Engelstalige visuele presentatie van een geologische tijdschaal in de vorm van een spiraal
De geologische tijdschaal is zeg maar een tijdlijn waarop de indeling van de geschiedenis van de Aarde in geologische tijdperken staan. Er zijn in de loop der tijd verschillende tijdschalen verschenen, maar de in de geologie gebruikte tijdschaal is de laatste versie van de International Commission on Stratigraphy (ICS). De in 2004 gebruikte tijdschaal volgt hieronder.
De Geologische tijdschaal is ontstaan van geologisch onderzoek in de gesteenten- lagen die onze aarde kent.
Net als bij het bepalen van de ouderdom van de aarde zocht men vanaf de 18e eeuw naar manieren om de leeftijd van elk van de lagen te bepalen.
De indeling bestaat uit hoofdtijdperken of era's. Dit zijn zijn zeer lange tijdperken; ze vormen grote delen van de geologische geschiedenis.
De laatste 543 miljoen jaar van de Aardse geschiedenis wordt op grond van fossielen van dieren in drie era's ingedeeld:
De tijdvakken Paleoceen, Eoceen, Oligoceen, Mioceen en Plioceen vormen samen het Tertiair. Dit is op basis van het feit dat tijdens deze periodes de eerste primaten (aap-achtigen) verschenen. Het Pleistoceen en het Holoceen vormen samen het Kwartair, de tijdspanne van de huidige ijstijd.
Als je de gehele tijdschaal vergelijkt met een klok van 12 uur, dan zijn pas de laatse 3 minuten mensachtigen op aarde aanwezig.
Geologische tijdschaal
|
|
Eon
|
Era
|
Systeem/Periode
|
Serie/Tijdvak
|
Etage/Tijdsnede
|
Tijd geleden (Ma)
|
| Fanerozoïcum
|
Cenozoïcum
|
Kwartair
|
Holoceen
|
Meghalayen
|
heden
|
| 0,0042
|
| Northgrippien
|
| 0,0082
|
| Greenlandien
|
| 0,0117
|
| Pleistoceen
|
Laat
|
| 0,126
|
| Chibaien
|
| 0,781
|
| Calabrien
|
| 1,806
|
| Gelasien
|
| 2,588
|
| Neogeen
|
Plioceen
|
Piacenzien
|
| 3,60
|
| Zanclien
|
| 5,333
|
| Mioceen
|
Messinien
|
| 7,246
|
| Tortonien
|
| 11,62
|
| Serravallien
|
| 13,82
|
| Langhien
|
| 15,97
|
| Burdigalien
|
| 20,44
|
| Aquitanien
|
| 23,03
|
| Paleogeen
|
Oligoceen
|
Chattien
|
| 28,1
|
| Rupelien
|
| 33,9
|
| Eoceen
|
Priabonien
|
| 38,0
|
| Bartonien
|
| 41,3
|
| Lutetien
|
| 47,8
|
| Ypresien
|
| 56,0
|
| Paleoceen
|
Thanetien
|
| 58,7
|
| Selandien
|
| 61,6
|
| Danien
|
| 66,0
|
| Mesozoïcum
|
Krijt
|
Laat
|
Maastrichtien
|
| 72,1
|
| Campanien
|
| 83,6
|
| Santonien
|
| 86,3
|
| Coniacien
|
| 89,8
|
| Turonien
|
| 93,9
|
| Cenomanien
|
| 100,5
|
| Vroeg
|
Albien
|
| 113,0
|
| Aptien
|
| 125,0
|
| Barremien
|
| 129,4
|
