Rouget de l'Isle chantant « La Marseillaise », 1849, 
Isidore Pils, Strasbourg, 
Musée des Beaux-Arts, De componist van de Marseillaise zingt het lied voor het eerst in de salon van de burgemeester van Straatsburg
  
De Marseillaise is het volkslied van Frankrijk. Ook was het een korte tijd het volkslied van revolutionair Rusland.
Oorspronkelijk heette het lied Chant de guerre de l'Armee du Rhin (marslied van het Rijnleger). De oorspronkelijke versie is geschreven door Claude Joseph Rouget de Lisle en is geschreven in de nacht van 25 en 26 juli 1792.
Hij komt aan zijn naam omdat de troepen uit Marseille die Parijs hadden ingetreden (dit deden ze tijdens de Franse Revolutie) het zongen. 
Op 14 juli 1795 werd het uitgeroepen tot volkslied. Maar tijdens het bewind van Napoleon werd het zingen of spelen van het lied verboden. Dit gold ook tijdens het bewind van Lodewijk XVIII en Napoleon III. Na de Pruisisch-Franse oorlog in 1870 ontstond de Derde Franse Republiek. Deze koos in 1878 de Marseillaise als volkslied.
De muziek van de Marseillaise werd van 1871 tot 1888 gebruikt om de Internationale te kunnen zingen. Dit gebeurde ook tussen de Russische Revolutie van 1905 en Oktoberrevolutie van 1917.
Net na de Tweede Wereldoorlog was er een tijdje een tweede volkslied, namelijk Chant des Partisans.
Serge Gainsbourg nam in 1978 een reggaeversie op in Jamaica van de Marseillaise. Hoewel dit een hit werd, waren veel Fransen hier woedend over en rechtse veteranen uit de Algerijnse Onafhankelijksoorlog stuurden hem zelfs doodsbedreigingen. Een beetje daarna kocht Serge Gainsbourg het originele manuscript van de Marseillaise en zei hij tegen de critici dat zijn versie dichter bij het origineel was omdat de woorden  "Aux armes et cætera..." voorkomen in het refrein.
Tekst
| 
 Allons enfants de la Patrie, 
le jour de gloire est arrivé! 
Contre nous de la tyrannie 
L'étendard sanglant est levé. 
L'étendard sanglant est levé: 
Entendez-vous dans les campagnes 
Mugir ces féroces soldats? 
Ils viennent jusque dans vos bras 
Égorger vos fils, vos compagnes!
 
 | 
 Komt, kinderen des vaderlands, 
de dag der overwinning is aangebroken! 
Tegen ons is 
het bloedige vaandel van de tirannie gehesen 
Het bloedige vaandel is gehesen. 
Hoort ge in de velden 
het gebrul van die wrede soldaten? 
Zij naderen tot in uw armen 
om uw zonen en echtgenoten te kelen
 
 | 
| 
 Aux armes, citoyens, 
Formez vos bataillons. 
Marchons! Marchons! (Refrein) 
Qu'un sang impur 
Abreuve nos sillons 
 
 | 
 Te wapen, burgers! 
Vormt uw bataljonnen! 
Laten we marcheren, marcheren, 
Zodat het onreine bloed 
onze akkervoren doordrenkt
 
 | 
| 
 Que veut cette horde d'esclaves 
De traîtres, de rois conjurés? 
Pour qui ces ignobles entraves 
Ces fers dès longtemps préparés? 
Ces fers dès longtemps préparés! 
Français, pour nous, Ah quel outrage 
Quel transport il doit exciter! 
C'est nous qu'on ose méditer 
De rendre à l'antique esclavage!
 Refrein
 
 | 
 Wat wil deze horde slaven, bestaande uit 
verraders en samenzwerende koningen? 
Voor wie zijn deze walgelijke ketenen, 
deze ijzers die langgeleden zijn gemaakt? 
Fransen, voor ons, ah! Wat een belediging! 
Welke middelen moet men uitoefenen 
Wij zijn het die men durft te overwegen 
om tot de oude slavernij terug te brengen
 Refrein
 
