Wikikids:Bronnen
Bronnen zijn de werken waar je informatie uithaalt. Denk hierbij aan boeken, krantenartikelen, wetenschappelijke artikelen, tijdschriften, documentaires, filmpjes, websites en televisieprogramma's. Voor het schrijven van een artikel gebruik je bronnen. Hierdoor weet een ander waar de informatie vandaan komt. Het is belangrijk dat je bronnen "betrouwbaar" zijn.
Op WikiKids is het plaatsen van bronnen niet verplicht. De meeste gebruikers plaatsen vaak eenvoudige informatie. Deze informatie is makkelijk te controleren. Moderatoren en (vaste) gebruikers mogen wel vragen waar de informatie vandaan komt. Dit kan bijvoorbeeld om informatie te controleren. Wij raden daarom aan om bronnen op een artikel te plaatsen.
Over bronnen
Wanneer zijn bronnen betrouwbaar?
Bronnen zijn betrouwbaar als ze geschreven zijn door een expert of deskundige. Een deskundige is iemand die veel van iets af weet.
- Voorbeeld: Stel je schrijft je een artikel over het hart. In zo'n geval kun je bronnen gebruiken die door dokters of huisartsen geschreven zijn. Een dokter zal namelijk best veel van hart afweten. Hierdoor weten we dat de informatie klopt. Ook stichtingen en websites (zoals de Hartstichting) zullen veel goede informatie over het hart bevatten.
Informatie uit boeken is vrijwel altijd betrouwbaar. Denk hierbij aan informatieboeken uit de bibliotheek of schoolboeken. Bij het gebruik van boeken hoef je je meestal geen zorgen te maken. Wel kunnen sommige cijfers en gegevens soms verouderd zijn. Een boek over de Verenigde Staten uit 2013 heeft immers oude bevolkingscijfers. Toch kun je dit boek gebruiken, aangezien de rest klopt.
Informatie van websites is niet altijd betrouwbaar. Dit komt doordat iedereen zo maar van alles op het internet kan zetten. Dit geldt ook voor filmpjes op YouTube (en andere sociale media). Websites van kranten, vaktijdschriften, stichtingen en instellingen zijn meestal betrouwbaar. Wikipedia wordt door een hoop mensen bewerkt, maar wordt ook gecontroleerd. Hierdoor kun je informatie van de website gebruiken. Wel moet je opletten dat deze informatie ook klopt.
Wat is het doel van een bron?
Of een bron al dan niet betrouwbaar is, heeft ook te maken met het doel van een bron. Gebruik bij het schrijven van een artikel alleen informatieve bronnen. Vraag jezelf bij het raadplegen van een bron af wat het doel van de tekst is. Probeert de tekst alleen te informeren, of wordt er in de tekst een mening gegeven? Wil de tekst alleen informatie geven, of probeert de tekst je te emotioneren of tot actie aan te zetten?
Uit deze vragen volgt dat stukken van belangenorganisaties, stukken in opiniebladen en -weblogs, standpuntnota's van niet-gouvermentele organisaties (NGO's) en video's van informele YouTube-kanalen geen geschikte bronnen zijn. Betrouwbare bronnen die wel kunnen worden geraadpleegd, zijn wetenschappelijke onderzoeken en tijdschriften, rapporten van niet-gouvermentele organisaties en andere instanties die geen standpunt verdedigen, leer- en studieboeken, krantenartikelen (behalve opiniestukken en eigen visies), wet- en regelgeving, rechterlijke uitspraken, of websites die door experts worden geschreven en als doel hebben om informatie op een duidelijke en begrijpelijke manier uit te leggen.
het NOS Jeugdjournaal, Schooltv, Beeld & Geluid, IsGeschiedenis, Andere Tijden, Historiek, NTR Schooltv Beeldbank en NPO Kennis.
Nepnieuws
Soms willen organisaties helemaal niet informeren, maar doen ze wel alsof dat zo is. Deze organisaties doen zich voor als betrouwbare bron om zo een opiniestuk of nepnieuws te laten lijken op betrouwbare informatie. Bekijk de pagina Wikikids:Mediawijsheid, en de artikelen mediawijsheid en nepnieuws voor meer informatie. Mensen en/of organisaties maken nepnieuws omdat er geld mee te verdienen valt of vanwege politieke redenen.
Hoe gebruik je bronnen?
Zie WikiKids:Copyright voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Bronnen gebruik je voor artikelen. Dit betekent niet dat je de informatie mag overnemen (kopiëren). Het kopiëren van informatie van websites en boeken is verboden op WikiKids. Teksten op WikiKids moet je altijd in je eigen woorden omzetten. Net als je werkstuk op de basisschool moet je een tekst dus echt zelf geschreven hebben.
Een tekst is eigen wanneer het niet (meer) lijkt op de bron. Je kunt hiervoor verschillende technieken gebruiken:
- Gebruik andere woorden en zegwijzen.
- Gebruik andere zinsconstructies.
- Soms kun je ook de volgorde van de alinea wijzigen.
