunst- en muziekfestivals spelen een grote rol in positieve en succesvolle happenings. Enkele van deze festivals zijn Burning Man en Oregon Country Fair in de Verenigde Staten. Samen met de beroemde Allan Kaprow gebruikt Burning Man het idee van toeschouwers als meewerkende 'artiesten' en benadrukt hij het belang van iedereen die erbij betrokken is om iets verbazingwekkends en unieks te creëren. Beide partijen belichamen het "publiek" en in plaats van iets te creëren om de mensen te laten zien, worden de mensen betrokken bij het helpen creëren van iets ongelooflijks en spontaans op dit moment. Beide evenementen zijn happenings die elk jaar opnieuw worden gecreëerd en speciaal zijn en altijd nieuw en organisch zijn. Deze evenementen trekken jaarlijks bijna 50.000 mensen en bereiken meer mensen dan alleen de aanwezigen met hun berichten en idealen.
Verschillen met Flashmob
De tegenwoordig georganiseerde flashmob's zijn duidelijk geregiseerd en dus minder spontaan, maar voor de toeschouwer vaak wel verrassend. Ook deze gebeurtenissen trekken de aandacht en kunnen politiek getint zijn. Het publiek wordt nauwelijks betrokken.