Piet Mondriaan

Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken.

Dit artikel is nog niet af.

Piet Mondriaan
Piet Mondriaan. Gepubliceerd in De Stijl (december 1922)
Persoonlijke informatie
Volledige naam	Pieter Cornelis (Piet) Mondriaan
Bijnaam
Land	Nederland
Geboortedatum	7 maart 1872
Geboorteplaats	Amersfoort
Overleden	1 februari 1944
Overleden te	New York
Gehuwd met / relatie
Carrière
Beroep	aquarellist, auteur, etser, illustrator, interieurontwerper, Kunstschilder, tekenaar
Bekend van	Geometrische vlakken met rood, blauw, geel en zwarte lijnen
Actief	ca. 1890-1944
Genre(s)	De Stijl, symbolisme, landschap, portret, abstractie
Label
Website
https://rkd.nl/nl/explore/artists/56854
Portaal Kunst & Cultuur

Pieter Cornelis (Piet) Mondriaan (Amersfoort, 7 maart 1872 - New York, 1 februari 1944) was een kunstschilder. Zijn vader was een christelijke onderwijzer en een tekenleraar. Hij leerde Mondriaan tekenen. Later gaf Piet zelf les op de school van zijn vader. Zijn moeder was Johanna Christina de Kok.

Levensloop

Zijn moeder was vaak ziek, daardoor voerde zijn zus Christien op nog geen achtjarige leeftijd het huishouden. In april 1880 verhuisde het gezin Mondriaan naar Winterswijk, waar zijn vader hoofdonderwijzer werd op een Christelijke school. In 1886 werkte hij hard om de akte Lager Onderwijs Handtekenen te kunnen halen. Hij kon in 1889 op zijn vaders school aan de slag. Hij haalde ook de akte voor de middelbare school. In Mei-juni 1890 werd voor het eerst werk van Mondriaan tentoongesteld in Den Haag, dat goed ontvangen werd.

Eerst vond Piet Mondriaan dat kleuren in een kunstwerk niet belangrijk waren. Hij werkte vooral met grijs- en bruintinten. Alles wat hij schilderde was te zien in de wereld (bv. vaas met bloemen, schildersezel,...). Later koos hij ervoor om meer abstracte werken te gaan maken waarin kleur en lijnen belangrijker waren dan de 'tekening' zelf.

Schilderij zoals het door Mondriaan geschilderd zou kunnen zijn

Hij werd vooral beroemd met zijn abstracte kunst. Deze kunst wordt gekenmerkt:

• door het feit dat er geen voorwerpen of zaken uit de echte wereld zijn afgebeeld.
• iedereen ziet of denkt aan iets anders wanneer hij het kunstwerk ziet.

Hij werkte altijd met de drie primaire kleuren (blauw, rood en geel) en met zwart en wit. De bekendste werken van Piet Mondriaan zijn die met de zwarte lijnen en de witte, blauwe, rode en gele vlakken.Piet Mondriaan maakte vooral schilderijen met dikke, zwarte lijnen en daar de primaire kleuren tussen: rood, blauw en geel. Ook maakte Piet Mondriaan schilderijen met landschappen en zelfportretten, net zoals Rembrandt van Rijn. Hij schilderde ook zonsondergangen en molens. Zijn werk is in twee groepen te verdelen. In de ene groep maakte hij schilderijen met zwarte lijnen en de kleuren rood, blauw en geel. In de andere groep maakte hij schilderijen met landschappen.

Rembrandt wilde juist dat de schilderijen levend waren en Mondriaan schilderde juist ‘stilleven’. Dit stilleven was eigenlijk gewoon wat je zag en daar was geen beweging in te zien. Denk maar aan het maken van een foto. Bij Rembrandt waren juist mensen bezig op de schilderijen.

Mondriaan vond de tekening belangrijker dan de kleur. Hij schilderde zwarte (rechte) lijnen, vooral in de kleuren grijs en bruin. Mondriaan kreeg ideeën door naar dingen te kijken, bijvoorbeeld een muur bij zijn werkplek of de zee. Later maakte hij schilderijen met veel meer kleur, nog steeds gebruik makend van blauw, geel en rood. Hij gebruikte toen ook bijna geen zwarte lijnen meer. Hij ging ook strookjes gebruiken, die hij op zijn schilderij plakte. Deze strookjes zorgden ervoor dat de verf daar niet over heen ging. Als hij de strookjes er af haalde, dan waren deze strookjes wit op het schilderij.