 | 
| 
 Quoi! Des cohortes étrangères 
Feraient la loi dans nos foyers! 
Quoi! Ces phalanges mercenaires 
Terrasseraient nos fiers guerriers! 
Terrasseraient nos fiers guerriers! 
Grand Dieu! Par des mains enchaînées 
Nos fronts, sous le joug, se ploieraient. 
De vils despotes deviendraient 
Les maîtres de nos destinées
 Refrein
 
 | 
 Wat! Deze buitenlandse groepen 
zouden de dienst gaan uitmaken in ons land. 
Wat! Deze huurtroepen 
zouden onze krijgshaftige zonen teneerslaan. 
Grote God, door geketende handen zouden 
wij ons onder het juk schikken. 
Verdorven despoten zouden 
de meesters van ons lot worden.
 Refrein
 
 | 
| 
 Tremblez tyrans, et vous perfides 
L'opprobe de tous les partis. 
Tremblez, vos projets parricides 
Vont enfin recevoir leur prix! 
Vont enfin recevoir leur prix! 
Tout est soldat pour vous combattre. 
S'ils tombent nos jeunes héros, 
La terre en produit de nouveaux 
Contre vous, tous prêts à se battre!
 Refrein
 
 | 
 Beeft, tirannen en verraders, 
de schande van alle partijen! 
Beeft, uw vadermoordelijke projecten 
zullen uiteindelijk hun prijs ontvangen. 
Alles, wat tegen u vecht, zijn soldaten. 
Als ze vallen, onze jonge helden, 
brengt de aarde nieuwen voort, 
allen bereid om tegen u te vechten.
 Refrein
 
 | 
| 
 Français, en guerriers magnanimes, 
Portez ou retenez vos coups! 
Épargnez ces tristes victimes 
A regrets s'armant contre nous! 
A regrets s'armant contre nous! 
Mais ce despote sanguinaire 
Mais les complices de Bouillé, 
Tous les tigres qui, sans pitié, 
Déchirent le sein de leur mère!
 Refrein
 
 | 
 Fransen, grootmoedige strijders, 
draagt of weerhoudt uw slagen. 
Spaar deze trieste slachtoffers 
die zich met tegenzin tegen ons wapenen. 
Maar deze bloedige despoten, 
maar deze medeplichtigen van Bouillé... 
Al deze tijgers die zonder medelijden 
de borst van hun moeder hebben verscheurd.
 Refrein
 
 | 
| 
 Amour Sacré de la Patrie, 
Conduis, soutiens nos braves vengeurs. 
Liberté, Liberté chérie, 
Combats avec tes défenseurs! 
Combats avec tes défenseurs! 
Sous nos drapeaux, que la victoire 
Accoure à tes mâles accents, 
Que tes ennemis expirants 
Voient ton triomphe et notre gloire!
 Refrein
 
 | 
 De heilige liefde voor het vaderland leidt, 
ondersteunt onze dappere wrekers. 
Vrijheid, geliefde vrijheid, 
vecht met je beschermers! 
Moge de overwinning onder onze vlag naar je toesnellen 
naar je krachtige klanken, 
zodat je ten onder gaande vijanden 
jouw triomf en onze glorie zullen zien!
 Refrein
 
 | 
| 
 (Couplet van de kinderen ) 
Nous entrerons dans la carrière 
Quand nos aînés n'y seront plus, 
Nous y trouverons leur poussière 
Et la trace de leur vertus! 
Et la trace de leur vertus! 
Bien moins jaloux de leur survivre 
Que de partager leur cercueil. 
Nous aurons le sublime orgueil 
De les venger ou de les suivre.
 Refrein
 
 | 
 We zullen het strijdperk betreden 
wanneer onze ouders er niet meer zullen zijn. 
Wij zullen er hun stof vinden 
en het spoor van hun deugden. 
Veel minder jaloers (zijn wij) om hen te overleven 
dan om hun doodskist te delen. 
Met verheven trots zullen we 
hen wreken of hen volgen- 
Refrein
 
 |