Seksualiteit

Seksualiteit is een verzamelwoord voor de manier waarop mensen seks ervaren en met seks omgaan. Het woord verwijst naar seksuele identiteit, seksuele expressie, seksuele gedachten, seksuele gevoelens en seksuele handelingen. Met seksualiteit worden vaak seksuele identiteit en seksuele aantrekking bedoeld. Het kortere woord 'seks' gaat meer over seksuele expressie, seksuele gedachten en geslachtsgemeenschap.

Seksuele identiteit

Seksuele identiteit of geaardheid gaat over de manier waarop iemand zichzelf ziet als het gaat om seksualiteit. Seksuele identiteit verwijst ook naar de gender waartoe iemand zich seksueel aangetrokken voelt. Bij heteroseksualiteit gaat het vaak om het verschil in geslacht, bij andere seksualiteiten meer om het verschil in gender. Op het moment dat iemand zich door de eigen seksuele identiteit op een seksuele manier aangetrokken voelt tot iemand, heet dat 'seksuele aantrekking'.

De meest voorkomende seksuele identiteiten zijn:

• Heteroseksualiteit: je seksueel aangetrokken voelen tot iemand van het tegenovergestelde geslacht.
• Homoseksualiteit: je seksueel aangetrokken voelen tot iemand met hetzelfde gender.
• Biseksualiteit: je seksueel aangetrokken voelen tot twee of meer genders.
• Panseksualiteit: je seksueel aangetrokken voelen tot mensen ongeacht hun gender.
• Aseksualiteit: je niet of heel weinig seksueel aangetrokken voelen tot mensen.

Het is belangrijk om te weten dat pedofilie of pedoseksualiteit (seksuele aantrekkingskracht van een volwassene tot een kind) in tegenstelling tot bovenstaande seksualiteiten een psychische aandoening (psychische ziekte) is. Het is dan ook ten strengste verboden voor volwassenen om met kinderen seks te hebben, aangezien er een ongelijke machtsverdeling is: een volwassene heeft veel meer macht dan een kind en kan een kind daardoor dwingen tot seks. Daarom kunnen kinderen ook geen toestemming voor seks geven aan volwassenen en is een dergelijke vorm van seks verkrachting. Mensen die pedoseksueel zijn (pedofielen) moeten psychische hulp krijgen om te voorkomen dat ze seksuele handelingen bij kinderen verrichten.

Seksuele aantrekking

Seksuele aantrekking (seks met iemand willen hebben) is wat anders dan romantische aantrekking (verliefd zijn op iemand) of esthetische aantrekking (iemand mooi vinden). Het kan wel zo zijn dat iemand zich op meerdere manieren aangetrokken voelt tot iemand. Ook kan iemand bijvoorbeeld zich romantisch aangetrokken voelen tot iemand van het tegenovergestelde geslacht (heteroromantiek), maar seksueel aangetrokken voelen tot twee of meer genders (biseksualiteit).

Seksuele expressie

Seksuele expressie verwijst naar de manier waarop seksuele aantrekking en gevoelens zich uitten. Veel voorkomende vormen van seksuele expressie zijn masturbatie (masturberen) en geslachtsgemeenschap (ook wel gewoon 'seks'). Mensen hebben de behoefte om zich seksueel te uiten door seksuele gevoelens, zoals seksuele lust. Als deze lust zich uit in seksuele handelingen, heet dit dan 'seksuele expressie'.

Seksuele gedachten

Seksuele gedachten of fantasieën zijn gedachten, beelden, ideeën of fantasieën waarin seks belangrijk is. Het doel van deze fantasieën is vaak om seksuele lust op te wekken, bijvoorbeeld tijdens vormen van seksuele expressie. Ook kan het zijn dat iemand niet per se aan seks denkt om bij zichzelf lust op te wekken, maar bijvoorbeeld seksuele gedachten verwerkt in erotische verhalen. Dit zijn verhalen waarin seks een grote rol speelt.

