Zegel (waarmerk)
 |
Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken. |
|
Dit artikel is nog niet af. |
Een zegel is een soort stempel voor het maken van een afdruk in was, klei, papier of een ander materiaal zoals lak, inclusief een reliëf op papier, en is ook de afdruk die zo wordt gemaakt. Het oorspronkelijke doel van een zegel was om een document zeg maar echtheid te geven, of om ervoor te zorgen dat een pakket of envelop niet door onbevoegdem werd geopend. Dit deed men door een verzegeling aan te brengen die alleen door de geadresseerde ontvanger mocht worden verbroken om het pakket of de brief te openen.
De zegel heeft een dieper liggende afbeelding in spiegelbeeld (diepdruk) dat een reliëf geeft bij het drukken in papier of zegellak. De zegel kan gesneden zijn in een (edel)steen en werd later ook vastgezet in een ring zodat de zegelring ontstond. Vaak werd het (familie)wapen van de eigenaar in het zegel afgebeeld (zie ook wapen-heraldiek).
Geschiedenis
Zegels werden in de vroegste beschavingen gebruikt en zijn van groot belang in de archeologie en de kunstgeschiedenis. In het oude Mesopotamië van zo'n 3.500 v. Chr. werden gebeeldhouwde of gegraveerde cilinderzegels in steen of andere materialen gebruikt. Deze konden worden meegerold om een afdruk op klei te maken (die oneindig herhaald kon worden) en gebruikt worden als een soort etiketten op zendingen van handelsgoederen of voor andere doeleinden. Ze zijn normaal gesproken hol en er wordt aangenomen dat ze aan een touwtje of ketting om de nek werden gedragen. Velen hebben alleen afbeeldingen, vaak zeer fijn gesneden, zonder opschrift (tekst), terwijl anderen beide hebben.
Uit het oude Egypte zijn er zegels in de vorm van een soort "zegelringen", waaronder enkele met de namen van koningen. De ringen die zijn gevonden hebben de namen meestal in hiërogliefen gegraveerd.
Onlangs zijn er in Zuid-Arabië zegels gevonden die dateren uit het Himyariet - tijdperk. Een voorbeeld toont een naam die in het Aramees is geschreven (Yitsḥaq bar Ḥanina) en omgekeerd gegraveerd om correct in de afdruk te kunnen lezen.
Later werden er ook zegels en zegelringen gebruikt bij de oude Grieken en Romeinen. Ook in China en Japan werden ze als naamzegel gebruikt. Je zou ze nu als briefhoofd of logo van een bedrijf of instelling kunnen zien of als vervanging van een handtekening.
Ook in de middeleeuwen en later werden dergelijke zegels gebruikt. Ook het Plakkaat van Verlatinghe waarmee de eerste Nederlandse Provincies hun zelfstandigheid kregen, waren voorzien van dergelijke zegels.