Hij maakte eerst schilderijen met natuurlijke kleuren, later gebruikte hij hele felle kleuren voor zijn schilderijen met veel licht in de schilderijen. Hij schilderde toen landschappen, bloemen, zonsondergangen. Hij schilderde wat hij op dat moment zag. Hij was veel in Amsterdam te vinden, hij schilderde dus ook veel van wat hij zag in Amsterdam. Hij bedenkt een eigen manier van schilderen. Hij deed hij net of de natuur bestond uit kubussen, kegels en bollen. Alleen werd deze ‘natuur’ dus met figuren getekend. Je ziet dus bijna niet wat het is. Hierbij gebruikt hij de kleuren rood, blauw en geel en de zwarte lijnen. De beweging verdween uit de schilderijen. Het is niet meer nodig om precies te schilderen wat ze zien. Dat hebben we al lang genoeg gedaan. In de tijd dat Piet Mondriaan leefde, waren er camera’s die ook de werkelijkheid op foto’s konden afdrukken. Later ging Piet Mondriaan de natuur schilderen zoals hij het zag. Dus niet meer helemaal precies alles na schilderen. Simpel en strak. Het wordt eenvoudig en er blijven lijnen over. Er worden ook huizen gemaakt in de stijl van Piet Mondriaan, namelijk met zwarte lijnen.

Werk

Een boom geschilderd door Piet Mondriaan

Mondriaan is vooral bekend geworden door zijn schilderwerken in de kunststroming 'De stijl'. Maar hij is begonnen als landschapsschilder. Veel mensen waardeerden deze schilderijen die er uitzagen zoals de natuur in werkelijkheid is (naturalisme), dat vonden mensen toen mooi. Dat was eind 19e eeuw en begin 20e eeuw. Mondriaan ging andere dingen uitproberen met felle kleuren en strakke lijnen. Dat vonden de mensen niet zo mooi, ze waren meer gewend aan zijn landschappen. Toch ging Mondriaan door en sloot zich aan bij de kunstbeweging van De Stijl.

De Stijl

Deze kunstbeweging had een tijdschrift dat De Stijl heette. De kunstvorm heette Nieuwe Beelding. De leden van De Stijl waren niet alleen schilders, maar ook beeldhouwers, architecten, musici, schrijvers en dichters. Ze vonden allemaal dat kunst vooral het werk is van de kunstenaar en iedere kunstenaar wil harmonie in zijn werk. Ook schilders en kunstenaars die in andere stijlen werkten zoals Rembrandt of Vermeer. Ook in de schilderijen van die schilders was altijd harmonie. De kunstenaars van de Nieuwe Beelding vonden het minder belangrijk wat een kunstwerk voor moest stellen.

Harmonie

Harmonie betekent dat dingen bij elkaar moeten passen en dat het samen een goed geordend geheel is. Het moet samen prettig 'voelen'. Deze kunststroom was niet voor niets zo belangrijk direct na de Eerste Wereldoorlog. Toen was er veel chaos en dus weinig harmonie.

Zoektocht

Het was een zoektocht voor Mondriaan om de perfecte harmonie te vinden voor zijn kunstwerken. Tussen zijn oude werk en zijn nieuwe werk is er een soort overgang. Daarin zijn nog wel verschillende kleuren, maar niet meer zoveel als eerst. Er waren ook nog gebogen lijnen. Hij heeft toen ook heel goed gekeken naar de Kubisten. Later gebruikt hij alleen nog maar horizontale en verticale lijnen. Hij komt op dit idee door veel te kijken naar de natuur. De zee, lucht en sterren brengen hem op dit idee. Hij gaat ook een tijdje naar Parijs en praat daar veel met andere kunstenaars over hoe kunst zou moeten zijn.

Vlakken en lijnen Een boom geschilderd door Piet Mondriaan Mondriaan probeert heel veel uit. Met zwarte en grijze rechthoeken op een witte achtergrond probeert hij ruimte te laten zien. Met blauwe, gele en rode rechthoeken wil hij vorm laten zien in zijn werk. Later gaat hij de horizontale en verticale lijnen gebruiken om de rechthoeken te vormen en om contrast (licht-donker) aan te brengen. Later gaat hij ook dubbele lijnen schilderen en op het allerlaatst verdwijnen juist de horizontale en verticale zwarte lijnen. Hij vindt dat lijnen en vlakken eigenlijk hetzelfde zijn.

Laatste werk

Hij gaat ook een tijdje naar New York en daar werkt hij met gekleurde stukjes tape. Hij plakt die stukjes over de zwarte lijnen en zo probeert hij de lijnen te laten verdwijnen. Hij wil dit zo doen, dat zijn schilderijen geen diepte laten zien. Als hij tevreden is over zijn ontwerp met tape, dan maakt hij pas het echte schilderij. Zijn laatste schilderij is misschien wel zijn bekendste schilderij. Het is de Vicotory Boogie Woogie. Het schilderij heeft hij nooit afgemaakt, de stukjes tape zitten er nog op. Het hangt in het gemeentemuseum in Den Haag.