Engelstalige visuele presentatie van een geologische tijdschaal in de vorm van een spiraal
De geologische tijdschaal is zeg maar een tijdlijn waarop de indeling van de geschiedenis van de Aarde in geologische tijdperken staan. Er zijn in de loop der tijd verschillende tijdschalen verschenen, maar de in de geologie gebruikte tijdschaal is de laatste versie van de International Commission on Stratigraphy (ICS). De in 2004 geïntroduceerde tijdschaal volgt hieronder.
De Geologische tijdschaal is ontstaan van geologisch onderzoek in de gesteentelagen die onze aarde kent.
Net als bij het bepalen van de ouderdom van de Aarde zocht men vanaf de 18e eeuw naar manieren om de leeftijd van elk van de lagen te bepalen.
De indeling bestaat uit hoofdtijdperken of era's. Dit zijn zijn zeer lange tijdperken; ze vormen grote delen van de geologische geschiedenis.
De laatste 543 miljoen jaar van de Aardse geschiedenis wordt op grond van fossielen van dieren in drie era's ingedeeld:
De tijdvakken Paleoceen, Eoceen, Oligoceen, Mioceen en Plioceen vormen samen het Tertiair. Dit is op basis van het feit dat tijdens deze periodes de eerste primaten (aap-achtigen) verschenen. Het Pleistoceen en het Holoceen vormen samen het Kwartair, de tijdspanne van de huidige ijstijd.
De mensheid op een 24-uurs klok
Als je de geschiedenis van de aarde, die miljarden jaren beslaat, vergelijkt met een een klok van 24 uur, dan wordt op deze "geologische klok" de vorming van de aarde om middernacht (0.00.00 uur) geplaatst. De mensheid, in vergelijking, verschijnt dan pas in de allerlaatste 20 seconden, oftewel de laatste 20 seconden van die 24 uur (23.59.40 uur).
Geologische tijdschaal
|
|
Eon
|
Era
|
Systeem/Periode
|
Serie/Tijdvak
|
Etage/Tijdsnede
|
Tijd geleden (Ma)
|
| Fanerozoïcum
|
Cenozoïcum
|
Kwartair
|
Holoceen
|
Meghalayen
|
heden
|
| 0,0042
|
| Northgrippien
|
| 0,0082
|
| Greenlandien
|
| 0,0117
|
| Pleistoceen
|
Laat
|
| 0,126
|
| Chibaien
|
| 0,781
|
| Calabrien
|
| 1,806
|
| Gelasien
|
| 2,588
|
| Neogeen
|
Plioceen
|
Piacenzien
|
| 3,60
|
| Zanclien
|
| 5,333
|
| Mioceen
|
Messinien
|
| 7,246
|
| Tortonien
|
| 11,62
|
| Serravallien
|
| 13,82
|
| Langhien
|
| 15,97
|
| Burdigalien
|
| 20,44
|
| Aquitanien
|
| 23,03
|
| Paleogeen
|
Oligoceen
|
Chattien
|
| 28,1
|
| Rupelien
|
| 33,9
|
| Eoceen
|
Priabonien
|
| 38,0
|
| Bartonien
|
| 41,3
|
| Lutetien
|
| 47,8
|
| Ypresien
|
| 56,0
|
| Paleoceen
|
Thanetien
|
| 58,7
|
| Selandien
|
| 61,6
|
| Danien
|
| 66,0
|
| Mesozoïcum
|
Krijt
|
Laat
|
Maastrichtien
|
| 72,1
|
| Campanien
|
| 83,6
|
| Santonien
|
| 86,3
|
| Coniacien
|