- Knip (langere) zinnen in kortere zinnen.
- Voeg informatie uit andere bronnen toe. Wat mist er?
Vaak moet deze technieken combineren.
Een tekst is niet eigen als je slechts enkele woorden veranderd en zinnen splitst. Deze teksten worden alsnog door een moderator verwijderd.
Hoe vermeld je je bronnen?
Je bronnen vermeld je onderaan de pagina onder het kopje Bronnen. Soms is deze al op de pagina aanwezig en kun je ze daaronder toevoegen. Soms is dit niet het geval, waardoor je het zelf moet toevoegen.
Als je veel verschillende bronnen gebruikt, kun je ze altijd beter toevoegen. Na verloop van tijd vergeet je dit namelijk.
Bronvermelding
Onder dit kopje lees je hoe bronnen het beste kan vermelden. Er zijn verschillende methoden voor het vermelden van bronnen. Alle methodes zijn toegestaan. Hieronder geven we slechts een overzicht waarop je moet letten.
In plaats van onderstaande uitleg kun je voor bronnen ook een online brongenerator gebruiken. Dit is een soort van vragenlijst, waarbij je de titel, auteur, datum en andere gegevens invult. Een voorbeeld van goede brongenerator is www.scribbr.nl.
Voor websites
Voor websites is het plaatsen van een link voldoende. Door op de link te klikken weten we waar de informatie vandaan komt.
Als de auteur en het jaartal bekend zijn, kun je deze vermelden.
Bijvoorbeeld:
Voor boeken
Voor boeken is het iets ingewikkelder. Bij boeken moet je de volgende zaken altijd vermelden:
- De titel (en ondertitel als deze aanwezig is)
- De schrijver(s) van het boek
- Het jaartal waarin het boek is uitgegeven
- De druk (1e, 2e, 3e, etc.)
- De plaats (stad) waar het boek is uitgeven
- De uitgeverij
Bijvoorbeeld:
- Annie M.G. Schmidt (1971). Pluk van de Petteflet. 20e druk. Amsterdam: Querido Uitgevers.
Voor (digitale) artikelen in kranten
Voor artikelen in kranten (zowel digitaal als op papier), moet je de volgende zaken weten:
- De titel van het artikel
- De schrijver(s) van het artikel (als deze bekend zijn)
- De datum waarop het artikel verschenen is (staat vaak bij het artikel vermeld)
- De naam van de website/krant.
- Eventueel een link naar het artikel.
Bijvoorbeeld:
- Cornillie, B. (15 november 2022). Is einde van de oorlog nabij? Professor Criekemans: “In mijn ogen liggen de kaarten bij de Amerikanen” uit Het Laatste Nieuws. Link: www.hln.be
Voor (digitale) artikelen in tijdschriften
Voor artikelen uit tijdschriften (zowel digitaal als op papier), moet je de volgende zaken weten:
- De titel van het artikel
- De schrijver(s) van het artikel (als deze bekend zijn)
- De datum waarop het artikel verschenen is (staat vaak bij het artikel vermeld)
- De naam van de website/het tijdschrift.
- Het nummer waarin het artikel is verschenen.
- Eventueel de paginanummers.
- Eventueel een link naar het artikel.
Bijvoorbeeld:
- Allie Yang (24 oktober 2022). Beroemde moai's van Paaseiland bij grote brand zwaar beschadigd uit National Geographic. Link: www.nationalgeographic.nl.
Voor video's, films en documentaires
Voor video's, films en documentaires gelden de volgende regels. Deze regels gelden ook voor afleveringen van televisieprogramma's:
- Titel (of nummer/titel van de aflevering bij televisieprogramma's.
- Jaar of datum
- Maker (indien bekend) of YouTube-Kanaal
- Link (indien mogelijk)
Bijvoorbeeld:
- The American Civil War: Part 1 en Part 2 (1 februari 2020). YouTube-Kanaal: Oversimplified.
Bronnen uit andere talen?
Zie Wikikids:Vertalen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.Je mag bronnen uit andere talen gebruiken op WikiKids. Dit kan soms erg handig zijn. Als je bijvoorbeeld een artikel schrijft over India, is hier meer informatie over beschikbaar in het Engels dan het Nederlands. Belangrijk is dat je dan wel die taal kent! Gebruik geen Google Translate voor het vertalen van grote lappen tekst. Natuurlijk kunnen je wel losse woorden opzoeken in een woordenboek.
Het vermelden van anderstalige bronnen werkt precies hetzelfde. Wel moet je aangeven in welke taal de bron staat. Hiervoor gebruik je een sjabloon. Stel je gebruikt een Engelstalige bron. In dat geval gebruik je het sjabloon {{Engels}}. Hierdoor komt het volgende voor de bron te staan: (en) . Deze sjablonen vindt je in de categorie Categorie:Sjablonen taal
Bijvoorbeeld:
- (en) Trump doubles down on "heritage" defense of Confederate (29 juni 2020). Website: Thehill.com.