Masai

Locatie Kenia (groen) en Tanzania (geel)

Wie zijn de Masai?

De Masai is een van de bekendste volken uit Afrika. Het is een volk dat leeft in het midden en zuiden van Kenia en in het noorden van Tanzania. In Kenia leven ongeveer 1.189.522 Masai en in Tanzania ongeveer 800.000. Met kleding gemaakt van rode doeken (shúkà) en opvallende sieraden vallen ze meteen op in het Afrikaanse landschap. De Masai zijn nomaden en hebben dus geen vaste woonplaats. Ze trekken rond en leven van de natuur.

Geloof

Tegenwoordig geloven veel Masai in het christendom. Maar het grootste deel van het volk gelooft in de god Engai of Enkai. Deze god had drie zonen en gaf elke zoon een cadeau. Het eerste kind kreeg een pijl-en-boog. Het tweede kind kreeg een ploeg. En het derde kind kreeg een stok en kon daarmee herder zijn van het vee. Dit is de voorouder van de Masai, alle Masai stammen van dit derde kind af. Door dit verhaal gelooft het volk dat zij al het vee (van de hele wereld) cadeau hebben gekregen en de taak hebben om ervoor te zorgen en er van te leven.

Vee is alles voor de Masai

De Masai geloven dus dat zij het vee cadeau kregen van god. Daarom zorgen ze goed voor de geiten, schapen en koeien en leven van deze dieren. Ze eten vooral het vlees van de dieren. En eten bijna geen groenten en fruit. De Masai drinken ook de melk en het bloed van het vee. De melk wordt vaak gemengd met urine (plas) van koeien om slechte bacteriën te doden. Dat klinkt misschien een beetje vies, net als het drinken van bloed. Maar ook dit is een traditie van de Masai. Het bloed wordt alleen gedronken bij speciale momenten of als er te weinig melk is. Een bijzonder dieet. En toch zijn de Masai super gezond.

Een kleurrijke taal

Net zo bijzonder als de eetgewoontes, is de taal die dit volk spreekt. Naast de officiële landstalen Engels en Swahili spreken veel Masai het Maa. Deze taal kent wel dertig woorden voor kleuren en ongeveer twintig woorden voor kleuren met een patroon. + Sikítóì betekent bijvoorbeeld geel en túlélèì is glimmend geel. Maar ze kennen ook een apart woord voor een gestipt of geruit patroon met de kleuren rood, zwart of bruin. Dat noem je márà.

Masai-vrouwen in traditionele kleding

Sieraden en Kleding

De Masai dragen één of twee doeken (shúkà), die ze om hun lichaam knopen. Over hun schouders dragen ze een groot doek die ze een kanga noemen. Deze doek beschermt hen overdag tegen de zon en 's ochtends en 's avonds tegen de kou. Deze doeken kunnen verschillende kleuren en patronen hebben, maar de meeste shúkà zijn rood. Rood is de kleur van het bloed en het leven en zou wilde dieren afschrikken. De mannen en krijgers dragen ook vaak speren en schilden. De vrouwen niet.

Het volk houdt ook van versieringen. Mannen en vrouwen dragen oorbellen, armbanden en enkelbandjes. Ook dragen ze veel kettingen, die gemaakt zijn van kleine kraaltjes waarvan elke kleur een aparte betekenis heeft. Een witte kraal staat bijvoorbeeld voor vrede en een blauwe kraal voor water. Ook kun je aan een ketting zien of iemand getrouwd is of niet. Dit is de traditionele kleding, maar de kledingstijl van de Masai verandert. Dichter bij de stad dragen Masai niet zoveel sieraden en normale kleren, zoals een spijkerbroek met een T-shirt.

Masai springen als de beste

De Masai zijn een muzikaal en ritmisch volk. Ze kennen veel tradities en rituelen waarbij gezongen en gedanst wordt. Een voorbeeld hiervan is de springdans, die de Masai adumu noemen. In deze dans laten Masai-jongens zien dat ze volwassen zijn geworden. Ze tonen er hun uithoudingsvermogen en kracht mee. Hoe hoger je springt, hoe meer kracht en uithoudingsvermogen je hebt. Met slippers van autobanden springen ze een paar keer kort op en neer, waarna ze in één keer wel anderhalve meter de lucht in springen!

De Masai dansen niet alleen op een bijzondere manier, maar kennen ook een aparte soort zang. Dit volk is namelijk een van de weinige ter wereld dat de keelzang kent. Met hun keel maken ze een laag en brommend geluid. Met deze geluiden proberen ze het vee na te doen.

