Luit
Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken. |
Dit artikel is nog niet af. |
Een luit is elk tokkelinstrument met een hals en een diepe ronde rug die een holte (klankkast) omsluit, meestal met een klankgat of opening erin. Ze zijn er met en zonder fretten (dwarsstreepjes op de hals).
Meer speciaal kan de term "luit" verwijzen naar een instrument uit de familie van Europese luiten. De term verwijst in het algemeen ook naar elk snaarinstrument waarvan de snaren in een vlak parallel aan de klanklijst lopen.
De snaren zijn bevestigd aan pinnen aan het einde van de nek, die een soort draaimechanisme hebben om de speler in staat te stellen de spanning op de snaar aan te halen of de spanning te verminderen voor het spelen (die respectievelijk de toonhoogte van een snaar verhogen of verlagen - het stemmen van de snaar). De luit wordt met één hand geplukt of getokkeld, terwijl de andere hand de snaren op de toets van de hals bij de fretten naar beneden drukt. Door de snaren op verschillende plaatsen tussen de fretten in te drukken, kan de speler het deel van de snaar dat trilt, verkorten of verlengen, waardoor hogere of lagere toonhoogtes (noten) worden geproduceerd. Dit is dus hetzelfde als bij de gitaar.
De Europese luit en de moderne Oud, een peervormig instrument uit het Nabije Oosten, stammen af van een gemeenschappelijke voorloper. De luit wordt gebruikt in een grote verscheidenheid aan instrumentale muziek van de middeleeuwen tot de late barok en was het belangrijkste instrument voor wereldlijke muziek in de renaissance. Tijdens het baroktijdperk werd de luit gebruikt als een van de instrumenten die de begeleidingspartijen de zogeheten basso continuo speelden. Tegenwoordig zou je bas- of akkoord lijn zeggen. Het is ook een begeleidend instrument bij vocale werken. De luitspeler improviseert een akkoordbegeleiding, of speelt een uitgeschreven begeleiding (bladmuziek met tabs, ofwel gitaarakkoorden). Als klein instrument produceert de luit een relatief zacht geluid. De speler van een luit wordt een luitist, lutanist of luitist genoemd, en een maker van luiten (of een soortgelijk snaarinstrument of instrumenten uit de viool-familie) wordt een gitaarbouwer genoemd.