Wond: verschil tussen versies
(Informatie toegevoegd) |
|||
Regel 1: | Regel 1: | ||
− | '''Een wond''' is verbreking van de natuurlijke samenhang van |
+ | '''Een wond''' is verbreking van de natuurlijke samenhang van levend weefsel. Je hebt open en gesloten wonden. |
== Er zijn verschillende soorten '''wonden''': == |
== Er zijn verschillende soorten '''wonden''': == |
||
* Schaafwond |
* Schaafwond |
||
− | |||
* een [[brandwond]] |
* een [[brandwond]] |
||
* een steekwond |
* een steekwond |
||
Regel 11: | Regel 10: | ||
Bij een wond gaat de huid vaak kapot. |
Bij een wond gaat de huid vaak kapot. |
||
− | Als het een kleine '''wond''' is dan zeg je meestal '''wondje'''. |
+ | Als het een kleine '''wond''' is, dan zeg je meestal '''wondje'''. |
De plaats van een wond op het lichaam kan het [[uiterlijk]] van iemand drastisch veranderen. Zeker als dit in het gezicht is. Ziektes als [[melaatsheid]] kunnen nare verwondingen veroorzaken. |
De plaats van een wond op het lichaam kan het [[uiterlijk]] van iemand drastisch veranderen. Zeker als dit in het gezicht is. Ziektes als [[melaatsheid]] kunnen nare verwondingen veroorzaken. |
||
== Oorzaken == |
== Oorzaken == |
||
− | Een wond |
+ | Een wond kun je op verschillende manieren krijgen, namelijk door: |
− | * Mechanische wonden |
+ | * Mechanische wonden: door scherp of stomp geweld. |
− | * Chemische wonden: bij |
+ | * Chemische wonden: bij sterke zuren |
− | * Thermische wonden |
+ | * Thermische wonden: verbranding of bevriezing |
− | * Elektriciteit wonden |
+ | * Elektriciteit wonden: door [[bliksem]] inslag |
− | * Stralingswonden |
+ | * Stralingswonden: zonnebrand of [[radioactieve straling]] |
− | * Circulatie wonden |
+ | * Circulatie wonden: doorligwonden |
− | * Oncologische wonden: door kanker of |
+ | * Oncologische wonden: door [[kanker]] of [[tumor]]en |
− | * Infectiewonden |
+ | * Infectiewonden: een [[bacterie]] of anderen micro-organismen. |
== Wondmilieu == |
== Wondmilieu == |
||
− | De beste methode van genezing is een vochtige wondmilieu |
+ | De beste methode van genezing is het creëren van een vochtige wondmilieu. |
− | * Droog: indroging van de wond betekent verdieping van de wond door |
+ | * Droog: indroging van de wond betekent verdieping van de wond door herhaalde beschadiging van granulatieweefsel. Opnieuw bloeding van gebarste droge wond beperkt de genezing. |
− | * Vochtig: In vochtig milieu verspreiden epitheelcellen zich gemakkelijker over het wondoppervlak |
+ | * Vochtig: In vochtig milieu verspreiden epitheelcellen zich gemakkelijker over het wondoppervlak. In vochtig milieu blijft het lichaamstemperatuur behouden wat de doorbloeding en celmigratie verbeterd. |
− | * Nat |
+ | * Nat: verweking van het wondbed of wondranden geeft celdood, vergroting en verdieping van de wond. |
=== Principes van vochtig milieu === |
=== Principes van vochtig milieu === |
||
− | * |
+ | * Creëer een vocht milieu |
* Voer te veel vocht goed af |
* Voer te veel vocht goed af |
||
* Laat de wond niet afkoelen |
* Laat de wond niet afkoelen |
||
− | * Bescherm tegen |
+ | * Bescherm tegen [[infectie]]s van buiten af |
* Dood schadelijk stoffen |
* Dood schadelijk stoffen |
||
* Voorkom beschadiging van nieuw gevormd weefsel |
* Voorkom beschadiging van nieuw gevormd weefsel |
||
− | * Verband moet patiënt |
+ | * Verband moet patiënt-vriendelijk zijn |
* Verband moet makkelijk in gebruik zijn |
* Verband moet makkelijk in gebruik zijn |
||
− | * Verband moet niet te duur zijn |
+ | * Verband moet niet te duur zijn |
== Wondgenezing == |
== Wondgenezing == |
||
− | Een wondgenezing bestaat uit drie |
+ | Een wondgenezing bestaat uit drie fasen: |