Seksuele handelingen

Seksuele handelingen zijn vormen van seksuele expressie, zoals masturbatie en geslachtsgemeenschap. Binnen de geslachtsgemeenschap zijn er ook allerlei verschillende seksuele handelingen waardoor mensen zich goed voelen. De meest bekende vorm van geslachtsgemeenschap is vaginale penetratie, dus wanneer de penis in de vagina gaat. Soms willen mensen niet alleen seks hebben voor het genot, maar om bijvoorbeeld een kind te krijgen. Op deze manier kunnen alleen iemand van het mannelijk en iemand van het vrouwelijk geslacht een kind krijgen.

Toestemming

Een voorwaarde voor het verrichten van seksuele handelingen is dat alle mensen die erbij betrokken zijn uitdrukkelijk en vrijwillig toestemming geven voor de seksuele handelingen. Dit heet ook wel 'consent'. Het is erg belangrijk om te benoemen welke seksuele handelingen iemand wel en niet wil verrichten. Hierdoor weten alle betrokkenen wat de grenzen zijn. Op het moment dat iemand 'nee' zegt of op een andere manier duidelijk zegt geen seks te willen hebben, mogen er geen seksuele handelingen verricht worden met die persoon. Het is dan ook gewoon verboden om seks te hebben met die persoon. Als iemand er toch voor kiest om die persoon tot seks te dwingen, heet dit onvrijwillige seks of verkrachting. Dit is strafbaar.

Kinderen kunnen geen toestemming of consent geven aan volwassenen. Het is dan ook ten strengste verboden voor volwassenen om met kinderen seks te hebben, aangezien er een ongelijke machtsverdeling is: een volwassene heeft veel meer macht dan een kind en kan een kind daardoor dwingen tot seks. Daarom kunnen kinderen ook geen toestemming voor seks geven aan volwassenen en is een dergelijke vorm van seks verkrachting.

Wetgeving Nederland

In Nederland is het verboden om seks te hebben met iemand die jonger is dan 12 jaar. Tussen de 12 en 16 jaar ligt dat anders. Als iemand die tussen de 12 en 16 jaar oud is, kunnen de ouders daarvan aangifte doen bij de politie. Als dat gebeurt, zal het meisje of jongen waar het om gaat ook worden gehoord door de politie. Daarna beslist de rechter of het strafbaar is wat er gebeurt. Als een meisje van 15 seks heeft met haar vriendje van 16, zal dat geen problemen opleveren. Maar als degene waarmee ze seks heeft bijvoorbeeld 30 jaar is, dan wordt dit gezien als onvrijwillige seks en dus verkrachting. Vanaf 16 jaar is het sowieso toegestaan om seks te hebben, zolang het maar vrijwillig gebeurt.

Wetgeving België

In België is het strafbaar om seks te hebben met iemand die jonger is dan 16 jaar, ook als degene waarmee iemand seks heeft ermee instemt. Als iemand van jonger dan 14 jaar gepenetreerd wordt, dus als een jongen met zijn penis het lichaam van een ander binnengaat, wordt dit voor de wet altijd als verkrachting gezien, ook al is de jongere het ermee eens.

Dit geldt in principe ook voor jongeren van jonger dan 16 jaar, maar als beide jongeren ermee instemmen en er weinig of geen leeftijdsverschil is, is het meestal geen probleem. Onder de 18 jaar kunnen jongeren ook niet bestraft worden. Als een jongere hiervoor toch wordt aangeklaagd, is het jeugdrecht van toepassing. Pas als de rechter zegt dat een jongere in gevaar is (geweest), kan een straf worden gegeven.

Informatie

• Vraag het de politie: Nederlandse wetgeving over seksuele handelingen (Nationale Politie)
• Seksualiteit.be: Belgische wetgeving over seksuele handelingen (Seksualiteit.be)
• Iedereen is anders (Movisie/COC/113 zelfmoordpreventie/Ministerie van VWS)
• Seksuele ontwikkeling (Nederlands Jeugdinstituut/Richtlijnen Jeugdhulp)

Programma's en video's

• De Dokter Corrieshow (NTR/NPO Zapp)
• Dokter Corrie in het Schooltv-weekjournaal (NTR/Schooltv-weekjournaal)

Zie ook

• Geslachtsgemeenschap
• Voortplanting
• Genderidentiteit