| 89,8
|
| Turonien
|
| 93,9
|
| Cenomanien
|
| 100,5
|
| Vroeg
|
Albien
|
| 113,0
|
| Aptien
|
| 125,0
|
| Barremien
|
| 129,4
|
| Hauterivien
|
| 132,9
|
| Valanginien
|
| 139,8
|
| Berriasien
|
| 145,0
|
| Jura
|
Laat
|
Tithonien
|
| 152,1
|
| Kimmeridgien
|
| 157,3
|
| Oxfordien
|
| 163,5
|
| Midden
|
Callovien
|
| 166,1
|
| Bathonien
|
| 168,3
|
| Bajocien
|
| 170,3
|
| Aalenien
|
| 174,1
|
| Vroeg
|
Toarcien
|
| 183,0
|
| Pliensbachien
|
| 190,8
|
| Sinemurien
|
| 199,3
|
| Hettangien
|
| 201,3
|
| Trias
|
Laat
|
Rhaetien
|
| 208,5
|
| Norien
|
| 228
|
| Carnien
|
| 235
|
| Midden
|
Ladinien
|
| 242
|
| Anisien
|
| 247,2
|
| Onder
|
Olenekien
|
| 251,2
|
| Indien
|
| 252,2
|
| Paleozoïcum
|
Perm
|
Lopingien
|
Changhsingien
|
| 254,2
|
| Wuchiapingien
|
| 259,9
|
| Guadalupien
|
Capitanien
|
| 265,1
|
| Wordien
|
| 268,8
|
| Roadien
|
| 272,3
|
| Cisuralien
|
Kungurien
|
| 279,3
|
| Artinskien
|
| 290,1
|
| Sakmarien
|
| 295,5
|
| Asselien
|
| 298,9
|
| Carboon
|
Pennsylvanien
|
Gzhelien
|
| 303,7
|
| Kasimovien
|
| 307,0
|
| Moscovien
|
| 315,2
|
| Bashkirien
|
| 323,2
|
| Mississippien
|
Serpukhovien
|
| 330,9
|
| Viséen
|
| 346,7
|
| Tournaisien
|
| 358,9
|
| Devoon
|
Laat
|
Famennien
|
| 372,2
|
| Frasnien
|
| 382,7
|
| Midden
|
Givetien
|
| 387,7
|
| Eifelien
|
| 393,3
|
| Vroeg
|
Emsien
|
| 407,6
|
| Pragien
|
| 410,8
|
| Lochkovien
|
| 419,2
|
| Siluur
|
Pridoli
|
| 423,0
|
| Ludlow
|
Ludfordien
|
| 425,6
|
| Gorstien
|
| 427,4
|
| Wenlock
|
Homerien
|
| 430,5
|
| Sheinwoodien
|
| 433,4
|
| Llandovery
|
Telychien
|
| 438,5
|
| Aeronien
|
| 440,8
|
| Rhuddanien
|
| 443,4
|
| Ordovicium
|
Laat
|
Hirnantien
|
| 445,2
|
| Katien
|
| 453,0
|
| Sandbien
|
| 458,4
|
| Midden
|
Darriwilien
|
| 467,3
|
| Dapingien
|
| 470,0
|
| Vroeg
|
Floien
|
| 477,7
|
| Tremadocien
|
| 485,4
|
| Cambrium
|
Furongien
|
10e tijdsnede
|
| 489,5
|
| Jiangshanien
|
| 494
|
| Paibien
|
| 497
|
| Miaolingien
|
Guzhangien
|
| 500,5
|
| Drumien
|
| 504,5
|
| Wuliuen
|
| 509
|
| 2e tijdvak
|
4e tijdsnede
|
| 514
|
| 3e tijdsnede
|
| 521
|
| Terreneuvien
|
2e tijdsnede
|
| 529
|
| Fortunien
|
| 541,0
|
| Eon
|
Era
|
Periode
|
Tijd geleden (Ma)
|
| Proterozoïcum
|
Neoproterozoïcum
|
Ediacarium
|
635
|
| Cryogenium
|
| 850
|
| Tonium
|
| 1000
|
| Mesoproterozoïcum
|
Stenium
|
| 1200
|
| Ectasium
|
| 1400
|
| Calymmium
|
| 1600
|
| Paleoproterozoïcum
|
Statherium
|
| 1800
|
| Orosirium
|
| 2050
|
| Rhyacium
|
| 2300
|
| Siderium
|
| 2500
|
| Archeïcum
|
Neoarcheïcum
|
| 2800
|
| Mesoarcheïcum
|
| 3200
|
| Paleoarcheïcum
|
| 3600
|
| Eoarcheïcum
|
| 4000
|
| Hadeïcum
|
| 4600
|