− | * Eerst fase: inflammatriefase bestaat uit bloedstolling en ontsteking. |
+ | * Eerst fase: ''inflammatriefase'', deze bestaat uit bloedstolling en ontsteking. |
− | * Tweede fase : proliferatiefase bestaat uit reparatie van beschadigd |
+ | * Tweede fase : ''proliferatiefase'', deze bestaat uit reparatie van beschadigd weefselvorming van nieuwe cellen en overgroeien van nieuwe huid. |
− | * Derde fase: remodelleringfase |
+ | * Derde fase: ''remodelleringfase'': dit is de vorming van littekenweefsel en rijping van de wond. |
'''Veel voorkomende oorzaken van niet genezing''' |
'''Veel voorkomende oorzaken van niet genezing''' |
||
Regel 68: | Regel 67: | ||
− | ''' |
+ | '''Tekenen van ontsteking''': |
* Roodheid |
* Roodheid |
||
− | * temperatuur, |
+ | * verhoogde temperatuur, zwelling |
− | * Pijn |
+ | * [[Pijn]] |
* Gekeurd wondvocht en geur |
* Gekeurd wondvocht en geur |
||
* Overleg altijd met een arts |
* Overleg altijd met een arts |
||
Regel 80: | Regel 79: | ||
Algemene zorg voor wonden: |
Algemene zorg voor wonden: |
||
− | * Wond schoon spoelen met water of fysiologische zout |
+ | * Wond schoon spoelen met water of fysiologische zout. Het doel is reinigen, wonden die gehecht zijn met alcohol of chloordioxide reinigen. |
− | * Besmetting voorkomen |
+ | * Besmetting voorkomen. Werk hygiënisch weet goed wat schoon en vuil is. |
* Volgorde van behandeling |
* Volgorde van behandeling |
||
* Wondrand beschermen bij kans op beschadiging. |
* Wondrand beschermen bij kans op beschadiging. |
||
− | * Gebruik primair wondbedekker debrireend effect, |
+ | * Gebruik primair wondbedekker debrireend effect, bestrijden van infectie dan wel creëren van vochtig wondmilieu. |
* Secundair wondverband voor opvang van vocht. |
* Secundair wondverband voor opvang van vocht. |
||
* Pijn voorkomen |
* Pijn voorkomen |
||
− | * Psychosociale zorg |
+ | * Psychosociale zorg: vooral bij lidtekens, traumaverwerking en patiënt daarin begeleiden. |
=== Ideaal wondverband === |
=== Ideaal wondverband === |
||
− | * Houd een vochtig milieu |
+ | * Houd een vochtig milieu in stand |
− | * Is |
+ | * Is ondoordringbaar voor micro-organismen |
− | * Voorkomt verweking |
+ | * Voorkomt verweking (te vochtig worden) |
− | * |
+ | * Beschadig het nieuwe weefsel niet bij verwisselen van verband |
* is patiënt vriendelijk |
* is patiënt vriendelijk |
||
* Is kosten effectief . |
* Is kosten effectief . |
||
Regel 100: | Regel 99: | ||
=== Materiaal keuze === |
=== Materiaal keuze === |
||
− | * Grote keuze aan Verband |
+ | * Grote keuze aan Verband goed indiceren |
* Bedenk wat het doel is |
* Bedenk wat het doel is |
||
− | * Preventief, currentief |
+ | * Preventief, currentief, of palliatief |
− | * Er zijn geen |
+ | * Er zijn geen genezende verbanden. |
* Lijken duur en zijn dat soms ook als je ze verkeerd gebruikt. |
* Lijken duur en zijn dat soms ook als je ze verkeerd gebruikt. |
||
* Niet geschikt bij hoge frequentie van verzorging |
* Niet geschikt bij hoge frequentie van verzorging |
||
− | * |
+ | * Verbandwisseling na meerder dagen. |
=== Spoelen van de wond === |
=== Spoelen van de wond === |
||
− | * Opties : douchen |
+ | * Opties : douchen, of drenken met natte gaas, kraanwater of fysiologische zout. |
* Wondranden reinigen |
* Wondranden reinigen |
||
* Na schoon maken bekijken met de time methode. |
* Na schoon maken bekijken met de time methode. |
||
* Nadelen van spoelen: |
* Nadelen van spoelen: |
||
− | * Lichaamseigen materialen die nodig |
+ | * Lichaamseigen materialen die nodig zijn voor de genezing worden ook verwijderd. |
− | * De wond koelt af |
+ | * De wond koelt af: vertraagt de genezing duurt vervolgens 12 uur voor het weer in de staat verkeerd van voor het spoelen. |
