Paus

De paus is de hoogste gezagsdrager (baas) van de Katholieke Kerk. Zijn huidige woonplaats is het Vaticaan, waar hij ook gezag over heeft: het is zijn staat. De Paus wordt verkozen door kardinalen, en dat in het Conclaaf.

Franciscus

Nu is paus Franciscus de paus. Zijn burgerlijke naam luidt Jorge Mario Bergoglio. Hij is in 1936 geboren in Argentinië. Hij werd in 2013 door de krant 'Times' als persoon van het jaar verkozen. Dat is bijzonder omdat hij nog maar kort regeert. Hij staat bekend om zijn nederige opstelling en zijn mening over armen en onderdrukten. Dit kunnen we al zien in zijn naam: Franciscus. Die naam is een verwijzing naar Franciscus van Assisi. Dat was iemand die zijn luxeleven opgaf en in de natuur met de armen ging leven.

Einde van een pontificaat

Het pontificaat is de tijd waarin een paus regeert. Bijna altijd blijft een paus tot zijn dood in functie. Maar daar zijn verschillende uitzonderingen op. De vorige paus, Benedictus XVI, had aangekondigd dat hij er per 1 maart 2013 mee stopte. Hij voelde zich te zwak om het zware werk van paus nog goed te vervullen. In de 2000 jaar pausgeschiedenis was het één keer eerder voorgekomen, dat de paus voortijdig aftrad.

Conclaaf: de 'pausverkiezing'

In het conclaaf wordt door de kardinalen de Paus verkozen. Dat zou iedereen kunnen zijn, maar in de praktijk is een Paus altijd een kardinaal. Deze stemming vindt plaats in de Sixtijnse Kapel en is achter het slot: er heerst een volledige zwijgplicht. Een kardinaal is Paus wanneer hij met een twee derde meerderheid verkozen wordt. Als de kardinalen het niet in één keer met elkaar eens zijn over wie paus moet worden, zullen ze nog een keer moeten stemmen. Net zolang tot ze het wel eens zijn met elkaar. Na de verkiezing trekt de Paus zich terug en doet hij zijn nieuwe kledij aan en gaat hij in gebed. Intussen komt er rook uit de meest gefilmde schoorsteen van de wereld, die van de Sixtijnse Kapel. Die is er altijd, maar bij een positief resultaat kleurt deze wit. Intussen zijn ook de klokken gaan luiden, en stroomt de massa op het plein van Vaticaanstad vol. Na enkele kwartieren komt een kardinaal het balkon van de Sint Pietersbassiliek en zegt deze volgende mythische woorden:

Annuncio vobis gaudium magnum; Habemus Papam! Eminentissimum ac reverendissimum Dominum,

Dominum [voornaam], Sanctæ Romanæ Ecclesiæ Cardinalem [familienaam], Qui sibi nomen imposuit [pauselijke naam].

Vooral het uittreksel 'Habemus Papam' is wereldberoemd. Daarna verschijnt de Paus op het balkon en zegent die de mensen op het plein.

Waardering en kritiek

De eerste paus was Petrus, een apostel van Jezus Christus. De paus (wat 'vader' betekent) wordt door de katholieken beschouwd als de plaatsbekléder van Jezus op aarde, en wordt door hen dan ook erg gerespecteerd. Hij is níet de plaatsvervanger want volgens de Kerk is Jezus altijd bij de mensen. Maar er is - vooral in progressieve (modern denkende) kringen - ook erg veel kritiek op de paus, vanwege zijn conservatieve (ouderwetse) standpunten. Zo sprak de vorige paus zich dikwijls uit tegen het gebruik van voorbehoedsmiddelen en heeft hij het homohuwelijk sterk afgekeurd.