Bliksem

Bliksem ontstaat in een wolk. Een wolk bestaat uit positieve en negatieve deeltjes. De grond is positief en de bovenste kant van de wolk is ook positief. De onderkant van de wolk is weer negatief. De positieve deeltjes trekken elkaar aan. De positieve en negatieve deeltjes wrijven dan over elkaar. Er ontstaat een elektrische schok, de bliksem.

Na de flits, hoor je ook een enorme knal. Deze knal noem je de donder. De donder ontstaat door de grote hitte van de bliksem. De warme lucht zet uit, waardoor dit als het ware ontploft. Een onweersbui blijft meestal niet langer dan een uur boven een plaats hangen.

Bliksem en bijgeloof

Lang geleden wisten de mensen niet wat bliksem was. Ze dachten dat het een werk was van de goden. Een verhaal over de god Donar. De mensen dachten dat hij oorlog voerde. Met z’n bokkenwagen reed Donar door de lucht. Hij zo hard met z’n hamer op zijn zwaard dat de bliksem uit ook sloeg. Je hebt verschillende soorten bliksems bijvoorbeeld bolbliksems (de naam zegt het al ze zijn bol).

Ontstaan van bliksem

Meerdere bliksem tijdens een onweersbui

Warme lucht stijgt, omdat de zon de lucht verwarmt. Warme lucht is lichter dan de koude lucht. Daardoor gaat de warme lucht omhoog. Boven is de lucht kouder dan beneden. De lucht koelt af, en hierdoor ontstaat een wolk. Deze wolk bestaat uit heel veel waterdeeltjes en ijsdeeltjes. De waterdeeltjes en ijsdeeltjes bewegen langs elkaar. Er ontstaat 'wrijving'. Door de wrijving worden ze elektrisch geladen. De zware deeltjes worden negatief (-). Deze deeltjes blijven onderin in de wolk. De lichte deeltjes worden positief (+) en gaan naar boven in de wolk. De positieve en negatieve deeltjes trekken elkaar aan. Er ontstaan kleine elektrische schokken (vonken) binnen de wolk die wij niet kunnen zien. Dit noemen we ook wel de bliksem. Er is eerst een 'voorontlading' binnen de wolk. De bliksem probeert een weg te maken met een snelheid van zo'n 100. 000 kilometer per seconde.

De aarde is neutraal en bezit dus even veel positieve als negatieve deeltjes. Door de sterke negatieve deeltjes van de onderkant van de wolk, krijgt de grond van de aarde juist positieve deeltjes. Deze deeltjes trekken elkaar weer aan. De spanning kan heel hoog worden, waardoor er een bliksem ontstaat. Het licht gaat sneller dan het geluid, waardoor je eerst de bliksem kan zien en later hoor je de donder.

Soorten bliksem

Een bliksem is enorm snel. Die kan wel 100 km per seconde gaan. Daarnaast kan een bliksem 30.000 graden Celsius warm worden. Dat is 5 keer zo warm als de zon. Een bliksemflits bevat enorm veel elektriciteit. Er zijn verschillende soorten bliksems. In Nederland komt de lijnbliksem het meeste voor. Maar we hebben ook nog:

• Bandbliksem: Deze bliksem is breder en wordt door de wind geduwd. Deze bestaat uit meerdere bliksemflitsen op dezelfde tijd.
• Parelsnoerbliksem: Deze bliksem is opgedeeld in kleine stukjes. Ook is deze bliksem enorm zeldzaam. Weerdeskundige hebben deze bliksem alleen kunnen zien als het heel hard regent.
• Bolbliksem: Deze bliksem wordt nog onderzocht door onderzoekers. Ze weten nog niet precies hoe deze bliksem is ontstaan. Deze bliksem komt vaak voor wanneer er sprake is van zwaar onweer. Een bolbliksem is bijna even groot als een tennisbal. Deze bliksem richt gelukkig geen schade, maar kan wel door een huis doordringen.

Weetjes

• Bliksem vind je vaak in delen van tropisch Midden- Afrika. Het is hier enorm warm, waardoor je het hele jaar regen hebt. De stad Kampala in Uganda krijgt maar liefst 242 keer per jaar bliksem.
• In het Noord- en Zuidpoolgebied is er weinig warmte, hierdoor kunnen er geen cumulonimbussen vormen. Ook in delen van de oceanen buiten de tropen, heb je weinig kans op bliksem.
• Boven een stad kan het soms extra gaan onweren. Dit komt doordat het boven een stad veel warmer is dan op het platteland.

Bronnen

Sites

• Schooltv.nl (2012). Onweer. Hoe ontstaan donder en bliksem? Opgehaald op 21 januari 2017 van www.schooltv.nl
• Simons, P. (2006). Extreem weer. Amsterdam: Readers Digest
• Spreekbeurt.info (z.j.). Bliksem. Opgehaald op 21 januari 2017 van www.spreekbeurten.info
• Spreekbeurt.nl (2009). Onweer/ bliksem. Opgehaald op 21 januari 2017 van www.superspreekbeurt.nl

Filmpjes

• Hoe ontstaat bliksem als positieve en negatieve lading botsen, schooltv
• onweer: hoe ontstaan donder en bliksem, schooltv

Zie ook

• Onweer