⚫ | |||
− | |||
⚫ | |||
== wondzorg in de zorg == |
== wondzorg in de zorg == |
||
− | Hieronder |
+ | Hieronder stappenplan van standaard wondzorg in de zorg: |
* Pas handhygiene toe |
* Pas handhygiene toe |
||
− | * Maak een schoonwerkveld en |
+ | * Maak een schoonwerkveld en zet de spullen klaar |
* Trek handschoenen aan |
* Trek handschoenen aan |
||
* Leg onderlegger klaar |
* Leg onderlegger klaar |
||
* Verwijder en beoordeel het verband |
* Verwijder en beoordeel het verband |
||
− | * Beoordeel de wond met time |
+ | * Beoordeel de wond met time-methode |
* Pas handhygiene toe en handschoenen uit |
* Pas handhygiene toe en handschoenen uit |
||
* Maak wondranden schoon |
* Maak wondranden schoon |
||
Regel 168: | Regel 166: | ||
* Zwart/ geel: geel beslag of dood weefsel verwijderen |
* Zwart/ geel: geel beslag of dood weefsel verwijderen |
||
* Groen: infectie bestrijden |
* Groen: infectie bestrijden |
||
− | * Rood / roze |
+ | * Rood / roze: stimuleren en beschermen. |
− | * Let ook op |
+ | * Let ook op: comfort, huidbeschermen, pijn voorkomen en bestrijden en geur verhelpen. |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
Versie van 11 jun 2024 22:30
Een wond is verbreking van de natuurlijke samenhang van levend weefsel. Je hebt open en gesloten wonden.
Er zijn verschillende soorten wonden:
- Schaafwond
- een brandwond
- een steekwond
- een schotwond
Bij een wond gaat de huid vaak kapot.
Als het een kleine wond is, dan zeg je meestal wondje.
De plaats van een wond op het lichaam kan het uiterlijk van iemand drastisch veranderen. Zeker als dit in het gezicht is. Ziektes als melaatsheid kunnen nare verwondingen veroorzaken.
Oorzaken
Een wond kun je op verschillende manieren krijgen, namelijk door:
- Mechanische wonden: door scherp of stomp geweld.
- Chemische wonden: bij sterke zuren
- Thermische wonden: verbranding of bevriezing
- Elektriciteit wonden: door bliksem inslag
- Stralingswonden: zonnebrand of radioactieve straling
- Circulatie wonden: doorligwonden
- Oncologische wonden: door kanker of tumoren
- Infectiewonden: een bacterie of anderen micro-organismen.
Wondmilieu
De beste methode van genezing is het creëren van een vochtige wondmilieu.
- Droog: indroging van de wond betekent verdieping van de wond door herhaalde beschadiging van granulatieweefsel. Opnieuw bloeding van gebarste droge wond beperkt de genezing.
- Vochtig: In vochtig milieu verspreiden epitheelcellen zich gemakkelijker over het wondoppervlak. In vochtig milieu blijft het lichaamstemperatuur behouden wat de doorbloeding en celmigratie verbeterd.
- Nat: verweking van het wondbed of wondranden geeft celdood, vergroting en verdieping van de wond.
Principes van vochtig milieu
- Creëer een vocht milieu
- Voer te veel vocht goed af
- Laat de wond niet afkoelen
- Bescherm tegen infecties van buiten af
- Dood schadelijk stoffen
- Voorkom beschadiging van nieuw gevormd weefsel
- Verband moet patiënt-vriendelijk zijn
- Verband moet makkelijk in gebruik zijn
- Verband moet niet te duur zijn
Wondgenezing
Een wondgenezing bestaat uit drie fasen:
- Eerst fase: inflammatriefase, deze bestaat uit bloedstolling en ontsteking.
- Tweede fase : proliferatiefase, deze bestaat uit reparatie van beschadigd weefselvorming van nieuwe cellen en overgroeien van nieuwe huid.
- Derde fase: remodelleringfase: dit is de vorming van littekenweefsel en rijping van de wond.
Veel voorkomende oorzaken van niet genezing
- Slechte doorbloeding
- Ontsteking
- Voedingstoestand en gezondheidstoestand van de patiënt
Aandachtspunten
- Voorkom infectie
- Voorkom verergering van de wond
- Omliggende weefsel beschermen
- Voorkomen van bloeding
- Bevorderen van doorbloeding.
