Panfluit: verschil tussen versies
(voegt zo niets toe) |
(wordt zonder apostrof geschreven) |
||
| (5 tussenliggende versies door 3 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| − | [[Bestand:RoemeensePanfluit.jpg|right|300px|thumb|Een panfluit |
+ | [[Bestand:RoemeensePanfluit.jpg|right|300px|thumb|Een Roemeense panfluit, de nai]] |
| + | De '''panfluit''' is een [[blaasinstrument]] dat bestaat uit allemaal gestemde pijpjes. Er bestaan grote panfluiten, gewone en kleine. Een panfluit (ook bekend als panpipes of syrinx ) is gebaseerd op het principe van de gesloten buis, bestaande uit meerdere buizen die geleidelijk in lengte toenemen (en soms ook de doorsnede). Meerdere soorten panfluit zijn populair bij de [[volksmuziek]], bijvoorbeeld uit de [[Andes]]. De pijpen zijn meestal gemaakt van bamboe, reuzenriet of lokaal riet. Andere materialen zijn onder meer hout, plastic, metaal en ivoor. |
||
| − | De '''Panfluit''' is een blaasinstrument. |
||
| − | Er bestaan grote panfluiten en gewone en kleine. De Panfluit is vernoemt naar de god [[Pan (mythologie)|Pan]]. |
||
| + | De panfluit is vernoemd naar de god [[Pan (mythologie)|Pan]], de Griekse god van de natuur en herders die vaak met zo'n instrument wordt afgebeeld. De schatting is dat het instrument al zo'n 5000 jaar bestaat. |
||
| + | [[Bestand:General Vot.jpg|links|miniatuur|De wot uit Laos]] |
||
| + | |||
| + | == Bouw == |
||
| + | De pijpen worden aan de onderzijde gestopt (afgedicht). Vroeger werd dat vaak met bijenwas gedaan. Hiermee kon men de buis in de juiste toon stemmen. Aan de bovenzijde waar je de onderlip tegen de buisjes houdt zijn deze iets afgeschuind, zodat je een scherpe rand krijgt. Je hebt rechte, aan elkaar geknoopte buisjes (de [[Andes]] en [[Peru]] versie, de ''siku'' of ''de zampoña'') of het geheel is iets gekromd, waarbij de buisjes aan elkaar gelijmd zijn, of uit één stuk materiaal. (de [[Roemenië|Roemeense]] versie, de ''nai''). Er is ook een cirkelvormige panfluit, de ''wot'' uit [[Thailand]] of [[Laos]]. |
||
| + | [[Bestand:Zampo001.jpg|miniatuur|De zampoña, een Inca-instrument.]] |
||
| + | |||
| + | == Spelen == |
||
| + | De panfluit wordt bespeeld door horizontaal over een open uiteinde tegen de scherpe binnenrand van de pijpen te blazen. De luchtstroom wordt op de rand gesplitst, waardoor er een trilling ontstaat. Deze trilling wordt doorgegeven aan de buis die een toon geeft. De toonhoogte is afhankelijk van de lengte van de buis. Door het instrument op een bepaalde manier te kantelen, kunnen er ook halve tonen (kruisen en mollen) worden gespeeld. Ook is het mogelijk om het geluid te laten vibreren door met de hand het instrument te laten wiebelen, of met behulp van de ademhaling. |
||
| + | |||
| + | == Markt == |
||
| + | In de jaren 90 van de twintigste eeuw zag je veel in klederdracht geklede mensen uit [[Peru]] of de [[Andes]] die in [[Europa (werelddeel)|Europa]] de panfluiten op de markten en braderieën aan toeristen probeerden te verkopen. Ook [[CD|CD's]] werden toen verkocht. Een voorbeeld is de groep Runakuna uit [[Equator]]. Een bekend nummer is "El Condor Pasa", welke ook door Simon and Carfunkel is uitgebracht. |
||
| + | |||
| + | == Links == |
||
| + | * Muziekweb - [https://www.muziekweb.nl/Muziekweb/Cat/SingleSearch/Search?q=panfluit&catalogue= Panfluit] |
||
| + | * YouTube - [https://www.youtube.com/results?search_query=Panfluit Panfluit], [https://www.youtube.com/results?search_query=Panflute panflute], [https://www.youtube.com/results?search_query=runakuna Runakuna], [https://www.youtube.com/results?search_query=zampo%C3%B1a zampoña] |
||
[[Categorie:Instrument]] |
[[Categorie:Instrument]] |
||
| + | [[Categorie:Muziekinstrumenten]] |
||
Huidige versie van 12 jul 2023 om 16:28
De panfluit is een blaasinstrument dat bestaat uit allemaal gestemde pijpjes. Er bestaan grote panfluiten, gewone en kleine. Een panfluit (ook bekend als panpipes of syrinx ) is gebaseerd op het principe van de gesloten buis, bestaande uit meerdere buizen die geleidelijk in lengte toenemen (en soms ook de doorsnede). Meerdere soorten panfluit zijn populair bij de volksmuziek, bijvoorbeeld uit de Andes. De pijpen zijn meestal gemaakt van bamboe, reuzenriet of lokaal riet. Andere materialen zijn onder meer hout, plastic, metaal en ivoor.
De panfluit is vernoemd naar de god Pan, de Griekse god van de natuur en herders die vaak met zo'n instrument wordt afgebeeld. De schatting is dat het instrument al zo'n 5000 jaar bestaat.
Bouw
De pijpen worden aan de onderzijde gestopt (afgedicht). Vroeger werd dat vaak met bijenwas gedaan. Hiermee kon men de buis in de juiste toon stemmen. Aan de bovenzijde waar je de onderlip tegen de buisjes houdt zijn deze iets afgeschuind, zodat je een scherpe rand krijgt. Je hebt rechte, aan elkaar geknoopte buisjes (de Andes en Peru versie, de siku of de zampoña) of het geheel is iets gekromd, waarbij de buisjes aan elkaar gelijmd zijn, of uit één stuk materiaal. (de Roemeense versie, de nai). Er is ook een cirkelvormige panfluit, de wot uit Thailand of Laos.
Spelen
De panfluit wordt bespeeld door horizontaal over een open uiteinde tegen de scherpe binnenrand van de pijpen te blazen. De luchtstroom wordt op de rand gesplitst, waardoor er een trilling ontstaat. Deze trilling wordt doorgegeven aan de buis die een toon geeft. De toonhoogte is afhankelijk van de lengte van de buis. Door het instrument op een bepaalde manier te kantelen, kunnen er ook halve tonen (kruisen en mollen) worden gespeeld. Ook is het mogelijk om het geluid te laten vibreren door met de hand het instrument te laten wiebelen, of met behulp van de ademhaling.
Markt
In de jaren 90 van de twintigste eeuw zag je veel in klederdracht geklede mensen uit Peru of de Andes die in Europa de panfluiten op de markten en braderieën aan toeristen probeerden te verkopen. Ook CD's werden toen verkocht. Een voorbeeld is de groep Runakuna uit Equator. Een bekend nummer is "El Condor Pasa", welke ook door Simon and Carfunkel is uitgebracht.