Huizen

De Masai zijn een nomadenvolk en hebben geen vaste woonplaats. Ze wonen maar voor een tijdje in kleine dorpen dat ze boma noemen. Hieromheen staat een hek van doorntakken om de wilde dieren op afstand te houden. In de boma staan de hutten en in het midden is een plek voor het vee. Deze tijdelijke dorpen en huizen worden gemaakt met simpele technieken en materialen uit de natuur. Zo kan alles snel worden gebouwd en ook weer afgebroken. De hutten zijn vaak rechthoekig met ronde hoeken of helemaal rond. Eerst bouwen de Masai een basis van gevlochten takken. De gaten worden daarna opgevuld met modder en koeienpoep. De hutten zijn niet groot en hebben vier kamers:

• een slaapkamer voor de man;
• een slaapkamer voor de vrouw en kinderen;
• een huiskamer met een vuur en
• een kamer voor de zieke dieren.

Invloeden van de buitenwereld

Door globalisering komt de wereld steeds meer in contact met elkaar. Cultuur, politiek en economie raken wereldwijd verbonden en beïnvloeden elkaar. Zo heeft onze westerse cultuur ook veel invloed op het leven van de Masai. Dit kun je heel goed terug zien in de kledingstijl van de Masai. Vroeger droegen de Masai traditionele kleding gemaakt van doeken, maar tegenwoordig zijn er veel Masai die zich net zo kleden als wij. De Masai passen zich aan aan het moderne leven, rijden op een scooter en gebruiken een mobieltje. De cultuur verandert. En er zijn nog veel meer gebeurtenissen die daar invloed op hebben.

Leven in een reservaat

De Masai leven tegenwoordig niet meer in de vrije natuur maar in beschermde gebieden of reservaten. Deze gebieden zijn gemaakt om de oorspronkelijke bevolking en wilde dieren te beschermen. De reservaten zijn prachtig en je kunt er leuke safaritrips maken. Maar ze hebben de leefwijze van de Masai totaal veranderd. Zoals je hierboven leest is de Masai van oorsprong een nomadenvolk dat leeft van vee, maar dit leven is niet mogelijk in een reservaat. Er is te weinig ruimte om het vee te laten grazen. De Masai konden daarom niet meer leven van alleen het vee en gingen ook voedsel verbouwen. Het volk ging dus leven van de landbouw. Maar om gewassen te oogsten, te zaaien en te onderhouden moet je wel bij je land blijven. De Masai trekken daarom niet meer rond als nomaden, maar wonen bij elkaar in dorpen.

Toerisme

De aanleg van de reservaten had dus grote invloed op het nomadische leven van de Masai. Maar er is iets dat misschien nog wel meer invloed heeft op de cultuur van dit bijzondere volk. Er zijn steeds meer toeristen die op safari gaan en op de foto willen met de Masai. Vaak is er sprake van duurzaam toerisme. Dat toerisme is goed voor de oorspronkelijke bevolking, beschermt de natuur en is leuk en leerzaam voor bezoekers. De Masai profiteren van dit toerisme. Ze geven rondleidingen in hun dorpen en verdienen zo wat extra geld. Het toerisme kan zo het leven van de Masai positief beïnvloeden. Maar er zijn ook negatieve gevolgen. De grote hoeveelheid bezoekers en safaritrucks beschadigen het land. Daardoor wordt het voor de Masai lastiger om voedsel te verbouwen en is er een tekort aan eten. Ook zie je vaak dat de rondleidingen in de dorpen helemaal niet worden gegeven door de Masai-bevolking, maar door grote bedrijven uit het buitenland. De toeristen komen dan niet echt in contact met de bevolking en de Masai verdienen dan niks aan de bezoekers. Het toerisme heeft dus veel positieve maar ook een aantal negatieve gevolgen voor de Masai.

School

Nog een positieve verandering: steeds meer Masai-kinderen gaan naar school. Als de kinderen 6 jaar zijn gaan ze naar een school die hun stam hoort. Op deze school leren ze het alfabet en de basis van rekenen. Sommige scholen geven ook les in de officiële landstalen Engels en Swahili. Als de kinderen ouder worden gaan ze naar een andere school in de stad of een dorp dichtbij. Veel leerlingen lopen grote afstanden naar school, maar soms is er ook een schoolbus. Al dit onderwijs zorgt ervoor dat de Masai-kinderen meer kans hebben op een beter leven. Ze kunnen kiezen voor een modern leven met een normale baan in de stad of ze blijven net als hun ouders leven op een traditionele manier.