Tekenen van ontsteking:
- Roodheid
- verhoogde temperatuur, zwelling
- Pijn
- Gekeurd wondvocht en geur
- Overleg altijd met een arts
- Let op omliggende weefsel.
Wondzorg
Algemene zorg voor wonden:
- Wond schoon spoelen met water of fysiologische zout. Het doel is reinigen, wonden die gehecht zijn met alcohol of chloordioxide reinigen.
- Besmetting voorkomen. Werk hygiënisch weet goed wat schoon en vuil is.
- Volgorde van behandeling
- Wondrand beschermen bij kans op beschadiging.
- Gebruik primair wondbedekker debrireend effect, bestrijden van infectie dan wel creëren van vochtig wondmilieu.
- Secundair wondverband voor opvang van vocht.
- Pijn voorkomen
- Psychosociale zorg: vooral bij lidtekens, traumaverwerking en patiënt daarin begeleiden.
Ideaal wondverband
- Houd een vochtig milieu in stand
- Is ondoordringbaar voor micro-organismen
- Voorkomt verweking (te vochtig worden)
- Beschadig het nieuwe weefsel niet bij verwisselen van verband
- is patiënt vriendelijk
- Is kosten effectief .
Materiaal keuze
- Grote keuze aan Verband goed indiceren
- Bedenk wat het doel is
- Preventief, currentief, of palliatief
- Er zijn geen genezende verbanden.
- Lijken duur en zijn dat soms ook als je ze verkeerd gebruikt.
- Niet geschikt bij hoge frequentie van verzorging
- Verbandwisseling na meerder dagen.
Spoelen van de wond
- Opties : douchen, of drenken met natte gaas, kraanwater of fysiologische zout.
- Wondranden reinigen
- Na schoon maken bekijken met de time methode.
- Nadelen van spoelen:
- Lichaamseigen materialen die nodig zijn voor de genezing worden ook verwijderd.
- De wond koelt af: vertraagt de genezing duurt vervolgens 12 uur voor het weer in de staat verkeerd van voor het spoelen.
- Verder is het bij iedere Verbandwisseling belangrijke dat het pulken, peuteren en poetsen alleen met pincet gebeurt en dat natte gaas wat vast zit dat je dat vast laat zitten. Niet onnodig iemand pijn doen.
wondzorg in de zorg
Hieronder stappenplan van standaard wondzorg in de zorg:
- Pas handhygiene toe
- Maak een schoonwerkveld en zet de spullen klaar
- Trek handschoenen aan
- Leg onderlegger klaar
- Verwijder en beoordeel het verband
- Beoordeel de wond met time-methode
- Pas handhygiene toe en handschoenen uit
- Maak wondranden schoon
- Droog maken van wondranden
- Pas handhygiene toe en handschoenen uit
- Wondrand beschermen
- Verzorg de wond volgens plan
- Handschoenen uit en handhygiene
- Ruim alles op en gooi handschoenen weg.
Wondzorg modellen
Je hebt twee soorten wondzorg modellen de time en de WSC model hieronder leg ik ze beide uit.
Time staat voor de volgende dingen:
- T: tissue: het weefsel is vitaal of doodweefsel? Kleur, grootte , breedte en diepte van de wond in cm en locatie van de wond
- I: infectie: is er een infectie aanwezig zijn er verschijnselen
- M : moisteur: het vocht is wond vochtig of nat of droog
- E : edge : is wond rustig of onrustig hoe zijn de wondranden.
Je legt per letterlijk uit wat je ziet en rapporteerd dat.
Wsc model
Wond consusent socitaly
- Het wsc kwalificatie is meest makkelijk manier van objectief manier van herkennen welke wond je hebt heb je gele, zwarte of rode wond.
- Uitzondering voor kanker wonden en brandwonden
- Makkelijk bij bij langer bestaande wonden
- Doel eenduidigeheid in de wond omschrijving
- In welke genezingfase de wond zit .
- De verzorging van de wond
- Keuze van wondmateriaal
- Classificatie:
- Kleur: rood weefsel, geel weefsel of beslag of de wond kan geïnfecteerd zijn hoeft niet , zwarte weefsel
- Mate van vocht : droog , nat , vochtig.
Behandel doelen
- Zwart/ geel: geel beslag of dood weefsel verwijderen
- Groen: infectie bestrijden
- Rood / roze: stimuleren en beschermen.
- Let ook op: comfort, huidbeschermen, pijn voorkomen en bestrijden en geur verhelpen.