| Hauterivien
|
| 132,9
|
| Valanginien
|
| 139,8
|
| Berriasien
|
| 145,0
|
| Jura
|
Laat
|
Tithonien
|
| 152,1
|
| Kimmeridgien
|
| 157,3
|
| Oxfordien
|
| 163,5
|
| Midden
|
Callovien
|
| 166,1
|
| Bathonien
|
| 168,3
|
| Bajocien
|
| 170,3
|
| Aalenien
|
| 174,1
|
| Vroeg
|
Toarcien
|
| 183,0
|
| Pliensbachien
|
| 190,8
|
| Sinemurien
|
| 199,3
|
| Hettangien
|
| 201,3
|
| Trias
|
Laat
|
Rhaetien
|
| 208,5
|
| Norien
|
| 228
|
| Carnien
|
| 235
|
| Midden
|
Ladinien
|
| 242
|
| Anisien
|
| 247,2
|
| Onder
|
Olenekien
|
| 251,2
|
| Indien
|
| 252,2
|
| Paleozoïcum
|
Perm
|
Lopingien
|
Changhsingien
|
| 254,2
|
| Wuchiapingien
|
| 259,9
|
| Guadalupien
|
Capitanien
|
| 265,1
|
| Wordien
|
| 268,8
|
| Roadien
|
| 272,3
|
| Cisuralien
|
Kungurien
|
| 279,3
|
| Artinskien
|
| 290,1
|
| Sakmarien
|
| 295,5
|
| Asselien
|
| 298,9
|
| Carboon
|
Pennsylvanien
|
Gzhelien
|
| 303,7
|
| Kasimovien
|
| 307,0
|
| Moscovien
|
| 315,2
|
| Bashkirien
|
| 323,2
|
| Mississippien
|
Serpukhovien
|
| 330,9
|
| Viséen
|
| 346,7
|
| Tournaisien
|
| 358,9
|
| Devoon
|
Laat
|
Famennien
|
| 372,2
|
| Frasnien
|
| 382,7
|
| Midden
|
Givetien
|
| 387,7
|
| Eifelien
|
| 393,3
|
| Vroeg
|
Emsien
|
| 407,6
|
| Pragien
|
| 410,8
|
| Lochkovien
|
| 419,2
|
| Siluur
|
Pridoli
|
| 423,0
|
| Ludlow
|
Ludfordien
|
| 425,6
|
| Gorstien
|
| 427,4
|
| Wenlock
|
Homerien
|
| 430,5
|
| Sheinwoodien
|
| 433,4
|
| Llandovery
|
Telychien
|
| 438,5
|
| Aeronien
|
| 440,8
|
| Rhuddanien
|
| 443,4
|
| Ordovicium
|
Laat
|
Hirnantien
|
| 445,2
|
| Katien
|
| 453,0
|
| Sandbien
|
| 458,4
|
| Midden
|
Darriwilien
|
| 467,3
|
| Dapingien
|
| 470,0
|
| Vroeg
|
Floien
|
| 477,7
|
| Tremadocien
|
| 485,4
|
| Cambrium
|
Furongien
|
10e tijdsnede
|
| 489,5
|
| Jiangshanien
|
| 494
|
| Paibien
|
| 497
|
| Miaolingien
|
Guzhangien
|
| 500,5
|
| Drumien
|
| 504,5
|
| Wuliuen
|
| 509
|
| 2e tijdvak
|
4e tijdsnede
|
| 514
|
| 3e tijdsnede
|
| 521
|
| Terreneuvien
|
2e tijdsnede
|
| 529
|
| Fortunien
|
| 541,0
|
| Eon
|
Era
|
Periode
|
Tijd geleden (Ma)
|
| Proterozoïcum
|
Neoproterozoïcum
|
Ediacarium
|
635
|
| Cryogenium
|
| 850
|
| Tonium
|
| 1000
|
| Mesoproterozoïcum
|
Stenium
|
| 1200
|
| Ectasium
|
| 1400
|
| Calymmium
|
| 1600
|
| Paleoproterozoïcum
|
Statherium
|
| 1800
|
| Orosirium
|
| 2050
|
| Rhyacium
|
| 2300
|
| Siderium
|
| 2500
|
| Archeïcum
|
Neoarcheïcum
|
| 2800
|
| Mesoarcheïcum
|
| 3200
|
| Paleoarcheïcum
|
| 3600
|
| Eoarcheïcum
|
| 4000
|
| Hadeïcum
|
| 4600
|
